Lankide:Xixaoria

SOFTWARE LIBREA ADMINISTRAZIO PUBLIKOAN

Sarrera

SOFTWARE LIBREAK heldutasuna aspaldi lortu zuen arren, azken urtetan asko eztabaidatu da Herri Adminsitrazioek erabili behar duten ala ez. Dena den, Hego Amerikan gero eta zalbalduago dago.

Hasiera abtean, Software librearen bultzatzaileak erotzat eta erromantikotzat hartu ziren. Guar egun ordea alternativa “libreak” seriotasuna lortu du eta horren adibidea hauxe: Hainbat estatuko gobernuek bere aldeko apustua egin dutela, easatero Venezuelak.

Zer da software librea?

Software libreak ondoren aipatzen diren lau askatasuanak betetzen dituen software da.Edozein asmorekin programa erabilzteko eskatasuna (0 askatasuna), programak nola funtzionatzen duen ikasteko askatasuna eta norberaren beharretara egokitzeko(1 askatasuna), programaren kopiak banatzeko askatasuna (2 askatasuna), programa hobetzeko eta egindako hobekuntzak besteei jakin arazteko askatasuna, komunitate osak onurak jaso ditzan (3 askatasuna).

Software librea kontzeptua software propietario edo pribatiboaren aurka sortu zen. Azken honek, kode iturria izkutatzen dio erabiltzaileari, hau da, kodea osatzen duten algoritmoak. Beraz, software pribatiboak kalteak sortzen dizkio erabiltzaileari, besteak beste ezin duela jakin programak zer egiten duen eta ondorioz, ezin du bere beharretara egokitu. Izan ere, norbaitek software pribatiboa erosten duenean, ez du programa erosten baizik eta programa erabiltzeko lizentzia. Programaren jabetzak garatu duen enpresaren esku jarraitzen du. Beraz, edozein software propietarioa erosten dugunean, fabrikatzaileak etorkizunean har ditzazken erabakien menpe geratzen gara. Beste modu batera esanda, lotuta geratzen gara fabrikatzailearen erabakietara, eta hori batez ere oso kaltegarri gerta daiteke egoera horretan geratzen dena herrialde bat aurrera daraman Gobernua denean.

Zer da Linux?

Linux sistema operatiboa da, bi hitzetan esanda, erabiltzalea eta Pcaren arteko komunikazioa kudeatzen duen programa da, bere hardwarerekin elakrri eragiten.

Linux-aren ezaugarri nagusienetakoa da, hasieratik software librea izateko sortu zela, beraz, aipatutako onura guztiak ditu. Linux ez da gaur egun dagoen sisterma libre bakarra, baina bai ezagunena eta gai dena eredu pribatiboen aurren alternatiba izateko, Microsoft enpresaren Windows-aren alternatiba izateko alegia.

Software librearen erabilera administrazio publikoan

Software librearen inguruko eztabaidarik handiena administrazio publikoan eman da. Software libreak erabiltzaile bakarrarentzat onurak baditu, administrazio publikoak ere onurak lor ditzazke Linux plataforma eskuratuz gero eta estatuko sail guztietako sistema informatikoek behar diren kode zabaleko programak eskuratuz gero.

Zerbait dohain baldin bada zergatik ordaindu? Galdera honetan kokatzen da software librearen aldeko ikuspuntu indartsuenetako bat, batez ere munduaren alde honetatik begiratuta. Baina argudioak haratago doaz, eta bost argudio nagusi daude herrialde batek administrazio publikoan software librea eskuratzeko, hauxek:

1-Argudio Makroekonomikoa.Sistema operatibo bat eta bulegoko paketea erostea, biak merkatal lizentziarekin, gutxi gorabehera 300 eta 800 dolar balio du konputagailu bakoitzeko, eta gastu hori bi edo hiru urtero berriztatu egin behar da. Hirugarren munduko herrialdeek ezin dute inola ere horrelako dirutzarik atzerrira bidali, eta gutxiago gastua ebitatu daitekeenean.Estatu batek sistema operatiboak erosteko erabiltzen duen dirua aurreztu daiteke linux sistemara pasatuz gero, dohain ematen den sistema delako. Dohain dira baita ere azken aplikazio guztiak, bulegoetako paketeak, nabigatzaileak, korreo elektronikoa eta abar.

