Akebia quinata

Akebia quinata
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Ranunculales
Familia	Lardizabalaceae
Generoa	Akebia
Espeziea	Akebia quinata; Decne.
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak	Akebiae Caulis (en)

Akebia bost-hostoduna (Akebia quinata) Lardizabalaceae familiako landare igokaria da, apaingarri gisa sarri landatua, hosto bereziak eta lore more ikusgarriak baititu. Jatorriz Asia ekialdeko baso epeletakoa da: Japonia (Honshu), Txina (Hubeiraino) eta Korea.

Fruituak, kolore ezberdinekoak barietatearen arabera (zuritik ubel-urdinera), irail-urrian heltzen dira. Mamia goiza eta gelatinatsua da, eta fruituaren pisuaren %17-40 bitartekoa da^[1]. Mesokarpo, mikatza, egosita jan daiteke.

Izena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Akebia izena japonierazko izenetik dator, akebi (アケビ)^[2].

Quinata hitzak "bost zati tan" esan nahi du, segur asko hostoen itxuragatik^[2].

Txineraz izena hau da: 木通 – mù tōng (Pinyin) edo mu tung (Wade-Giles) – "egurren zeharkatzailea". Batzuetan ere hobe La ezagutzen da: 通草 – tōng cǎo (Pinyin) edo tung tsao (Wade-Giles) – "belar zeharkatzailea".

Etxekotzea eta merkaturatzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Akebiaren fruituak betidanik jaso izan dira (baita ere japoniar tximuek neguan^[3]), mamia jateko eta sendagaitzat erabiltzeko^[1], batez ere txinatar medikuntzan: diuretikoa, odolaren zirkulazioa hobetzeko, detoxikazioa eta minbizi aurkakoa^[4].

Etxekotzea, landatutako fruitu-landare gisa, Txinan hasi zen 1950ko hamarkadan, basa barietateak jasotzean. Japonia iparraldean XXI. mende hasieran hasi zen. Txinatarrak aurrera doaz landatutako fruituak merkaturatzeko asmoarekin. Helburua da fruitu handiagoa lortzea^[1], mamiagatik eta kolore urdinagatik saldua. Berez ireki baino aste bat lehenago biltzen dira^[1].