Les Corts emakumeen kartzela

Les Corts emakumeen kartzela
	Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Katalunia
Probintzia	Bartzelonako probintzia
Eremu funtzionala	Bartzelonako metropoli eremua
Eskualdea	Barcelonès
Kataluniako udalerria	Bartzelona
Bartzelonako barrutia	Les Corts
Koordenatuak	41°23′09″N 2°07′46″E / 41.3859°N 2.12938°E
Historia eta erabilera
Edukiera	100

Les Corts emakumeen Kartzela (1936-1955) Bartzelonan egon zen eta Joaquim Molins 11 kaletik sarrera zuten presoek.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eraikina Duran familiak eraiki zuen XVIII. mendearen erdialdean, Erdi Aroko Can Duran edo Felóko masiaren lurretan, egungo Les Corts barrutian. Oinplano karratuko eraikina da, dorrea eta kapera dituena. Hainbat jabe-aldaketa egin ondoren, 1886an Aurkezpenaren ordenak hartu zuen. Frantziar erlijioso domingotar ordenakoek asilorako erabili zuten, "gazte langabetuak hezi eta moralizatzeko", baita eskola katolikorako ere. Kontseilu Onaren Asilo izena hartu zuen, eta Bigarren Errepublikara arte aritu ziren eginkizun horretan.^[1]^[2]

Lehenik eta behin, Katalunia Errepublikanoaren Generalitateko gobernuak gaitu zuen kartzela gisa, 1936ko urrian Amalia Erregina izeneko emakumeen kartzela zaharra —San Pablo ingurabidean kokatua— 1936ko urrian eraitsi ondoren, Correccional General de Dones/ Emakumeen Zuzenketa Orokorrerako izenarekin. Ehun preso hartzeko gaitasuna zuen, eta kopuru hori hainbat unetan gainditu zuen, hala nola, 1938an ehun eta hirurogeita hamalau presotara iritsi zen.^[1] Gerra zibilean mota guztietako emakume delitugileak eta eskuindarren ideologiako preso politikoak egon ziren, baita POUMekoak ere (Alderdi Langile Marxista).^[3]

Tropa frankistak Bartzelonan sartu zirenean, 1939ko urtarrilean, Les Corts emakumeen kartzela probintziako kartzela bihurtu zen, ordena erlijioso batek (Hijas de la Caridad de San Vicente de Paúl) zuzendu eta erregimen frankistaren ohiko jardunaren arabera emakumeen kartzela izateko. 1939ko erdialdean bi mila preso inguru zeuden giltzapetuta, berrogei haur baino gehiagorekin. 1939 eta 1940 urteetan hamar bat emakume fusilatu zituzten.

Les Corts emakumeen kartzela frankistaren baldintza penagarrietan jasota geratu dira hura ezagutu zuten preso politikoen izenak, hala nola Maria Salbu, Isabel Vicente, Laia Berenguer Puget, Teresa Hernández Sagués, Enriqueta Gallinat, Soledad Real López, Tomasa Cuevas eta Joaquina Dorado Pita.^[4] Bere baratze zabalean, ehunka preso esplotatu ziren, txandako ordena erlijiosoaren alde lan eginez, batez ere lehen urteetan.

Berrogeita hamarreko hamarkadaren hasieran joskintzako lantegi bat ireki zen. 1955eko urrian itxi zen espetxea, eta emakume-presoak —orduan, berrehun eta hirurogeita hiru, hemeretzi haurrekin— Modelo izeneko gizonen kartzelara eraman zituzten. Eraikina erabat eraitsi zen eta haren ordez biltegi handi batzuk eraiki ziren.

Memoriala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2019ko abenduaren 14an inauguratu zen Las Corts emakumeen kartzelako memoriaren gunea. Arte-instalazioak sei harri-lubeta ditu, Estatuko hainbat lekutakoak. Harri horiexek dira monumentuaren osagai nagusia, bost informazio-totem eta lau argidun totem enborreko, lurrean inskripzioak dituztenak, espetxearen perimetroa erreproduzitzen duen corten-altzairuzko xafla bat, eta basaltozko horma bat, zeinetan kartzela irekita egon zen data inskribaturik dagoen.^[5]