2-Segurtasuna. Kontrakoa usten bada ere, programen kodeak argitaratzea ez doa segurtasunaren kontra, alde baizik. Software librea erabiliz gero programa batek zer egiten duen jakin daiteke, zer nolako informazioa erabiltzen duen eta nola. Segurtasuna ona izateko, argitasunean oinarritu behar da. Software pribatiboak ezkutatu egiten ditu informazio horiek denak eta askotan ez dakigu ze informazioa ari den bidaltzen urruti dauden beste konputagailuetara. Informazio erreserbatua bidali dezakete programan oker bat dagoelako edo fabrikatzaileek nahi izan dutelako.

3-Autonomia teknologikoa. Software librea aukeratzen badu, honek kode nagusira iristeko eskaintzen diten aukerei esker, erabiltzailea asko kontsumitzaile izatetik software garatzera pasa daitezke.Horrek esan nahi du, sail bakoitzak dituen behar berezietara egokitu ahal izango direla programak, aldaketa guzti horiek software libreak eskatzen dituen baldintzak jarraituz egin beharko dira.

4-Hornitzaileen independentzia: Software pribatiboa erosiz gero, fabrikatzailearekiko menpekotasuna sortuko dugu. Software mota hori ezarri ondoren fabrikatzailearen menpe geratzen gara edozein jarduera lortzeko, eta gehienetan jarduera horiek ordindu dugun baino diru gehiago inbertitzera eramango digute. Software librearen politikaren ordea, estatuak software abten garapenagatik dirua ordainzten abdu, bere kode iturrai eskuratzea eskatuko du, eta beraz, etorkizunean aldaketan egin nehi baditu codea beste batzuri eman diezae horiek garatu dezaten.

5- Argudio demokratikoa: Informazio tecnología berriak leku oso garrantzitsua dute gaur egun gizatean. Tecnología berriak erabiltzen dituztenak egro eta gehaigo diren arren, “zulo teknologikoa” oso handia da, eta egun ezarri den ereduarekin jendea gizartetik atetzeko eta baztertzeko faktore bihurtu da. Software libreak ordea infromazioaren demokratizazioa bultzatzen du, inoren ez diren protokolo eta hizkuntza erabiltzen dtiuelako. Gainera, software libre edozein hizkuntzetara itzuli daiteke, eta softwarerrak ezartzen dizkion ezaugarrietara egokitu beharren, erabiltzaileak bere beharretara egokitu dezakete..

Software librea estatu politika modura

Hego Amerikak softwarearen garatzaile onak izatearen ospea izan du, hezkuntza publikoan zein erakunde pribatuetan. Horregatik, alde batetik, programatzaile askori atzerrira lan egitera joateko eskeintzak egin dizkiete azken urtetan, eta bestetik, asko eta asko euren herrietan ari dira softwarea garatzen atzerriko enpresentzat. Hori ez da txarra, baina estatua giza kapital garrantzitsurik gabe geratzen ari dira, eta balio hori atzerriko enpresen esku dago. Estatuak ezin du hori debekatu, baina programatzaileen jakituria hobeto aprobetxatzeko eta bideratzeko bidea jorratu beharko luke estatuak.

Estatuak hain zuzen software librearen ikerkunzta eta garapena bultzatu beharko luke programatzaileak sustatuz. Software arloan hezkuntza finkatu eta hezkuntza programak sortu beharko ditu zulo teknologikoa gainditu ahal izateko. Behar beharrezkoa da horretarako arlo ezberdientako taldeak sortzea gaia aztertu eta arautu dezaten. Ildo horretatik esan daiteke, administrazio publikoak software librea bereganaztea ezin besteko urratsa dela.

Noski ez da prosezu erreza, baina adaminsitrazio publikoek software librea eskuratzeko eragozpenak aztertzen ditugunez, inoiz ez dira eragozpena tekninoak azaltzen. Eragozpenak enpresa jakin batzuren eskutik datoz, euren onurak eta abantailei eutsi nahi dizkizkioten enpresen eskutik. Baina bestetan adminsitrazio publikoko funtzioarioak ere aldaketak egitearen kontrakoak dira. Beraz, beharrezkoa da nazio eztabaida bultzatzea, software librearen onurak denek ezagutu ditzaten eta beste herrialdeetako esperientziak ezagutu ahal izateko.

