Anbulu zuri

Wikipedia, Entziklopedia askea
Asphodelus albus» orritik birbideratua)
Anbulu zuri
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaAsparagales
FamiliaAsphodelaceae
GeneroaAsphodelus
Espeziea Asphodelus albus

Asphodelus albus Landare belarkara da, sustrai tuberkuluduna eta Mediterraneoko arroan eta Asian jatorria duena. Bere izen zientifikoa Asphodelus albus daeta bere izena antzinako Greziatik dator. Hildakoak ohoratzeko erabiltzen zen.

Funtsezko ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Asphodel Asphodelus generokoa da. Genero honetako beste espezie ezagunak dira Asphodelus aestivus, Asphodelus fistulosus, Asphodelus ramosus, Asphodelus albus, Asphodelus acaulis.

Normalean bere altuera 60 eta 70 cm artean dago. Loreak nahiko politak eta ikusgarriak dira. Kolore zuriak dira, nahiz eta batzuetan arrosa bihurtzen diren, eta lore-zurtoinaren amaieran multzoetan antolatuta agertzen dira. Loratze garaia udan izaten da.

Laborantza egiteko ingurumen baldintzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Landare hau baldintza onetan hazteko lurrak nahiago du lehorra, ondo xukatua eta sakona izatea. Hobe hareatsuak edo harritsuak badira. Loraldia udan izaten denez, urtaro lehorragoak, eguzkitsuagoak eta epelagoak behar ditu.

Asphodelus albus espezie inbaditzaile gisa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Munduko leku askotan asfodela landare inbaditzailea da. Hori hazien ekoizpen handiaren ondorioz gertatzen da. Animaliek gorroto dute landare hau, beraz, belarjaleak ere ez dute jaten.

Moldagarritasun handia du. Maila horretara iritsi da Saharako basamortuan aurkitzera iritsi dira bertan prezipitazioak ez dira urtean 100 litrora iristen.

Erabilera medikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Landare honen inguruko guztia ez da txarra, izan ere, inbaditzailea den arren, sendagai onak ditu. hesteetako eta biriketako edozein eragozpen motari aurre egiteko.

Beste erabilera desberdin bat zauriak, tumoreak, ubeldurak eta kaloak ukendu gisa erabiltzea zen. Espainian, asfodelorik handiena ekzema tratatzeko erabiltzen da.

Asphodelus albus

Beste erabile batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Landare honen sustraiak almidoi kopuru handia du. Antzina ogia fabrikatzeko eta karbohidratoen ekarpen gehigarrirako erabiltzen zen. Antzinakoen patata deitzen zitzaion. Zurtoinak erosketak egiteko edo uzta egiteko erabiltzen ziren saskiak egiteko erabiltzen ziren.

Animaliek gorroto duten landarea da. Hori dela eta, eltxoak etxeetatik urrun mantentzeko balio du. Antzina tuberkuluak kontsumitzen ziren. Hala ere, azken ikerketek aztertu dute landarean asfodelina egotea. Entzima hori toxikoa da gizakientzat, beraz jada ez zen kontsumitzen.

Ikus dezakezunez, asfodela landare oso bat da, historia handikoa eta oso erabilia antzinatik. Informazio honekin arazorik gabe lorategian eduki dezakezu.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]