Chiloé probintzia

Chiloé probintzia
	Txile
Administrazioa
Estatu burujabe	Txile
Eskualdea	Los Lagos eskualdea
Hiriburua	Castro
Zatiketa	ikusi Castro, Ancud, Quemchi, Dalcahue, Chonchi, Puqueldón, Queilén, Quellón, Quinchao eta Curaco de Vélez;
Geografia
Koordenatuak	42°30′S 74°00′W / 42.5°S 74°W
Azalera	7.165,5 km²
Mugakideak	Llanquihue probintzia, Palena probintzia eta Aisén probintzia
Demografia
Biztanleria	210.233 (2020)
Dentsitatea	29,34 bizt/km²
	gobernacionchiloe.gov.cl

Chiloé probintzia Chiloé uhartedi ia osoak osatzen duen Txileko probintzia bat da, Chiloé uharte Handiak eta beste txikiago batzuek (guztira berrogei baino gehiago) osatzen dutena, 9.181 km² azalera duena. Los Lagos eskualdean dago eta bere hiriburua Castro hiria da.

Komunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Probintzia 10 komunak osatzen dute:

Komuna	Biztanleria (2017)	%
Ancud	38.991 biztanle	%23,18
Castro	43.807 biztanle	%26,05
Chonchi	14.858 biztanle	%8,83
Curaco de Velez	3.829 biztanle	%2,28
Dalcahue	13.762 biztanle	%8,18
Puqueldon	3.921 biztanle	%2,33
Queilen	5.385 biztanle	%3,2
Quellón	35.492 biztanle	%16,17
Quemchi	8.352 biztanle	%4,97
Quinchao	8.088 biztanle	%4,81

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1970eko hamarkadan, erregionalizazio prozesuarekin, Los Lagos eskualdea sortu zen, Chiloé (Chiloé probintzia zaharretik), Llanquihue, Osorno, Palena eta Valdivia probintziekin. Eskualdea alkate batek gobernatzen du, eta probintzia gobernadore batek. Foru maila eta maila komunala eraberritzen dira. Departamenduak eta barrutiak ezabatzen dira (azken hauek gaur egun INEk errolda barruti gisa erabiltzen ditu Errolda egiteko).

1972an, Uharte Handia kontinentearekin lotuko zuen zubi bat eraikitzeko proiektuari erreferentzia eginez lege bat aurkeztu zen lehen aldiz, ^[1] Félix Garay orduko diputatuak bultzatutako ideia. ^[2] Biaduktu hori eraikitzeko ideia Ricardo Lagosen gobernuaren garaian hasi besterik ez zen zehazten, zeinak proiektua abiarazi zuen herrialdearen Berrehungarren Urteurrena ospatzeko lanen barruan. Dena den, 2006an zehar, Berrehunurteko Zubiaren proiektua bertan behera geratu zen, aurreikusitako kostuak hasieran aurreikusitakoa asko gainditu zuenean. 2012ko maiatzaren 21ean, Sebastián Piñera presidenteak zubiaren eraikuntzaren berri eman zuen, gehienez 762 milioi dolarreko kostuarekin.

Hiriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiri eta herri nagusiak hauek dira:

Castro: 43.807 biztanle. 1567an sortua, uharteko hiririk populatuena da, eta Chiloé probintziako hiriburua 1982tik ^[3]

Ancud: 38.991 biztanle. 1767an sortua, Chiloé probintziako hiriburua izan zen 1982ra arte; eta uharteko bigarren hiririk garrantzitsuena da. Han dago Ancud Eskualdeko Museoa, objektu historikoak, eskulanak eta izaki mitologikoen irudikapenak gordetzen dituena. ^[3]

Quellón: 27.192 biztanle, Chiloéko hirugarren handiena. Hiria 1905ean sortu zuen 1952an porrot egin zuen destilazio-enpresa batek. Bere jatorrizko izena Llauquil zen. ^[3]

Dalcahue: 13.672 biztanle. Igande goizetan egiten den artisau azokagatik ezaguna. Bertan aldameneko herrietako oihalak eta saskiak eros daitezke. Quinchao uhartera igarotzea nahitaezko urratsa da. ^[3]

Chonchi: 14.858 biztanle. 1754an sortua, "hiru solairuko hiria" bezala ezagutzen da eta bere altzifreen eraikuntzak ditu ezaugarri. ^[3]

Queilén: 5.385 biztanle, 1778an sortua, penintsula luze batean kokatutako portua da. siglo jesuitak Queilén finkatu ziren, baina siglo amaieran baino ez zen sortu herria . Chonchitik ia ordu erdira dago. ^[3]

Quemchi: 8352 biztanle. 1881ean sortua, Txileko idazle garrantzitsuenetako baten jaioterria da, Francisco Coloane. ^[3]

Artxipelago honek zurezko arkitektura du ezaugarri. Nabarmentzekoak dira bertako lur-etxebizitzak eta palafitoak, eraikin publikoak eta elizak.

Uharte-multzo hau Txileko independentzia-prozesuan erregezaleen erresistentziaren azken baluartea izan zen, eta oraindik kolonial garaiko eraikuntzak aurki daitezke, hala nola, San Antonio gotorlekua, 1770ean Ancuden harriz eraikia.

Interes turistikoko beste leku batzuk Chiloé Parke Nazionala, Agüi gotorlekua, Cucao, Taucoko gotorlekua dira.