Software librea estrategia handiagoaren menpe

Hego Amerikak egun duen menpekotasunaren arraozietako bat informazio teknologiengandik duen menpekotasunak sortzen du. Menpekotsun horren, kalte ekonomikoaz gain, beste herrialdeen teknologia politikaren menpe egon behar izatea dakar, hau da enpresa handiak dituzten herrialdeen politikaren menpe.

Menpekotasun horrekin amaitu nahi dutenek, alde guztiak hartu beharko dituzte kontutan, azterketa kritikoa egin beharko dute.

Administrazio publiko batek software librea aukerazten badu, horrek ez du esasn nahi menpekotasun teknologikorik ez duela izango, baina zalantzarik gabe askatasuna handiago izango du, eta horregatik soilik pena merezi du.

Hainbat Administrazio publikoek software librearen alde egin dute, batzuek euren zerbidore eta eskritorio sistemak migratuz, eta beste batzuek dirulaguntzak eskainiz.

Adibide gisa, Alemania, Argentina, Brasil, Cuba, Chile, China, Espainia, Frantzia, México, Dominikar Errepublika eta Venezuela aipatu daitezke..

• Alemaniak : Kroupwareren garapenagatik ordaintzen. Gainera, Munich bezalako hiriek bere sistemak Debian GNU7Linux-era migratu zituen eta Suse izeneko banatzaile Alemaniarrera.

• Argentinan:Linux eta orohar software librearen garapena gauzatzeko portal bat ireki dute, Softwarelibre.gov.ar. Santa Fek-o Probintziak 2004.urtetik 12.360 legea du Herri Administrazioak software librea erabili dezan. Egun, legealdian beste lege bat aztertzen ari dira, probintziak ekoizten den software guztia GPL lizentziaren menpe aska daitezen. Aipatzekoa da baita ere, Rosario hiriko Muñiz proiektua. Proiektuak egun 300 lanpostu migratu ditu.

• Brasil: Brasilgo Gobernua izan zen lehena mundu osoan administrazio publikoan software librea hedatu zuena.Rio do Grande estatuak onartu zuen software librea erabiltzearen aldeko legea.

• Cuba: Cuban Gobernuak eskaera ofiziala egin du software librea ezartzen jaoteko, bereziki linux. Informed izeneko sare publikoa aintzindari izan zen software librea erabiltzen.

• Chile: Hezkuntza ministerioak eta Unibertsitateak EduLinux sortu zuten, egun 1500 eskola eta Chileko liburu gehientsuenetan erabilzten den banatzaiela. Chileko Gobernuak administrazio publikoan software librea ezartzea onartu zuen, eta Microsoft-ekin eskoletako eta liburutegietako sareak mantentzeko zuen akordioa hautsi ondoren.

• China: Sun Microsystems-ekin akordioa du milioika Java Desktop System banatzeko(Linux-en banatzailea)

• Ecuador betsko gobernuak softare librera migratzea onartu zuen 2008ko apirilean.

• Espainia, hainbat autonomia gobernuek euren banatzaile propioak garatzen ari dira, adminsitrazioan ezezik, hezkuntza arloan ere erabiltzeko. Horrela, Extremaduran LinEx dute, GuadaLinex Andaluzian, LliureX Valentziako lekartean, Milinuz Gaztela-manchan. MAX Madrilgo elkartean, Trisquel Galizian, Linkat Katalunian eta Melinux [[Melilla]

Hauetako banatzaile batzuk Debian-en oinarrituta daude, besteek Ubuntu Linux erabiltzen dute eta beste batzuek OpenSuSe.

• Frantzia, non Asanblada Nazionalak 2006an bere sistemak GNU/Linux-era migratzea erabaki zuen.

• Italia, bertako legebiltzarrak 2007an SuSE Linux erabiltzea erabaki zuen.

• Méxiko-ko Gobernuak ere lehentasuna eman dio Linux erabailtzeari.

• Rusia, 2008ko Urtarrilan eskola guztietako sitema infroamtikoak Software librera pasatzeaen alde egin zen.

• Venezuela. Han Gobernua Nazionalak software librea eta GNE/Linux adminsitrazio publiko osan erabiltzeko dekretua oanrtu zuen, minsiterioe ta gonebrnuko bulego guztiak barne. Era berean, software librearen ikerketa eta garapena suspertzen ari dira