Wikipedia, Entziklopedia askea

Ebanjelio

Eduki-taula

Lau ebanjelariak. IX. mendeko miniatura batean

Ebanjelioak Biblia kristauko Itun Berriko lau liburu dira, Jesusen bizitza eta irakaspenak kontatzen dituztenak. Lau ebanjelio horiek Mateorena, Markorena, Lukasena eta Joanena dira. Bakoitzak estilo eta ikuspegi propioak ditu, baina denek jorratzen dute berdin bat: Jesusen bizitza, heriotza eta berpiztea.

Ebanjelioak grezieraz idatzi ziren, Jesus hil eta ondorengo urteetan. Dena dela, uste da Jesusen bizitzari eta irakaspenei buruzko zati batzuk ahoz aho zabaldu zirela ebanjelioak idatzi aurretik. Nahiz eta lau ebanjelioak ez diren berdin-berinak, denek kontatzen dute Jesusen bizitza, jaio zenetik gurutzean hil eta ondoren berpiztu zen arte.

Mateoren Ebanjelioa lehenengoa da eta uste da Kristo ondorengo 70 eta 80 urteen artean idatzi zela. Mateo Jesusen hamabi apostoluetako bat izan zen eta Mateoren Ebanjelioak azpimarratzen du Jesus mesiasa dela eta Itun Zaharreko iragarpenak egia bihurtu zituela. Ebanjelio honetan beste kontu bat ere azpimarratzen da: justiziari eta etikari buruzko Jesusen irakaspenak.

Markoren Ebanjelioa motzena da eta uste da Kristo ondorengo 70 urtearen bueltan idatzi zela. Batez ere Jesusek bizi bitartean egindakoak kontatzen ditu Markok bere ebanjelioan, mirarizko sendaketei garrantzia emanez. Jainkoa eta lagun hurkoa maitatzeaz Jesusek eman zituen irakaspenak ere biltzen ditu Markok ebanjelioan.

Lukasen Ebanjelioa Kristo ondorengo 80 eta 90 urteen artean idatzi zela uste da. Lukas medikua zen eta bere ebanjelioan Jesus gizateriaren salbatzailetzat jotzen da. Lukasen beste ebanjelioetan agertzen ez diren istorio eta parabola ugari biltzen ditu, horien artean, seme hondatzailearen istorioa eta samariar onaren parabola. Horrez gain, emakumeek Jesusen bizitzan eta zerbitzuan izan zuten garrantzia azpimarratzen du eta berpiztearen jarraitzailetzat eta lekukotzat aurkezten ditu.

Joanen Ebanjelioa Kristo ondorengo 90 eta 100 urteen artean idatzi zen eta Jesus Jainkoaren eta Hitzaren semetzat aurkezten du, alegia, Jainkoaren hitza hezur-haragitan. Joanek dio Jesus hasieratik existitu zela eta hark ematen duela betiko bizitza, bere heriotzari eta berpizteari esker. Joanen Ebanjelioan elkarrizketen bidez azaltzen dira Jesusen irakaspenak, esaterako, Nikodemorekin jaiotza berriari buruz izandako elkarrizketa eta samariar emakumearekin bizi-urari buruz izandakoa.