Tutankamon

Tutankamon
	; Irudi gehiago
Faraoi	; K.a. 1332 - K.a. 1323 ; ← Smenkhkare (en) , Neferneferuaten (en) - Ay →
Faraoi
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Tutankhaten
Jaiotza	Tell al-Amarna, c. K.a. 1341
Herrialdea	Egiptoko Inperio Berria
Bizilekua	ezezaguna
Heriotza	Menfis, c. K.a. 1323 (17/18 urte)
Hobiratze lekua	KV62
Heriotza modua	berezko heriotza: malaria
Familia
Aita	Akenaton
Ama	The Younger Lady
Ezkontidea(k)	Ankesenamon
Seme-alabak	ikusi 317a mummy (en) ; 317b mummy (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Ankesenpaaton-Tasherit; Meritaton-Tasherit; Meketaton; Ankesenamon; Neferneferuaten Tasherit (en) ; Neferneferura; Setepenra; Meritaton;
Leinua	Egiptoko XVIII. dinastia
Hezkuntza
Hizkuntzak	Middle Egyptian (en)
Jarduerak
Jarduerak	agintaria

Tutankamon^[1] (K.a. 1346 – K.a. 1327) Egiptoko faraoi bat izan zen, XIX. dinastiaren barnean. Inperioaren hiriburua Tebasera bueltatu zuen. 20 urterekin hil zen, erregetzan 9 urte egon eta gero. Bere hilobia 1922an aurkitu zuten Erregeen Haranean. Historiako aurkikuntzarik garrantzitsuenetarikoa izan zen.

Biografia eta genealogia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Akenaton edo Amenhotep IV.a errege handiaren suhia eta, segur aski, haren ondorengoa izan zen Smenkeren anaia zen. K.a. 1361. urtean aginpidera heldu zen baina bederatzi urte besterik ez zituenez Ay ministroaren eta Inperioko gudarosteko buru zen Horemheb buruzagiaren esku utzi zuen aginpidea. Hauek Amon jainkoaren eta honen hilobiaren aldeko gurtza, Akenatonek Aton eguzki-diskoaren gurtza ezarri eta Amonena debekaturik, berriro indarrean jarri zuten. Kontseilarien aholkuei jarraituz, bere jatorrizko izena zuen Tutankatonen ordez Tutankamon izen berria (Amon jainkoaren irudi bizia) hartu zuen.

Tell al-Amarnako hiria utzi eta Menfis administrazio hiriburura joan zen bizitzera. Aldarrikatu zuen dekretu baten bidez Tebasko erlijio agintarien eskura itzuli ziren beren tenplu eta eskubideak. K.a. 1352. urtean ustekabean hil zen ondorengorik utzi gabe. Ay ministroak bete zuen hark utzitako lekua eta Aton jainkoaren gurtza sendotu zuen berriro ere. Tutankamonen agintaldia laburra izan zen arren, Egiptoko faraoirik ospetsuena da, agian haren hilobia 1922. urtea arte aurkitu ez zutelako edota ondorengo faraoiek XVIII. dinastiako erregeen berriak ezabatzeko eman zuten aginduaren ondorioz, Tutankamoni buruzkoak ezezagun izan zirelako. 1922. urtean, Erregeen Haranean eginiko miaketa batean, Howard Carter buru zen ingeles arkeologo talde batek Tutankamonen hilobia eta zenbait gela aurkitu zituen, ordu arte inork ukitu gabeak. Hilobiaren barnean, faraoiaren momia eta hilkutxaren ondoan, arte lanez, harribitxiz eta urrezko gaiez hornituriko altxorra ere aurkitu zuen.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.