Ganga (arkitektura): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

23:12, 29 urria 2010ko berrikusketa

Ganga bat arku itxura duen arkitektura ezaugarri bat da, bi hormen edo hainbat zutabeen arteko espazio bat estaltzeko erabilia. Gangak beherantz eta kanporantz egiten du indarra, arku baten antzera, eta kontra-indarra behar dute aurre egiteko. Ganga lurpean badago, lurrak berak egiten du kontra-indarra. Lurretik kanpo badago, hainbat elementu erabili daitezke kontra-indarra lortzeko, hormabularrak edo ostiko arkuak adibidez.

Ganga mota sinpleena kanoi ganga da, gehienetan itxura erdi-zirkularra duena. Berez, kanoi-ganga arku jarraitu bat da, arkuaren diametroa baino handiagoa den luzera badu. Arku bat eraikitzean bezala, aldi baterako euskarri bat ezarri behar da, zinbria izenekoa, giltzarria ipini arte ez baita bakarrik eusten. Gangak atal bakarrean edo dobelak erabiliz eraiki daitezke, material ugaritan: adreiluz, harriz, altzairuz, hormigoiz eta abar.

Historian zehar, ganga garrantzi handiko elementua izan da, espazio handiak estaltzeko era bakarra baitzen, baina hormigoiaren eta altzairuaren garapenarekin garrantzia galduz joan du baoburudun edo esekitako egituren kaltetan. Hala ere, egun hormigoi armatuzko gangak sarritan erabiltzen dira ingeniaritza zibilean, batez ere tunelak eta galeriak eraikitzeko.

Ganga motak

ertz ganga
kanoi ganga
gurutze ganga
ganga apaldua
ganga trenkatua
kupula
ganga konikoa
palma ganga

Kanoi ganga
Ertz ganga
Kupula
Gurutze ganga

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ganga (arkitektura)

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
-{{lanean|Josugoni}}
 [[Fitxategi:Vitoria - San Miguel 04.jpg|thumb|250px|Gurutze ganga (San Mikel eliza, Gasteiz)]]
-'''Ganga''' bat [[arku]] itxura duen arkitektura ezaugarri bat da, bi hormen edo hainbat [[zutabe]]en arteko espazio bat estaltzeko erabilia.
+'''Ganga''' bat [[arku (arkitektura)|arku]] itxura duen arkitektura ezaugarri bat da, bi hormen edo hainbat [[zutabe]]en arteko espazio bat estaltzeko erabilia. Gangak beherantz eta kanporantz egiten du [[indar]]ra, arku baten antzera, eta kontra-indarra behar dute aurre egiteko. Ganga lurpean badago, [[Lurzoru|lur]]rak berak egiten du kontra-indarra. Lurretik kanpo badago, hainbat elementu erabili daitezke kontra-indarra lortzeko, [[hormabular]]rak edo [[Arku (arkitektura)#Bestelakoak|ostiko arku]]ak adibidez.
+Ganga mota sinpleena ''[[kanoi ganga]]'' da, gehienetan itxura erdi-[[zirkulu|zirkularra]] duena. Berez, kanoi-ganga arku jarraitu bat da, arkuaren diametroa baino handiagoa den luzera badu. Arku bat eraikitzean bezala, aldi baterako euskarri bat ezarri behar da, ''zinbria'' izenekoa, [[giltzarri]]a ipini arte ez baita bakarrik eusten. Gangak atal bakarrean edo [[dobela]]k erabiliz eraiki daitezke, material ugaritan: [[adreilu]]z, [[harri]]z, [[altzairu]]z, [[hormigoi]]z eta abar.
+Historian zehar, ganga garrantzi handiko elementua izan da, espazio handiak estaltzeko era bakarra baitzen, baina hormigoiaren eta altzairuaren garapenarekin garrantzia galduz joan du [[baoburu]]dun edo esekitako egituren kaltetan. Hala ere, egun hormigoi armatuzko gangak sarritan erabiltzen dira ingeniaritza zibilean, batez ere [[tunel]]ak eta galeriak eraikitzeko.
+==Ganga motak==
+*ertz ganga
+*kanoi ganga
+*gurutze ganga
+*ganga apaldua
+*ganga trenkatua
+*[[kupula]]
+*ganga konikoa
+*palma ganga
+<gallery>
+Image:Single vault 001.png|Kanoi ganga
+Image:Groined vault 001.png|Ertz ganga
+Image:Dome001.png|Kupula
+Image:Groin vault top.jpg|Gurutze ganga
+</gallery>
 {{commons|Category:Vaults}}