Edukira joan

María de Mendoza y Fonseca

Aldatu loturak
Wikipedia, Entziklopedia askea
María de Mendoza y Fonseca
Bizitza
Jaiotza1516
Herrialdea Espainia
Heriotza1580ko irailaren 18a (63/64 urte)
Jarduerak
Jarduerakarte bildumagilea

María de Mendoza Fonseca (1516 — 1580ko irailaren 18a) espainiar noble eta arte-bildumagilea izan zen, III. Cenete markesa, III. Cid kondesa eta Jadraque estatuko eta Ayora, Alazquer eta Alberiqueko Baroniako andrea.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nuestra Señora Loores de la Virgen (1552), Fray Antonio de Arandak eskainia María de Mendozari eta Fonsecari

María de Mendozaren gurasoak Cid Campeador, jaiotzaz Rodrigo Díaz de Vivar eta Mendoza (I Cenete markesa) eta haren bigarren emaztea (María de Fonseca eta Toledo) izan ziren. Bi ahizpa izan zituen. 1516 inguruan jaio zen, Granada eta Valentzia artean. Zortzi urte zituela, umezurtz geratu zen, eta bere zilegitasuna berretsi behar izan zuen, maiorazkoan aitaren ondasunak hartu ahal izateko. Gazteegia zenez, Mencía de Mendoza ahizparen zaintzapean geratu zen Jadraqueko gazteluan (Guadalajara). 1530 eta 1533 bitartean, Herbehereetara joan zen ahizparekin eta Nassau-Bredako Enrike III.a koinatuarekin batera.[1]

Ezkontza hitzartua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1534an, María de Mendozaren ezkontza hitzartu zen Diego Hurtado de Mendoza y Aragónekin, Saldañako IV. kondeeta Infantatuko IV. dukearen lehenengoarekin. Horrela, bi ezkontideek sinatutako ezkontza-hitzarmenetan ikus daitekeenez, Mencía andreak bere ahizparen eta Espainiako familia boteretsuenetako baten arteko ezkontza onuragarria ziurtatu zuen. Bere akordioen artean, senar-emazteek konpromisoa hartu eta behartu egiten zuten, beren kabuz eta beren ondorengoekin, La Calahorrako jauregi-palazioa eta Granada eta Darabeneko etxeak mantentzera.[1] Saldañako kondea, ordea, zaldi-erorketa baten ondorioz hil zen, aitaren titulua jarauntsi baino lehen; beraz, Maria andrea ez zen Infantadoko dukesa titulua izatera iritsi, baina bai haren oinordeko semea.[2] Horrela, Pedro González de Mendoza kardinal Handiaren bidez heldu zen Mendozatarren familia adarra Santillanako markesaren enbor nagusira itzuli zen.

María de Mendozak, 1554an ahizpa hil zenean, III. Cenete Markesa izan zen. Luis de Requesens eta Zuñigarekin auzia izan zuen Mencía de Mendozaren ondasun libreengatik. Azkenean, Felipe II.aren eta Isabel de Valoisen arteko ezkontzan konpondu zen gatazka.[3] Bere bizitzaren zatirik handiena Guadalajara inguruan eman zuen, La Calahorrako gotorlekuan (Granada) egonaldi laburren bat eginda, bere domeinuen egoera pertsonalki gainbegiratzeko eta Alquifeko meatze-ustiapenak suspertzeko. Guadixeko Gotzaindegiarekin hasitako auziari irmo eutsi zion, Cenete Markesatuaren hamarrenengatik eta tenpluak konpontzeko betebeharrarengatik. Gero, Alpujarretako Gerrak (1568-1571) larriagotu egin zuen egoera hori, eta ondorio dramatikoak izan zituen: II. Vélez markesak bere lurretan egindako gehiegikeriak zirela-eta, protestatu zuen, eta morisko-basailuen kanporatzea eragozten saiatu zen.[4]

Ondorengoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cenete Markesak hamahiru seme-alaba izan zituen bere ezkontzan, eta Mencía andreak ederki babestu zituen, bizi izan zen bitartean. Bestalde, Maria andreak haur guztien hezkuntza humanista bere gain hartu zuen, eta horretarako gorteko etiketa aplikatu zuen, Guadalajan familia politikoak jarraituta. Etxaldeari eta maiorazkoari eusteko kezkaz gain, seme-alabentzat beren mailarekin bat zetozen karrerak hitzartzeaz arduratu zen. Cenete markesatua eta Infantatuko dukerria Iñigo López de Mendoza, Infantatuko V. dukea eta Saldañako V. kondea, Felipe II.aren kontseilaria eta arte-bildumagile handia izan zireHaren arreba, Ana de Mendoza, Cabrerako Luis Enríquez Gaztelako almirante eta Medina de Riosecoko III. dukearekin ezkondu zen; Isabel de Mendoza, ostera, lehenengo Rodrigo Messía Carrillo Manrique de Lararekin (La Guardiako II. markesa) eta bigarrenean Feriako II. dukearekin ezkondu zen. Enrike de Mendoza Ana Florencia de la Cerda Bernemicourtekin ezkondu zen eta Álvaro Hurtado de Mendoza María de Guzmánekin.

Beste seme-alaba batzuek eliz estatua besarkatu zuten, Katalina de Mendoza moja izan zen, Antonio de Mendoza fraile frantziskotarra , Diego Hurtado de Mendoza San Joanen zalduna eta Juan Hurtado de Mendoza (Espainiako Ederra), kardenal izatera iritsi zen. Rodrigo de Mendoza, Saldañako kondea eta Cazorlako aurreratua, Ana de Mendoza de la Vega ilobarekin ezkondu zen, Infantatuko VI. dukesa, maiorazkoa ziurtatzeko.[5] Maria andreak ezin izan zuen astebete iraun zuen ezkontza eztei horietara joan, 1580an hil zelako. Gorpuzkiak Guadalajarako San Frantzisko monasterioan lurperatu zituzten, Infantatuko dukeen panteoian.

Arte-bildumagile[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maria de Mendozak ez zuen bere ahizpa Menciaren ondare artistikoa pilatu, baina interesa agertu zuen gai sakratuko pintura flamenkoan.[6] Seme-alaben ezkontzak zirela eta, bitxi eta tresna ugari jaso zituen ahizparengandik, Familia Etxearen handitasuna goraipatzeko. Debozio-koadroak eta tapiz-zikloak aipatzen dira Madrilgo jauregiko inbentarioan. Hori guztia bildumen kolekzionismo adierazgarria da, gizartearen estatusaren zerbitzura zeuden luxuzko objektuak biltzen zituena. Hala ere, Saldaña konde eta senarraren post-mortem ondasunen artean, bai ikusten dira bildumagile humanistaren formak erretratuen eta pintura profanoaren bidez.[1]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c Ogáyar Hidalgo, Juana. (2009). Doña María de Mendoza: ejemplo de pervivencia del coleccionista medieval en el siglo XVI. .
  2. ↑ Ramos, Roberto González. (2009-11-27). «Imágenes, libros y armas. Tipología y significado de los bienes de Diego Hurtado de Mendoza, conde de Saldaña y marqués del Cenete (1520-1560)» Anuario del Departamento de Historia y Teoría del Arte 21: 31–46.  doi:10.15366/anuario2009.21.002. ISSN 2530-3562..
  3. ↑ Morel-Fatio, Alfred. (1904). «Vida de D. Luís de Requesens y Zúñiga (suite)» Bulletin hispanique 6 (4): 276–308.  doi:10.3406/hispa.1904.1418..
  4. ↑ Gómez Román, Ana María. (2021). «María de Mendoza» Conocer Guadix y comarca (Fundación Pintor Julio Visconti - Centro de Estudios Pedro Suárez): 87-88..
  5. ↑ Mendoza Fonseca, María de (1516-1580). .
  6. ↑ Hidalgo Ogáyar, Juana. (2008-04-16). «La familia Mendoza, ejemplo de patronazgo femenino en la edad moderna» Nuevo Mundo Mundos Nuevos. Nouveaux mondes mondes nouveaux - Novo Mundo Mundos Novos - New world New worlds  doi:10.4000/nuevomundo.30593. ISSN 1626-0252..

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Baños Gil, María Ángeles (2014). «María de Mendoza y Fonseca, condesa de Saldaña». En Alegre Carvajal, Esther, ed. Damas de la casa de Mendoza: historias, leyendas y olvidos. Polifemo. or. 483-508. ISBN 978-84-16335-00-8. 

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=María_de_Mendoza_y_Fonseca&oldid=9800412"(e)tik eskuratuta