Pharmakos

Pharmakos (antzinako grezieraz: φαρμακός) Antzinako Grezian asko erabiltzen zen purifikazio errito bat da. Zorigaitz bati aurre egiteko, pertsona bat aukeratu eta hiritik kanpora eramaten zuten, eta batzuetan hil egiten zuten. Biktima sakrifikatu hura, berez errugabea zena, hiriko gaitz guztiez zamaturiko kopla-burukotzat jotzen zuten. Bere kanporaketaren bidez, hiria jasaten zuen gaitzetik garbitzea ahalbidetzen zen^[1]. Hortik dator hitzaren anbiguotasuna, "erremedio" zein "pozoi" esan nahi izan zezakeen.

Zenbait filosofo modernok aztertu dute pharmakosa. Jacques Derridak La pharmacie de Platon liburuan terminoaren kontrako esanahiak aztertu ditu. René Girardek erabili izan du La violence et le sacrén sakrifikatu daitekeen kopla-burukoaren teoriaren oinarrietako bat bezala.