Tabun

Tabun
Formula kimikoa	C5H11N2O2P
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	Nitrogeno, fosforo eta karbono
Mota	konposatu kimiko
Masa molekularra	162,055814222 Da
Erabilera
Rola	chemical warfare agent (en) eta acetylcholinesterase inhibitor (en)
Arriskuak
NFPA 704	2 4 1
Eragin dezake	tabun exposure (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	PJVJTCIRVMBVIA-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	77-81-6
ChemSpider	6254
PubChem	6500
ChEMBL	CHEMBL1097650
ZVG	490089
MeSH	C009374
Human Metabolome Database	HMDB0258670
UNII	S45M750QSH

Tabuna gizakiak sortutako gerra-arma kimikoa da, eta nerbio-agente gisa sailkatuta dago. Nerbio-agenteak ezagutzen diren gerrako agente kimiko toxikoenak eta eragin azkarrena dutenak dira. Pestizida (intsektizida) organofosforatuen antzekoak dira, nola jarduten duten eta eragiten dituzten ondorio kaltegarriak direla eta. Hala ere, nerbio-agenteak pestizida organofosforatuak baino askoz indartsuagoak dira.

Tabuna pestizida bezala garatu zen 1936ko Alemanian. "GA" ere esaten zaio, eta likido argia, koloregabea eta zaporerik gabea da, fruta usain arina duena.^[1] Tabuna lurrun bihur daiteke, berotzen bada eta ez dugu ingurunean modu naturalean aurkitzen. EA-4352 tabunaren analogoa den isopropiloa da.^[2]

Gizakiengan dituen ondorioak

Tabuna, beste nerbio-agente asko bezala, kolinesterasaren inhibitzaile ia itzulezina da, eta, beraz, ondorio kolinergiko nabarmenak eragiten ditu. Ondorioak lurrunarekiko esposiziotik 0,5 eta 2 minutu bitartean agertzen dira, larruazala ukituz edo arnastuz gero. Esposizio motaren arabera (zuzena edo zeharkakoa), muskulu-uzkurdurak, konbultsioak, koma-egoerak eta arnas sistemaren geldiaraztea eragin ditzake, eta, ondorioz, pertsona hil egiten da.

Hauek dira agertzen diren sintoma normalak: sudurreko narritadura, bularreko presioa, miosiak eragindako ikusmen lauso edo krepuskularra, hiperhidrosia eta gehiegizko listu-jariatzea, goragalea, okadak, espasmoak eta esfinterren kontrola galtzea, dardarak, nahigabeko astinduak, migraina, buru-nahasmendua, kontzientziaren galera, koma, arnasketa-konbultsioak eta, azkenean, arnas-ezintasunagatik heriotza.

Tabunak minutu batetik hamar minutura bitarteko desgaikuntza-ondorioak ditu, eta ukitu edo arnastu eta 15 minutu igaro baino lehen ondorio hilgarriak.

Erreferentziak

↑ Facts About Tabun, National Terror Alert Response System
↑ Ellison, D. Hank. (2008). Handbook of chemical and biological warfare agents. (2. argitaraldia) Boca Raton: CRC Press ISBN 978-0-8493-1434-6. OCLC .82473582.

Kanpo estekak

Datuak: Q143289
Multimedia: Tabun / Q143289

[nta-1] Facts About Tabun, National Terror Alert Response System

[2] Ellison, D. Hank. (2008). Handbook of chemical and biological warfare agents. (2. argitaraldia) Boca Raton: CRC Press ISBN 978-0-8493-1434-6. OCLC .82473582.

[1]

[2]