Astigarreta (Nafarroa)
| Astigarreta | |
|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea | Nafarroa Garaia |
| Eskualdea | Pirinioak |
| Udalerria | Erroibar |
| Administrazioa | |
| Mota | herri hustu |
| Izen ofiziala | Astigarreta |
| Posta kodea | 31639 |
| Herritarra | astigarretar, astigertar |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 42°58′18″N 1°27′42″W / 42.97163453°N 1.4617306°W |
| Garaiera | 856 metro |
| Distantzia | 32,4 km (Iruñetik) |
| Demografia | |
Astigarreta[1][a] (erroibarreraz: Astigerta)[b] Erroibar ibarreko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioak eskualdean.
1366an jada despopulatu bezala agertzen zen. Bere lurrak Zilbeti kontzejura pasa ziren.
Bertako biztanleak astigarretarrak (erroibarreraz: astigertarrak) ziren.
Izena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Astigarreta edo Astigerta toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Astigarreta (1280)
- Astigarreta (1366)
- Astigarreta (1534)
- Astigarreta (1800)
- Astigarreta (1892)
- Astigarreta (1945)
- Astigar (1994)
- Astigarreta (1998)
Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Astigarreta toponimoa izen gardena da. Astigar (zuhaitz mota) eta eta (kokapen atzizki plurala) hitzeten arteko elkarketa da. "Astigarren lekua" bezala birformulatu liteke. Astigerta Astigarreta izenaren uzkurdura bat da (astigarreta > astigarta > astigerta).
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Astigarreta, Zilbetin bezala, Erroiberran dago administratiboki, baina geografikoki Esteribarren; izan ere, Aranotzeko errekak zeharkatzen duen ur-ibilgua Arga ibaian (Urtasun eta Saigots artean) bizi da, eta ez Erro ibaian.
Ingurune naturala eta klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erroiberraren azalera handia dela eta bi klima ezberdin daude, iparraldeko klima azpiatlantiarra, pagadi ugari eta urte osoko prezipitazioekin, eta hegoaldeko klima azpimediterraneoa, basa pinuekin eta uda garaiko bi hilabete idorrekin. Urteko batez besteko prezipitazioak 1 200 mm dira hegoaldean, eta 2 000 mm ibarraren iparraldean. Batez besteko tenperatura 7 eta 10 gradu bitartekoa da.
Urteroko egun euritsuak 120 izaten dira ibarraren hegoaldean eta 140-150 egun iparraldean. Gunerik menditsuenetan egun euritsuak 150 baino gehiago izan daitezke.
Estazio meteorologikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erroiberran dagoen Aurizperri kontzejuan, itsasoaren mailatik 871 metrora, Nafarroako Gobernuak 1972an jarritako estazio meteorologikoa dago. [3] Gainera, 1975an, beste estazio meteorologiko bat inauguratu zen Erro kontzejuan, itsasoaren mailatik 672 metrora.[4] Erroko estazioa da Astigarretarako balio egokienak ematen dituena, hurbilen dagoena baita.
 Datu klimatikoak (Erro, 1975-2020) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 18.0 | 21.0 | 23.0 | 26.0 | 32.0 | 37.0 | 39.0 | 40.0 | 36.0 | 28.0 | 22.0 | 20.0 | 40.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 6.8 | 7.9 | 11.0 | 12.8 | 17.4 | 21.5 | 24.2 | 24.7 | 21.1 | 16.4 | 10.6 | 7.6 | 15.2 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 2.8 | 3.4 | 6.0 | 7.7 | 11.7 | 15.6 | 18.0 | 18.1 | 14.7 | 11.0 | 6.5 | 3.6 | 9.9 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -1.3 | -1.1 | 1.1 | 2.6 | 6.1 | 9.6 | 11.8 | 11.6 | 8.2 | 5.6 | 2.3 | -0.5 | 4.7 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -9.2 | -8.1 | -5.0 | -2.5 | 0.0 | 3.1 | 5.7 | 4.8 | 1.8 | -1.4 | -5.0 | -8.3 | -2.0 |
| Batez besteko prezipitazioa (mm) | 134.1 | 121.5 | 116.4 | 142.7 | 102.5 | 63.9 | 53.6 | 52.8 | 81.4 | 123.0 | 156.3 | 153.4 | 1301.6 |
| Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) | 71.5 | 63.5 | 67.4 | 59.9 | 60.0 | 60.0 | 61.3 | 100.0 | 110.0 | 86.8 | 83.5 | 88.0 | 110.0 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 13.5 | 11.9 | 12.4 | 15.1 | 14.6 | 9.8 | 7.0 | 7.6 | 9.3 | 13.1 | 14.2 | 14.4 | 142.8 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 3.0 | 4.0 | 3.0 | 2.1 | 0.3 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 1.4 | 2.1 | 15.9 |
| Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[5] | |||||||||||||
Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.
Ikusi edo aldatu datu gordinak.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1280an, oraindik, Erro eta Zilbetirekin batera, petxa ematen zion erregeari, baina, 1366an, jada, jenderik gabeko toki bezala agertzen da. Bere lurrak, Zilbetitik Lintzoainerako norabidean dagoena, Zilbetikoan sartu zen.
Oharrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ /astiɣ̞aréta/ ahoskatua (laguntza)
Azentua: zorrotza laugarren silaban - ↑ /astiɣ̞éɾta/ ahoskatua (laguntza)
Azentua: zorrotza hirugarren silaban
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- ↑ «Astigarreta - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ Erroko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q12254318
