Edukira joan

Antonia Varela Pérez

Aldatu loturak
Wikipedia, Entziklopedia askea
Antonia Varela Pérez
zuzendari

2024 -
zuzendari

2019 -
Bizitza
JaiotzaSanta Cruz Tenerifekoa, 1965eko otsailaren 20a (59 urte)
Herrialdea Espainia
Hezkuntza
HeziketaLa Lagunako Unibertsitatea
Jarduerak
Jarduerakastrofisikaria eta unibertsitateko irakaslea

Antonia Varela Pérez (Santa Cruz Tenerifekoa, Kanariak, 1965eko otsailaren 20a) kanariar astrofisikaria da, dibulgatzaile zientifikoa da. 2019an Starlight Fundazioa zuzentzen hasi zen eta 2024an Tenerifeko Zientzia eta Kosmosaren Museoa.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Antonia Varela Pérez Santa Cruzen (Kanariar Uharteak, Espainia) jaio zen 1965ean.[1][2] Astrofisikarekiko lehen inspirazioa eskolan zegoela iritsi zitzaion, atomo baten eta zelula baten handitasuna aurkitu zuenean. 14 urte zituela, familiarekin Tenerifeko Monte de la Esperanza izeneko etxe batean argi-kutsadura eskaseko ingurune batean zegoela, Isaac Asimoven El Universo liburua iritsi zen bere eskuetara. Une horretatik, argi izan zuen astrofisikaria izan nahi zuela.[1]

Lizentziatu ondoren, beka bat eskaini zioten doktore-tesia Cambridgen egiteko. Era berean, Kanarietako Astrofisika Institutuan (IAC) bizi zen astronomo-plaza bat lortu zuen, eta aukeratutako 6 egoiliarren artean emakume bakarra izan zen. Azkenik, uhartean geratu zen: IAC zentroa inauguratu berria zen eta erronka handia zen; gero senarra izan zena ere ezagutu zuen, eta balantzak alde horretara egin zuen, geratzeko aldera.[1]

La Lagunako Unibertsitatean Fisikako ikasketa osoak egin zituen astrofisikako lehen doktorea izan zen. Promozio horretan ikasleen % 20 baino ez zen emakumezkoa. Karrerako 4. mailan, astrofisikako espezialitatean, Royal Greenwich Observatory-ra joateko beka bat lortu zuen bi hilabetez, astrofisikarekin izandako lehen topaketa “profesionala”.[1] Ikasketak amaitutakoan, IACn udako beka bat jaso zuen, satelite-galaxien parametro orbitaletan lan egiteko.[1]

Ibilbide profesionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Astrofisikan doktorea eta Kanarietako Astrofisika Institutuko ikertzailea (IAC) 1988tik. Bere doktore-tesia astrofisika estragalaktikoaren arloan egin zuen, IACn eta Parisko Astrofisika Institutuaren artean (estatuko eta nazioarteko ikastaro eta eskola askotan parte hartuta). IACko plantilla organikoko kide da, ingeniari senior postuan. IACko Zeruaren Kalitatearen Taldeko kide da sortu zenetik, baita Izarretako Prestakuntzaren taldeko kidea ere. Zeruaren Kalitate Taldearen arduraduna da Kanarietako behatokiak behaketa astronomikorako munduko lekurik onenen artean kokatzea.[3] 2010etik, IACko Multimedia Zerbitzuaren arduraduna da.[3]

Starlight Erreserba eta Helmuga Turistikoen aholkularia eta auditorea da, Starlight Fundazioak ematen duen zeruaren kalitatearen ziurtagiria, UNESCOk abalatua, United Nations World Tourism Organization (UNWTO) eta International Astronomical Union (IAU), besteak beste; Giden, monitoreen eta Starlight Ikastaro askoren zuzendaria eta irakaslea.[3]

32 urte baino gehiagoko esperientzia du unibertsitate-ikastaroetan. Duela 22 urte sortu zen La Lagunako Unibertsitateko Helduentzako eta Adinekoentzako Unibertsitateko Astronomiako irakasle gisa, eta ondoren Turismo Astronomiko modulua zitzaion. Programa horrek hainbat sari jaso ditu Tenerifeko Kabildoaren 2007ko Giza Balioak Saria eta Kanarietako Gobernuaren 2013ko Adinekoekiko Elkartasun Saria, Irabazi-asmorik gabeko Erakunde edo Erakundeen modalitatean, adinekoen egunarekin bat etorriz.[3]

Nazioarteko Astronomical Union (IAU) erakundeko kidea da, Espainiako Astronomia Elkarteko kidea (SEA), Argi Kutsaduraren Azterlanen Espainiako Sareko kidea (REECL), Klimaren eta Airearen Kalitatearen Batzordeko koordinatzailea Kanarietako Gobernuaren Klima Aldaketaren Behatokian, Starlight Fundazioarekin lideratzen du UNWTOko kide afiliatuen turismo zientifikoko/astroturismoko Working Group, 2019ko irailean sortua.[3]

