Edukira joan

Autosoma

Wikipedia, Entziklopedia askea
Autosomak (1-22)

Kromosoma autosomikoak edo autosomak X eta Y ez den edozein kromosoma; bikoteka ageri dira gorputzeko zeluletan, eta banaka gametoetan. Daramaten informazio genetikoak ez du sexua erabakitzen.[1] Gizakiek 22 pare autosoma dute.

"Autosoma" hitzak erro grekoak ditu eta "kromosoma ez-sexuala" esan nahi du. Osagai lexikoak hauek dira: auto (berez) gehi soma (gorputza).[2]

Zelula diploide arrunt baten barruko kromosoma autosomikoak morfologia bera duten pare gisa aurkezten dira.

Gizakian, 1. paretik 22. parera bitarteko kromosomak autosomak dira, eta 23. parea X edo Y kromosoma sexualei dagokie.

Autosomei lotutako ezaugarriak edo ezaugarriak herentzia autosomikoa dutela esaten da, eta kromosoma sexualei edo heterokromosomei lotutako ezaugarriak edo ezaugarriak X-tik edo Y-tik independenteak dira. Desordena genetiko batzuk kromosoma autosoma kopuru anormal batek eragiten ditu.

Gregor Johann Mendel

Gregor Johann Mendel (Heinzendorf, gaur egun Hynčice, 1822ko uztailaren 20a - Brno, 1884ko urtarrilaren 6a) austriar abade eta zientzialaria izan zen. Genetika modernoaren aita dela esan dezakegu; bere ikerketekin biologiaren atal honi oinarri sendoak jarri baitzizkion. Meldelek 3 lege zituen.

Ezaugarri bakarrean desberdinak diren espezie bereko bi barietate gurutzatzen direnean, lehendabiziko belaunaldiko ondorengo guztiak ezaugarri edo karaktere horrekiko berdinak dira eta hibridoak gainera.

Lehenengo belaunaldian sortutako hibridoak gurutzatutakoan, kontrako karaktereak bereizi egiten dira, eta ondorengoek fenotipo ezberdinak izaten dituzte.

Karaktere ez antagonikoei erreparatzen badiegu, bakoitza bere aldetik heredatzen da eta ondorengoei zoriz konbinatuta transmititzen zaizkie. Bestela esanda, karaktere bakoitza bere aldetik transmititzen da, aurreko bi legeak betez.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. «ZT Hiztegi Berria» zthiztegia.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2025-03-21).
  2. (Gaztelaniaz) «AUTOSOMA, radicación» Etimologías de Chile - Diccionario que explica el origen de las palabras (Noiz kontsultatua: 2025-03-21).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]