Sortzetiko hiperplasia adrenal

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ohar medikoa
Ohar medikoa
Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.
Sortzetiko hiperplasia adrenal
Deskribapena
Motaadrenogenital disease (en) Itzuli, steroid inherited metabolic disorder (en) Itzuli, adrenal hyperplasia (en) Itzuli
eritasuna
Espezialitateaendokrinologia
Asoziazio genetikoa
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikakmetilprednisolona
Identifikatzaileak
GNS-10-MKE25.9 eta E25
GNS-9-MK255.2
OMIM201910, 201710, 202110, 201810 eta 202010
DiseasesDB1854, 1832, 4, 1841 eta 2565
MedlinePlus000411
eMedicine000411
MeSHD000312
Disease Ontology IDDOID:0050811
Hiperplasia adrenala duen jaioberriaren post-morten azterketa. Guruin adrenal handituak geziekin ageri dira (giltzurrunak hauen azpian)

Sortzetiko hiperplasia adrenala esteroidogenesi adrenalaren akatsa eragiten duen gaixotasun autosomiko eta errezesiboa da.

Gaixotasuna bi mota orokorretan sailkatzen da, alde batetik mota klasikoa, jaio aurretikoa eta larria dena eta bestetik mota ez-klasikoa, ez-larria eta jaio ondorengoa. Mota klasikoa, bi azpi-motatan sailkatuko da: birilizazio sinplea eta gatz-galera.

Gaixotasun honen intzidentzia, 1/15000koa da mota klasikorako eta 1/1000koa mota ez-klasikorako, eramaile kopurua 1/60koa da gutxi gorabehera.

Fenotipoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mota desberdinek ezaugarri fenotipiko desberdinak erakutsiko dituzke. Mota klasikoan, birilizazio sinpleari dagokionean, ezaugarri nabariena emakumeen jaio aurretiko organo genitalen birilizazioa izango da. Gizonezkoen kasuan, zakila luzatu eta barrabilak txikituko dira beste ezaugarri batzuen artean. Bestalde, bi sexuetan pubertaro goiztiarra, hazkuntza azkarra eta helduaroko garaiera txikia emango dira. Gatz-galera kasuan gernuan Na+ galduko da, krisi adrenal progresiboa sortuz, heriotzaren eragilea izan daitekeena.

Mota ez-klasikoan, ezaugarriak arinagoak izango dira eta jaio ondorengo edozein adinetan emango dira.

Biokimika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Entzimopatia bat da eta zehazki kortisolaren sintesiko entzima batean dago akatsa: gehienetan 21-hidroxilasa entzimaren defizientzia. Honen ondorioz, glukokortikoideak (kortisola batez ere) ez dira sortuko eta 17-OHP prekurtsorea metatuko da. Honek kortisol bihurtu beharrean, androgenoen bidea hartuko du eta hormona hauen kontzentrazioa igoko du birilizazioa sortuz. Honez gain, mineralkortikoideen gutxiegitasuna ere emango da, gatz-galera sortuz eta baita adrenalina gabezia ere, arazo metabolikoak eraginez.

Genotipoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaixotasun honetan soilik gene bat dago inplikatuta: CYP21A2 genea (6p21.3). Gene honek sortzen duen entzimaren aktibitatearen arabera sortuko da gaixotasun mota bat edo bestea. Genearen mutazio arruntena, pseudogene inaktiboarekiko errekonbinazio prozesuen ondorioz gertatzen da, gene osoaren delezioa emanez.

Diagnostikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Diagnostikorako teknika ezberdinak egongo dira, hala nola, 17-OHPren neurketa. Bestalde, genetika molekularreko probak ere egin daitezke, bai aurreikusitako mutazioen analisia, delezio/duplikazioa analisiak (southern blot, SNPs, MLPA…), PCR kuantitatiboa (detekzio azkarra) edo sekuentziazioa alelo arraroak detektatzeko.

Tratamendua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tratamendu erabiliena glukokortikoideen berrezarpen terapia izango da. Hala ere beste tratamendu batzuk ere erabili daitezke.

Jaioaurreko tratamendua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Amari dexametasona emanez egiten da. Hau haurdunaldiaren hasieran hasi behar da eta gero kariotipoaren bidez sexua ezagutzean, gizonezkoa bada tratamendua etengo da. Fetu femeninoari, CYP21A2 genearen azterketa egingo zaio ondoren, gaixoa den ala ez ikusteko. Gaixoa bada soilik jarraituko da tratamendua haurdunaldi amaiera arte.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]