Oreka-bizikleta

Oreka-bizikleta, pedalik gabeko bizikleta, pedal bako bizikleta (mendebaldeko euskaran) edo bizikleta pedalgabe bat oso bizikleta bakun bat da, pedalik ez egonkortzaile-jokorik (gurpil txikiak) gabea, zeina erabiltzen baita haurrek ikas dezaten bizikleta baten gainean oreka mantentzen eta txikienek segurtasuna eta oreka irabaz ditzaten ibiltzean.

Eginkizun honetarako eraikitako bizikletak izan ohi dira, baina bizikleta normal batekin ere inprobisatu daitezke pedalak eta transmisioa kenduz. Hala ere, zaila da pedalezko bizikleta normalak aurkitzea oso haur txikientzat.

Akats arrunt bat da egonkortzaileen joko bat bizikletari akoplatzea haurrak muntatzen ez dakienean, bizikletak eskatzen duen oreka sentsazioa esperimentatzea galarazten baitiote.

Egonkortzaileak (gurpil txikiak) dituen bizikleta batean ez bezala, pedalei eragiten eta gero orekatzen ikasten da; bizikleta horietan haurrak oreka ikasten du lehendabizi, eta pedalei eragiten gero. Egonkortzaile lagungarriekin haurren garunak ez du oreka hori garatzen, ezta automatizatzen ere; beraz, egonkortzaile bat edo biak kentzean, haurrak ia hutsetik ikasi behar du hau. Haur txiki batentzat zaila izan daiteke pedalak maneiatzea. Erraza da ikustea trizikloak eta pedalak dituzten beste ibilgailu batzuk dituzten haur txikiak, oraindik ere bultzatzeko oinak erabiltzen dituztenak.

Bizikleta horiekin oinak erabiltzen dira, bai bizikleta bultzatzeko, bai hari eusteko, eta haurrek erabaki dezakete zenbat denbora irauten duten oinekin zorua ukitu gabe, ikasten joan ahala. Ikastea autonomoagoa da, eta zaintzailearen esku hartze gutxiago behar du; horrek ez du lagundu behar oreka mantentzen makurtuta eta bizikletaren atzetik korrika egiten. Egonkortzailerik (gurpil txikiak) gabeko eta pedalak dituen bizikleta baterako trantsizioa askoz azkarragoa da haurrak aurretik pedalik gabeko bizikleta bat erabili badu, egun pare batean bakarrik egin badaiteke.

Erdialdeko Europan oso ohikoak dira.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1817an, Karl Christian Ludwig Drais von Sauerbronn baroi alemaniarrak bi gurpileko lehen ibilgailua diseinatu zuen. Makina hori, draisina deitua (bere asmatzailearen omenez), "Makina ibiltaria" (alemanez laufmaschine) deitu zuen, bizikleta eta motozikletaren aitzindaria izan zen. "Makina ibiltari" hori bi gurpileko gurdi moduko bat zen, bata bestearen atzean jarriak, eta eskuleku bat zuen. Pertsona zela txiki baten gainean eserita zegoen, burdinazko beso-euskarri baten gainean, eta eskuekin egurrezko makila bati eusten zuen, aurreko gurpilari lotuta, gidariak joan nahi zuen norabidean jiratzeko.

XX. mendearen amaieran Rolf Mertens diseinatzaile alemaniar batek berrasmatu zuen garraio hau 1997an. Aurrekoaren antzeko eredu bat eraikitzea bururatu zitzaion, non semeak bi gurpiletan oreka mantentzen ikasi ahal izango zuen. Pedalik gabeko bizikleta ezagunagoa izaten hasi zen, eta Rolfek bere anaiarekin "Kokua" enpresa sortu zuen. Alemanieraz Kinderlaufrad deitzen da (laufen-korrika, rad-gurpila).

Datuak: Q1189497
Multimedia: Balance bicycles / Q1189497