Irudi-sentsore

Irudi-sentsorea kamera elektroniko baten elementua da, bai bideo-kamera batena, bai argazki estatikoarena, irudia osatzen duen informazioa detektatu eta atzematen duena. Hori argi-uhinen atenuazioa (gorputzak igarotzen edo islatzen direnean) seinale elektriko bihurtuz lortzen da. Sentsoreak harrapatzen dituen uhinak argia edo beste erradiazio elektromagnetiko mota batzuk izan daitezke. Argi sentikorrak diren milioika osagaiz (fotodiodoak edo fototransistoreak) osatutako txipa da, esposizioan jartzen direnean objektibo batetik proiektatzen diren uhinak harrapatzen dituztenak, irudia osatzen dutenak. Irudi-sentsoreak hainbat gailutan erabiltzen dira, hala nola, kamera digitaletan, mediku-ekipoetan eta gaueko ikusmen-ekipoetan.

Aplikazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sentsorea elementu fotosentikorren matrize bat da, hartzen duen argia seinale elektriko bihurtuz funtzionatzen duena. Ondoren, eredu bat bihurtu, analizatu, biltegiratu eta irudikatu daiteke, analogikoa (ekorketa edo eskaneatze seinale bat bezala) edo digitala (horren ondorioz, argitasun balioen laginketa eta zenbakizko bihurketarekin). Azkenik, patroi hori gordetzen duen fitxategi informatikoa pantaila batean irudika daiteke (edo argazki-paperean inprimatu, prozesu jakin batzuk eginez), gure begiek irudi gisa ikus dezaten; pantailatik abiadura handian igarotzen diren irudien segida jarraitu bat bideo gisa hautematen du begiak.

Osagaiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sentsorearen elementu fotosentikor bakoitzari pixel deitzen zaio, ingelesezko picture element akronimotik datorren hitza. Sentsorearen pixel kopurua milioika pixeletan (edo megapixeletan, Mpx) neurtzen da normalean. Oro har, esan daiteke zenbaki altuagoek argazkiak tamaina handiagoetan inprimatzeko (edo ikusteko) aukera adierazten dutela kalitate galera gutxiagorekin (irudi-bereizmen handiagoa).

Sentsoreari dagokion beste faktore garrantzitsu bat sentsorearen tamaina eta forma da. Pixel kopuru nahiko txikia duen sentsore handi batek pixel bakoitzeko azalera handia izan beharko luke; eta alderantziz: pixel kopuru bera duen sentsore txiki batek pixel bakoitzeko azalera murriztua izango du. Tamaina handiagoko pixelek irudi-kalitate hobea eta sentsibilitate handiagoa sortzen dute.

Sentsorearen forma laukizuzena izan ohi da, batez ere 3/2 eta 4/3 formatuak erabiliz. Gizakiaren ikusmenaren forma naturala 3/2 formatura 4/3tik ( telebista zaharren eta ordenagailuko monitoreen ohikoa denez) baino gertuago dagoenez, marka handiek sentsoreak fabrikatzen dituzte 3/2 formatuan, zeinen propotzioa 1,5 den.

Teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sentsoreen teknologiari dagokionez, gaur egun hedatuenak hauek dira:

CCD sentsorea, argazkian zein bideoan hedatuena izan zen.
SuperCCD sentsorea, CCD sentsorearen aldaera bat zen, elektronikoki eta optikoki optimizatua sentsibilitate hobea izateko.
CMOS sentsorea, gaur egun komertzialki hedatuena da, energia-kontsumo txikiagoari eta fabrikazio-kostu txikiagoari esker.
Foveon X3, aurrekoek ez bezala, ez du koloreen interpolaziorik egiten irudia lortzeko.

Horrez gain, aipatutako lau sentsore motekin batera, zenbait marka planteamendu berriak eskaintzea aukeratu dute.

Hau da Sonyren eta bere CCD RGBEren kasua. Aldaketa, kasu honetan, sentsorearen aurrean jarritako Bayer iragazkian gertatzen da. Iragazki gorri, berde eta urdinen konbinazio klasikoaren aldeko apustua egin beharrean -berdeak nagusitzen dira gizakiaren begia sentikorragoa delako kolore horrekin-, konpainiako ingeniariek gehiago doitu dute parametro hori, eta ondorioztatu dute gure ikusmenak berde mota jakin bat hautematen duela: esmeralda. Horrela, eraldatutako Bayer iragazki horrek esmeralda berderako bereziki iragazitako pixel berdeen erdia dauka.

Beste aldaera bat Kodak-en sentsore txipa izango litzateke, oinarrizko eredu gorri, berde eta urdinak zian, magenta eta horiarekin ordezkatzen dituena. Izan ere, beste sentsore batzuek irudi "positibo" bat hartzen duten bitartean, hauek negatibo digitalak grabatzen dituzte kolore sekundarioak erabiliz, kolore primarioak erabili ordez (nahiz eta datuak RGB bihurtzen diren, merkatuaren gainerakoarekin bateragarritasuna mantentzeko). Osagai sekundario hauek erabiltzearen abantaila da kolore hauek kolore primario osagarriek baino transmisio-faktore handiagoak dituztela, eta horrek sentikortasun handiagoa eragiten du zenbait egoeratan (baina ez guztietan).