María Catrileo

María Catrileo
Bizitza
Jaiotza	Nueva Imperial, 1944 (79/80 urte)
Herrialdea	Txile
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania; Mapudunguna
Jarduerak
Jarduerak	hizkuntzalaria eta primary school teacher (en)
Enplegatzailea(k)	Austral University of Chile (en)

María Catrileo Chiguailaf (Nueva Imperial, Txile, 1944) hizkuntzalari maputxea da. 2009an Monumentu Nazionalen Kontserbazio Sari Probintziala jaso zuen mapudungunaren hiztunei buruzko ikerketengatik.^[1]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nueva Imperialen jaio zen, eta haurtzaroa maputxeen komunitate batean igaro zuen. Gero, joan zen Temucora ikastera, eta, ondoren, Concepciónera (Txile). Bere ama-hizkuntza mapudungun da, baina haurtzaroan, senitarteko batzuek debekatu egin zioten hizkuntza horretan hitz egitea, eta gero, eskolan, gaztelania ikasi zuen.

Oinarrizko hezkuntzako, ingeleseko eta mapudunguneko irakaslea da, eta, agian, hiru diziplina horiek biltzen dituen munduko irakasle bakarra.^[2]

Catrileoren lana maputxeen hizkuntzaren fonologian eta morfosintaxian oinarritu da, eta, bereziki, aditz-forman.

. Gaur egun (2013) Temuco hirian bizi da, baina Txileko Unibertsitate Australeko Hizkuntzalaritza eta Literatura Institutuan lan egiten du, Valdivian, eta bertan mapudungunen ikastaroak ematen ditu.Mapudunguyu, Diccionario lingüístico etnográfico de la lengua mapuche y La Lengua Mapuche en el Siglo XXI. liburuen egilea da.

Gainera, Míchigango Unibertsitatean (EE) lan egin zuen. AEB maputxeen kulturarekin zerikusia duten gaiei buruzko dokumentuak idatziz.