David Cronenberg

David Cronenberg
	; (2012) Irudi gehiago
; Epaimahaiko presidentea Cannesko Zinemaldian	; 1999 - 1999 ; ← Martin Scorsese - Luc Besson →
; Epaimahaiko presidentea Cannesko Zinemaldian
Bizitza
Jaiotza	Toronto, 1943ko martxoaren 15a (81 urte)
Herrialdea	Kanada
Familia
Aita	Milton Cronenberg
Ama	Esther Cronenberg
Ezkontidea(k)	Carolyn Zeifman (en) ; Margaret Hindson (en) (1972 - 1979)
Seme-alabak	ikusi Brandon Cronenberg; Caitlin Cronenberg (en) ; Cassandra Cronenberg (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Denise Cronenberg (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Torontoko Unibertsitatea ; Harbord Collegiate Institute (en) ; North Toronto Collegiate Institute (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	film-zuzendaria, gidoilaria, aktorea, zinema ekoizlea, film-muntatzailea, zinema aktorea, telebista-aktorea eta errealizadorea
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko zalduna ; Companion of the Order of Canada ; Arte eta Letren zalduna ; Academy of Canadian Cinema and Television Award for Best Motion Picture (1989, 1992) ; Special Prize of the Angoulême festival jury ; Carrosse d'or (2006) ; Order of Ontario ; Queen Elizabeth II Diamond Jubilee Medal ; Fellow of the Royal Society of Canada ; Canada's Walk of Fame (1999) ; Jury Prize (1996) : Crash; Officer of the Order of Canada ; Sitges Film Festival Best Screenplay award (1977) : Rabid (en) ; Sitges Film Festival Best Director award (1975) : Shivers (en) ; Sitges Film Festival Best Director award (2002) : Spider (en) ; [[]] (2002) ; The George Pal Memorial Award ;
Kidetza	Royal Society of Canada (en) ; Writers Guild of America, West (en)

David Cronenberg (Toronto, Kanada, 1943ko martxoaren 15a -) kanadar zinemagilea da.^[1]

John Carpenter eta Wes Cravenekin batera beldurrezko zinema garaikidean "C Hirukoitza" izendapenaz ezagutzen den genero horretako hiru zuzendari nabarmenen multzoa osatzen du.^[2]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zientzia- eta literatura-ikasketak egin zituen. 1960ko hamarraldiaren amaieran, underground zinema aurkitu zuenean, zenbait film labur egin zituen^[3]. Bere lehenengo film luzeak pornografia-filmetan espezializatuta zeuden etxeek finantzatu zituzten. Shivers^[4] (1975) lanean sexu bidezko bortxakeria-izurri batek hainbat hildako eragiten ditu etxe moderno batean. Rabid^[5] (1976) lanak berretsi egiten du kutsadura, metamorfosi fisikoak eta gizakien senen gainbeherak Cronenbergengan sortzen duten lilura. The Brood^[6] (1979) filmean, ama batek bi gnomo krudel erditzen ditu; psikiatriaren aurkikuntzetan oinarrituta, film horrek izura hurbiltzen du ikuslea. Ildo horretatik egin zituen Scanners^[7] (1980) eta The Dead Zone^[8] (1984).

Irudiaren boterea da David Cronenbergen arduretako bat. Hala, irudia, manipulatuta edo asmatuta, gorputz bat da, magnetoskopio bizi bilakatzen den heroia (Videodrome^[9], 1992), edo amodioa gizon batekin egiten duen gizona eta emakume batekin ari dela uste duena^[10] (M. Butterfly^[11], 1992). Baina irudiaren aurreramendu fantasmagoriko horiekin batera, irudiaren bilaketa gero eta sofistikatuagoa egiten du, efektu berezi ia ikusezinetara iritsi arte^[12] (Dead Ringers^[13], 1988). The Naked Lunch (1991) abangoardiako filma izan zen. The Fly^[14] (1988) filmean batu egiten ditu haragi bizia eta materia bizigabea.

Cronenbergek zinema fantastikoaren legeak berritu ditu, eta baita mugak gainditu ere.

Filmografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Browning, Mark. (2007). David Cronenberg : author or film-maker?. Intellect Books ISBN 1-84150-982-5. PMC 567898094. (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ (Ingelesez) «Grandes Maestros: Las 3 C del Terror Parte 1» Cinescopia 2011-11-01 (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ [https://web.archive.org/web/20090222043459/https://movies.nytimes.com/person/86249/David-Cronenberg/biography «David Cronenberg - Trailer - Showtimes - Cast - Movies & TV - NYTimes.com»] web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ Cronenberg, David. (1975-10-10). Shivers. Cinépix Film Properties (CFP), DAL Productions, Canadian Film Development Corporation (CFDC) (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ Cronenberg, David. (1977-04-08). Rabid. Dunning/Link/Reitman Productions, Cinépix Film Properties (CFP), Cinema Entertainment Enterprises (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ Cronenberg, David. (1979-05-25). The Brood. Canadian Film Development Corporation (CFDC), Elgin International Films, Mutual Productions (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ Cronenberg, David. (1981-01-14). Scanners. Canadian Film Development Corporation (CFDC), Filmplan International, Montreal Trust Company of Canada (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ Cronenberg, David. (1983-10-21). The Dead Zone. Dino De Laurentiis Company, Lorimar Film Entertainment (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ (Gaztelaniaz) Benítez, Sergio. (2015-07-04). «Ciencia-ficción: 'Videodrome', de David Cronenberg» Espinof (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ (Gaztelaniaz) Caviaro, Juan Luis. (2011-10-28). «David Cronenberg: 'M. Butterfly', la terrible ilusión del amor» Espinof (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ (Gaztelaniaz) M. Butterfly (1993). (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ (Gaztelaniaz) Caviaro, Juan Luis. (2011-08-24). «David Cronenberg: 'Inseparables', una mente y dos cuerpos» Espinof (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ Cronenberg, David. (1988-09-23). Dead Ringers. Morgan Creek Entertainment, Téléfilm Canada, Mantle Clinic II (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
↑ Cronenberg, David. (1986-08-15). The Fly. SLM Production Group, Brooksfilms (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q55422
Multimedia: David Cronenberg / Q55422

[1] Browning, Mark. (2007). David Cronenberg : author or film-maker?. Intellect Books ISBN 1-84150-982-5. PMC 567898094. (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[2] (Ingelesez) «Grandes Maestros: Las 3 C del Terror Parte 1» Cinescopia 2011-11-01 (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[3] [https://web.archive.org/web/20090222043459/https://movies.nytimes.com/person/86249/David-Cronenberg/biography «David Cronenberg - Trailer - Showtimes - Cast - Movies & TV - NYTimes.com»] web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[4] Cronenberg, David. (1975-10-10). Shivers. Cinépix Film Properties (CFP), DAL Productions, Canadian Film Development Corporation (CFDC) (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[5] Cronenberg, David. (1977-04-08). Rabid. Dunning/Link/Reitman Productions, Cinépix Film Properties (CFP), Cinema Entertainment Enterprises (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[6] Cronenberg, David. (1979-05-25). The Brood. Canadian Film Development Corporation (CFDC), Elgin International Films, Mutual Productions (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[7] Cronenberg, David. (1981-01-14). Scanners. Canadian Film Development Corporation (CFDC), Filmplan International, Montreal Trust Company of Canada (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[8] Cronenberg, David. (1983-10-21). The Dead Zone. Dino De Laurentiis Company, Lorimar Film Entertainment (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[9] (Gaztelaniaz) Benítez, Sergio. (2015-07-04). «Ciencia-ficción: 'Videodrome', de David Cronenberg» Espinof (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[10] (Gaztelaniaz) Caviaro, Juan Luis. (2011-10-28). «David Cronenberg: 'M. Butterfly', la terrible ilusión del amor» Espinof (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[11] (Gaztelaniaz) M. Butterfly (1993). (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[12] (Gaztelaniaz) Caviaro, Juan Luis. (2011-08-24). «David Cronenberg: 'Inseparables', una mente y dos cuerpos» Espinof (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[13] Cronenberg, David. (1988-09-23). Dead Ringers. Morgan Creek Entertainment, Téléfilm Canada, Mantle Clinic II (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[14] Cronenberg, David. (1986-08-15). The Fly. SLM Production Group, Brooksfilms (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

i e a David Cronenbergek zuzendutako filmak
Film luzeak	Stereo (1969) Crimes of the Future (1970) Shivers (1975) Rabid (1977) Fast Company (1979) The Brood (1979) Scanners (1981) Videodrome (1983) The Dead Zone (1983) The Fly (1986) Dead Ringers (1988) Naked Lunch (1991) M. Butterfly (1993) Crash (1996) Existenz (1999) Spider (2002) A History of Violence (2005) Ekialdeko promesak (2007) A Dangerous Method (2011) Cosmopolis (2012) Maps to the Stars (2014) Crimes of the Future (2022)
Film laburrak	Transfer (1966) From the Drain (1967) Camera (2000) At the Suicide of the Last Jew in the World in the Last Cinema in the World (2007)
Eleberriak	Consumed (2014)