Lankide:Aritz arcega10/Proba orria

Maria de la O Lejarraga (San Millán de la Cogolla, Errioxa, 1874 - Buenos Aires, 1974) espainiar idazle eta feminista izan zen. Ospetsuagoa Maria Martinez Sierra deituta, bere senarraren abizenengandik hartuta, Gregorio Martiez Sierra.

Feminismo eta politika

Zenbait elkarte feministaren sorreran parte hartu zuen. 1917an UME edo Unión de Mujeres de España erakundearen sorreran parte hartu zuen, eta bi urte iraun zuen Ter markesarekin batera; 1920an Genevara joan zen, International Woman Suffrage Alliance erakundearen VIII. Biltzarrera, eta bertan parte hartu zuen emakume-eskubideen gutun bat idazten: Espainiako berdintasun politikoa, administratiboa eta nazioartekoa. Sozietate hori prostituzioen araudiaren aurka zegoen.

Gizalegezko Kulturaren Emakumeen Elkartea sustatu zuen, 1932an hasi baitzen lanean. Bildu ziren hogei lagunek Elkartea errebindikazio feministako tresna izateaz gain, langileen etxe espiritual eta materiala izatea nahi zuten, batez ere klase ertainekoena. Horretarako espazioak, hitzaldiak, ikastaroak eta tailerrak egongo dira. Sei hilabetean 600 bazkide zituzten. Elkarte feministen aliantzaren alde agertu zen eta, horregatik, Kultura integrala eta Femeninoa aldizkariaren argitalpenean egon zen, arrakasta handia izan zuelarik. Zibikan Anfistora Klubaren sorrerarekin saiatu zen antzerkia berritzen,Pura Maortúak eta Federico García Lorcak zuzendu zuten, eta arrakasta izan zuen 1933ko udazkenetik 34ko hasiera arte.

1933an, Granadak Errepublikako Kongresuko diputatu hautatu zuen eta Instrukzio Publikoko Batzordeko lehendakariorde izendatu zuten. Gai orokorretan parte hartu zuen, eta aurka egin zien Segurtasun Kidegoetako eta Guardia Zibileko plantillak zabaltzeko lege-proiektuei, bai eta Udal Mugarteen Legea indargabetzeko proiektuei ere; izan ere, lege bidegabeak zirela ulertu zuen, “premiazko lana eskatzen duen 1933an, Granadak Errepublikako Kongresuko diputatu hautatu zuen eta Instrukzio Publikoko Batzordeko lehendakariorde izendatu zuten. Gai orokorretan parte hartu zuen, eta aurka egin zien Segurtasun Kidegoetako eta Guardia Zibileko plantillak zabaltzeko lege-proiektuei, bai eta Udal Mugarteen Legea indargabetzeko proiektuei ere; izan ere, lege bidegabeak zirela ulertu zuen, “premiazko lana eskatzen duen Espainiako herri gose batekin”. 1936an, Espainiako Errepublikaren ordezkaritza izan zuen Suitzan, Industria Komertzialeko agregatu gisa.Espainiako herri gose batekin”. 1936an, Espainiako Errepublikaren ordezkaritza izan zuen Suitzan, Industria Komertzialeko agregatu gisa.

Lanak

Liburu musikalak

Usandizagarekin lankidetzan hasi zen 1912an, Martínez Sierra konpainiak Santanderren sehaskako kanta antzeztu zuenean. Lana, “Golondrinas”, 1914an estreinatu zen, erabateko arrakastarekin. “La llamaren” testua ere idatzi zuen; 1918an irudikatu zuten, konpositorea hil eta hiru urtera. 1914an, Joaquín Turinak libretoa eskatu zion, eta Lejarragak Margot eman zion. Margot Martínez Sierraren zuzendaritzapean antzeztu zuten Eslava antzokian, eszenografia eta eszenaratze ikusgarriarekin. Beste lan bat prestatzeko, elkarrekin bidaiatu zuten Marokoko iparraldera eta bidaia, Turinak bost mugimenduko suitea idatzi zuen, Lejarragari eskainitako erretratua izenekoa. Turinak 1916an estreinatutako Gabonetako auto sakramentalerako musika ere sortu zuen. Manuel de Fallarekin kolaboratu zuen El amor brujo filmean eta El sombrero de tres picos filmean, baina etsaituta amaitu ziren, musikariak lagunarteko urteetan asko lagundu bazuen ere. Conrado del Campo Zabaletari ere lagundu zion zenbait lanetan eta beste autore batzuetan, hala nola María Rodrigon. Espainiako libretista garrantzitsuena da.

Memoriak

Horregatik, kanpoan argitaratu zuten, Una mujer por caminos de España izenburupean. Espainian Gregorio eta biok argitaratu nahi zituen, antzerkiaz baino ez, baina zentsura ere ez zen gertatu eta Mexikon argitaratu zen 1953an.

Una mujer... lanean, emakumeak Espainian duen egoera deskribatzen du, kontzientzia feminista eta sozialista abiapuntu hartuta. Kapituluek Espainia landatarra deskribatzen dute, eta pixkanaka Errepublikak emakumeentzat izan dezakeen garrantziaz jabetzen ari da.

Antzerkia

Bere memoria-liburuan, Gregorio eta biok dio El ama de la casa 1910ean estreinatu ondoren, maistra-postua utzi eta literaturan aritu zela buru-belarri, bere emazteak bultzatuta. Horietako batzuetan, maitasuna engainua dela iradokitzen da. Senarragandik bananduta zegoen, ofizialki 1922tik, eta emakumeak ezjakinak eta menpekoak zituzten balio tradizionaletatik aldentzen laguntzen zuen. Horregatik, bere antzerkia pedagogikoa eta kritikoa da maitasunaren idealizazioarekin.

Haren lan batzuk

• Cuentos breves.
• La mujer ante la republica.
• Una mujer por caminos de España.