Šomoška natura erreserba nazionala

Šomoška natura erreserba nazionala
Šomoška natura erreserba nazionala
Kokalekua	Lučeneceko barrutia, Eslovakia
Koordenatuak	48°10′29″N 19°51′38″E / 48.1746°N 19.860581°E
	Šomoška natura erreserba nazionala Šomoška natura erreserba nazionala (Eslovakia)
Azalera	37,769 ha
Izendapena	national nature reserve (en) eta naturagune babestua
IUCNren babesa	I.a maila: erreserba natural oso
Sorrera	1954 eta 1983

Šomoška natura erreserba nazionala (eslovakieraz: Šomoška národná prírodná rezervácia) Eslovakia hegoaldean aurkitzen den natura babesgune bat da, barnean duen egitura geologiko bereziagatik ezaguna. Egitura honek basaltozko zutabez egindako ur-jauzi baten itxura du eta Kamenný vodopád ("harrizko ur-jauzia") ezizenaz ezagutzen da. Fiľakovo herritik 12 kilometro hegoaldera kokaturik dago, Hungariarekiko mugatik oso gertu^[1].

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Harrizko ur-jauzia Šomoška gaztelu gotikoa eraiki behar zutenean aurkitu zuten ustekabean, hura eraikitzeko harriak jasotzen hasi zirenean. Gaztelua dagoen muinoaren ekialdean 160 × 130 m neurtzen dituen basaltozko lepo baten gainean aurkitzen da^[2].

1954. urtean "Sorkuntza natural babestua" izendatu zuten. Gaur egun natura erreserba da eta barnean Šomoška gaztelua eta harrizko ur-jauziaz gain inguruko basoak ere sartzen dira.

Harrizko ur-jauzia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Basaltozko laba oso astiro hoztearen ondorioz zutabe pentagonalak eta hexagonalak eratu ziren duela 4 milioi urte inguru, Pliozenoan. Inguru honetako sumendien jarduerak Karpatoetako orogeniaren amaieran gertatu ziren^[3].

Zutabe bakoitzak 15-20 cm arteko zabalera du eta ur-jauziak orotara 9 metrotako altuera^[1] eta 15 metrotako zabalera. Egitura hau berezia egiten duena gainaldean duen bihurdura da, zutabeak 60º-80º okertzen baitira. Basaltozko zutabeek itxura hau hartzen duten egitura bakarra da Europan.