São Marcelo gotorlekua

São Marcelo gotorlekua
	Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Brasil
Brasilgo unitate federatibo	Bahiako estatua
Brasilgo udalerria	Salvador da Bahia
Koordenatuak	12°58′S 38°31′W / 12.97°S 38.52°W
Historia eta erabilera
Irekiera	1623
Arkitektura
Arkitektoa	Francisco Frias de Mesquita (en)
Ondarea
Kontaktua
Helbidea	Baía de Todos os Santos eta Avenida da França, s/n. Comércio. Salvador - BA. 40015-970. Caixa Postal
Telefonoa	tel:+55-71-3117-6986, tel:+55-71-3117-6983, tel:+55-71-3117-6982, tel:+55-71-3525-7142, tel:+55-71-3525-7147 eta tel:+55-71-9951-7830
	Webgune ofiziala

São Marcelo gotorlekua, baita ere Forte de Nossa Senhora do Pópulo e São Marcelo edo Forte do Mar izenekin ezaguna, Brasilgo Salvador hirian, Bahia estatuan dago. Itsasertzaren parean dagoen lursail txiki batean eraikia dago, Todos los Santos badian. Itsasertzetik 300 bat metrora (984,3 oin) dagoen arrezife banku txiki baten gainean zutik, Brasilgo lurreko urez banandutako bi gotorlekuetako bat da, bestea Rio de Janeiroko Tamandare gotorlekua da. Eraikina portugaldarrek 1623an amaitu zuten. São Marcelo gotorlekua egitura historiko gisa katalogatu zuen Ondare Historiko eta Artistikoaren Institutu Nazionalak (IPHAN), 1938an.^[1]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gotorlekua 1608an diseinatu zuten, Francisco Frías Mosqueren agindupean. Gotorlekuaren lehen froga dokumentala Salvador hiriko plano batean dago, "Planta da Cidade do Salvador, na Baía de Todos os Santos" izenekoa, 1616koa. Gotorlekua 1623an osatu zen, Diogo de Mendonça Furtado gobernadore jeneralaren gobernuan; oso-osorik zurez eraiki zen, 19 artilleria-piezarekin.^[2]

Gotorlekua 1624an herbeheretarrek Bahia harrapatu zutenean haientzako helburu nagusia izan zen. Holandarrek okupatutako Bahiako lehen espazioa izan zen eta hiria tirokatzeko oinarri gisa erabili zuten. Gotorlekutik su-balak jaurti zituzten Salvador hiriaren erdialdera, eta horrek hiria hartzea erraztu zuen. Bahia portugaldarrengana itzuli zen 1625ean, Bahiako errekonkistaren zati gisa, baina eskualdea erasopean egon zen Brasilgo ipar-ekialdeko herbeheretarren domeinuan 1630etik 1654ra. Gotorlekuak zeregin erabakigarria izan zuen Bahia defendatzeko, Juan Mauricio de Nassau-Siegen kondearen inbasio-saio batean (1604-1679), 1638ko apirila eta maiatza bitartean.

Gotorlekuaren berreraikuntza João Rodrigues de Vasconcelos e Sousa (1649-1654) gobernadore nagusiak agindu zuen 1650ean, Errestaurazio Gerraren ondoren. Garai horretan dorre bat eraiki zuten hondar-barraren punturik altuenean; 15 metrora dago. 1728an berreraikitze gehigarri bat egin zenean, gotorlekuaren perimetroaren inguruan horma bat egin zen. 1759an jakinarazi zen brontzezko eta burdinazko 54 babes-plaka zituela. Salvador hegoaldea babesten zuten gotorleku batzuen zati bihurtu zen; São Martzeloko gotorlekua Monserrateko Andre Mariaren gotorlekuaren iparraldean eta San Pedroko gotorlekuaren eta São Paulo da Ganboako bateriaren hegoaldean zeuden eta artean São Marcelo zegoen.^[3]

Gotorlekua espetxe politiko gisa erabili zen XIX. mendean. Matxinada mugimendu errepublikar bateko kideak hartu zituen (Guanaien Matxinada), 1833an. Beranduago, Bento Gonçalves (1788-1847) bertan entzerratu zuten; Farrapoen gerraren buruzagi matxinatua izan zen. Gonçalves 1837ko abuztuaren 26an eraman zuten, baina handik hilabetera ihes egin zuen. Gotorlekua, orduan, Sabinadaren parte bihurtu zen (1837–1838), esklabotza indargabetzea eta lurra birbanatzea eskatzen zuen bahiar matxinada bat. 1835eko esklaboen matxinada bat izan zen eta 200 parte-hartzaile inguru gotorlekuan atxiki zituzten epaitu zituzten arte. Esklabo bihurtutako afrikarrak eta libertoak ondoren exekutatu, torturatu edo Afrikara deportatu zituzten.^[4]