Onddo haluzinogeno

Onddo haluzinogenoak, halaber onddo psilozibioak deituak, substantzia psikoaktiboak, hala nola psilozibina, psilozina eta baeozistina dituzten onddoak dira.^[1] Hasieran, psilozinara metabolizatutakoaren kasuan, 5-HT2A serotoninaren eta 5-HT1A serotoninaren hartzaileetan agonista partzial gisa jarduten du garunean.

Gizateriak erabilitako lehen drogetako bat izan ziren. Aurkikuntza arkeologikoek erakusten dutenez, jada k.a. 1600. urtean, Indian Amanita muscaria espeziea kontsumitzen zuten. Onddo hauek Somarekin eta Haomarekin (indo-irandar kulturetako hilezkortasunaren droga sakratuekin), greziar mitoen anbrosiarekin, greziar eleusistar misterioetako praktikekin, eta baita (gutxiengoan) kristautasunaren jatorriaren zenbait praktikekin ere lotu izan dituzte. Siberiako tribu nomadek ere erabiltzen zituzten, herri-erritoetan. Tribu hauek onddoen efektu haluzinogenoen erantzule ziren alkaloideen metabolismoari buruzko zerbait ezagutzen zuten, gernua edanez gero, ondorioak luza zitezkeenak.^[2]

Mundu Berrian espainiarrak iritsi aurretik Psilocybe generoko aleak erabiltzen zituzten.^[3] Mexikoko eta Erdialdeko Amerikako "onddo magikoak" eragin psikoaktiboak dituen beste edozein landarek baino giza erabilerako historia luzeagoa du.^[2]

Substantzia horiek dituzten hainbat genero eta 200 espezie baino gehiago daude. Generoak honako hauek dira, besteak beste: Agrocybe, Conocybe, Copelandia, Galerina, Gerronema, Gymnopilus, Hypholoma, Inocybe, Mycena, Panaeolus, Pluteus eta, batez ere, Psilocybe, substantzia horiek dituzten espezie gehienak genero horretakoak baitira. Batzuek droga alternatibo gisa erabiltzen dituzte. Erabiltzerakoan, kontuz ibili behar da perretxiko pozoitsuekin ez nahasteko.

Oro har, psilozibina duten onddo-espezieek espora ilunak eta orriak dituzte, eta belardietan eta baso subtropikal eta tropikaletan hazten dira, oro har humusean eta landare-detrituetan aberatsak diren lurzoruetan.^[4]