Arrosarioko Andre Mariaren eliza (Biurrun)
Arrosarioko Andre Mariaren eliza | |
---|---|
UNESCOren gizateriaren ondarea | |
Aragoiko bidea | |
Kokapena | |
Herrialdea | Euskal Herria |
Probintzia | Nafarroa Garaia |
Udalerria | Biurrun-Olkotz |
Koordenatuak | 42°41′35″N 1°40′42″W / 42.69292°N 1.67824°W |
Gizateriaren ondarea | |
Erreferentzia | 669-342 |
Eskualdea[I] | Europa eta Ipar Amerika |
Izen-ematea | bilkura) |
342 | |
|
Arrosarioko Andre Mariaren eliza Izarbeibarrako Biurrun-Olkotz udalerriko Biurrun kontzejuan kokatutako XIII. mendeko kristau eliza bat da, gotiko estiloan. Harriz egina izan zen bi garaitan, gurutze latindar formako oinplanoarekin eta burualde poligonalarekin.
Dorrea altxatzen den habeartearen lehen atala kanoi zorrotzeko gangaz estalita dago, eta kapitel landuetan oinarritzen den fajoi bat du. Gainerako hiru atalek, transeptuak, gurutzadurak eta burualdeak, gurutze-ganga izartua dute estalki-sistema gisa. Dorrearen mendebaldeko horman, erdiko leiho gotiko bat dago, arku zorrotza eta arkiboltak dituena.
Sarrera epistolaren aldetik dago. Zirkuluerdiko arkuko ate bat du, zutabe erdiek markoztatuta, eta taulamendu bat jasotzen dute, frontoi triangeluar batez koroatuta. Taulamendu horren tinpanoan, Ama Birjinaren erliebe bat dago, Haurrarekin eta aingeru hizlariekin.
Barrualdean hiru erretaula erromanista daude -handiena eta albokoak-, kontserbazio egoera ezberdinean, Domingo Bidarte mihiztatzailearen eta Domingo Lussa eskultorearen eraginez, 1627an bi mila eta seiehun dukat batuz tasatu zirenak. Erretaula nagusiak bankua, bi pisuko bost kale eta teilatupe polikromatua ditu. Erliebeak bankuan eta muturreko kaleetan banatzen dira, eta tailuak erdiko kaleetan daude.
Horrela, bankuan Juan eta Lucas ebanjelariak eta azken Afaria, Garbitegia, Baratzeko otoitza eta Atxiloketa eszenak agertzen dira. Erdian sagrarioa dago, bere kronologia berekoa, Piarres eta Paul apostoluen erliebeekin Berpiztutako Kristoren alboetan. Lehenengo solairuan, Deikundea, Agate Deuna (gainean martirioa duela, erliebean), Birjina Haurra tente duela, titular gisa, Santa Barbara (gainean martirioa duela, erliebean) eta Ikustaldia ageri dira. Bankuaren eta lehen pisuaren artean friso bat dago, Virtudesekin, eta lehenengo eta bigarren solairuen artean, beste bat Marcos eta Mateo ebanjelariekin eta Eliza Latinoko Gurasoekin.
Bigarren pisuan, Egiptorako Ihesa, San Babil, San Jose Haurra eskutik duela kale nagusian, San Antonio Abad eta Jesus Legearen doktoreen artean irudikatzen dira. Teilatupean Kalbarioa agertzen da alboetan David eta Moises profetak eta Pietatearen eta hilobi hutsaren aurreko emakume santuen eszenak.
Epistolaren aldeko transeptuan, Bidarte eta Lussako erretaulak galdu egin du bere jatorrizko adbokazioa, San Bartolomerena, Soterrañako Ama Birjinarena ordeztuz. Bankua, hiru kale eta teilatupea ditu, erliebeekin ornatuta. Ebanjelioaren aldeko transeptuan, traza eta kronologia bereko beste erretaula bat dago, San Joan Bataiatzaileari eskainia, eta gaur egun Arrosarioko Ama Birjinari eskainia.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Nafarroako Entziklopedia Handia | BIURRUN. (Noiz kontsultatua: 2022-12-28).