2019ko urtarriletik, Starlight Fundazioko zuzendari gerentea da.[3] Eta 2024ko urtarriletik, Tenerifeko Zientzia eta Kosmosaren Museoko zuzendaria da.[4]

Emakume eta gizonen arteko berdintasunaren aldeko ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aktiboki parte hartzen du zientzia- eta teknologia-arloko genero-berdintasunarekin lotutako jardunaldi eta ikastaroetan. Kanarietako emakumezko zientzialarien eta teknologoen taldeko kidea da, Kanarietako Gobernuak izendatua; Kanarietako Emakume Eragingarrien Espainiako Women Talent Fundazioaren eta Emakume Eragingarrien Charter 100 taldearen kidea ere bada.[3]

2022ko irailaz geroztik, Kanarietako Emakume Enpresari eta Profesionalen Elkarteko (BPW Canarias) presidentea da, eta BPW Spain eta BPW Internacionaleko kidea ere bai.[5]

Lana[aldatu | aldatu iturburu kodea]

100 argitalpen baino gehiago argitaratu ditu aldizkari zientifikoetan eta estatuko eta nazioarteko batzarretan egindako ekarpenei dagokienez, eta prentsan 700 dibulgazio-ekarpen baino gehiago egin ditu. Estatuko eta nazioarteko 22 I+G proiektutan parte hartu du. Astrofisika-ikerketako nazioarteko aldizkarien berrikuslea da, eta Ebaluazio eta Prospektiba Agentzia Nazionalaren proiektu-aholkularia.[3]

Lan aipagarri batzuk hauexek izan dira: Kanarietako Teleskopio Handirako lekua hautatzea (GTC 10.4m) eta European Extremely Large Telescope-aren (EELT) lekua hautatzeko batzordeetan parte hartzea, eta, berrikiago, Thirty Meter Telescope-aren (TMT) lekua hautatzea.[1][3]

2023ko ekainean, astronomia profesional eta amateurreko zeruak dituen mehatxuei buruzko artikulu bat argitaratu zuen Science aldizkarian.[6]

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 2019an, Tenerifeko Santa Cruzeko Udalak emandako ikerketa-ibilbideari emandako saria.[7][8]
  • 2019an, Villuercas-Ibadores-Jarako UNESCOren Geoparkea saritu zuen astronomiaren kultura-hedapenean, gaueko zeruaren babesean eta lurraldeen kalitate turistikoan egindako lanarengatik.[3][9]
  • 2023an, Más Mujer aldizkariaren "Zientzia eta Berrikuntza" saria (kontzesioa 2020an, pandemiak atzeratu egin zuen jasotze eguna).[10]
  • 2024 Kanarietako Urrezko Domina.[11][12]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c d e f Company, The Geco. «Antonia M. Varela Pérez, conociendo a la Directora de Fundación Starlight» Starlight Fundación.
  2. ↑ Acto Homenaje Mujeres Científicas, Ayuntamiento Santa Cruz de Tenerife, 21 de marzo de 2019. 2019.
  3. ↑ a b c d e f g h i j Antonia M. Varela Pérez -. 2021-09-07.
  4. ↑ admin. (2024-01-12). «Antonia Varela, nueva directora del Museo de la Ciencia y el Cosmos» Museos de Tenerife.
  5. ↑ ESPAÑOL, EL. «Vota por Antonia M. Varela Pérez en las Top 100 Mujeres Líderes en España - Votaciones 11 Edición» magasIN.
  6. ↑ Varela Perez, Antonia M.. (2023-06-16). «The increasing effects of light pollution on professional and amateur astronomy» Science 380 (6650): 1136–1140.  doi:10.1126/science.adg0269. ISSN 0036-8075..
  7. ↑ Tenerife, Equipo web-Ayuntamiento de Santa Cruz de. (2019-03-21). «Santa Cruz prestigia el protagonismo y la huella de las mujeres en el mundo científico» www.santacruzdetenerife.es.
  8. ↑ 8M 2019 Entrevista a Antonia Varela Pérez. .
  9. ↑ Company, The Geco. «Premio del Geoparque Villuercas Ibores Jara para la Directora de Fundación Starlight» Starlight Fundación.
  10. ↑ Redacción. (2020-03-04). «Ocho mujeres canarias recibirán el premio Más Mujer» Mas Mujer.
  11. ↑ «El Gobierno de Canarias otorga trece Medallas de Oro de Cana...» www3.gobiernodecanarias.org.
  12. ↑ «ANTONIA VARELA: “La Medalla de Canarias me permite poner el acento en lo que importa: seguir hablando del cielo, de igualdad y de comunicar la ciencia” | Instituto de Astrofísica de Canarias • IAC» www.iac.es 2024-05-29.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 8M 2019 Tenerifeko Santa Cruzeko Udaleko Antonia Varela Pérezi elkarrizketa
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Antonia_Varela_Pérez&oldid=9830658"(e)tik eskuratuta