Elikadura: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orriaren edukiaren ordez, «zuzto» jarri da |
t 85.87.151.108 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Xabier Armendaritz wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. |
||
1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
'''Elikadura''' bizidunen zelulek beren osagaiak eratzeko eta energia lortzeko betetzen dituzten prozesuen multzoa da. |
|||
zuzto |
|||
Bi elikadura mota bereizi ohi dira: |
|||
:* '''Heterotrofoa''': beste animalia batzuetatik elikatzea. |
|||
:* '''Autotrofoa''': bere kabuz energia lortzea. |
|||
== Elikaduren prozesua == |
|||
=== Landareena === |
|||
:* '''Xurgapena''': Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo. |
|||
:* '''Garraioa''': Artutako guztia gorputz guztira garraiatu egiten da. |
|||
:* '''Ebapotranspirazioa''': Soberan dagoen ura botatzeari deritzo. |
|||
:* '''Gas-trukea''': Honi oxigenoa eta karbono dioxidoa artxen dute eta oxigenoa botatzen dute. |
|||
:* '''Fotosintesia''': Eguzkiaren energia erabiliz eta klorofilaren laguntzaz fotosintesia egiten da energia sortzeko. |
|||
:* '''Garraioa''': Gero energia sortu ondoren gorputz guztira banatu egiten da metabolismoa egiteko. |
|||
:* '''Metabolismoa''': Bizi funtzioak egiteari deritzo. |
|||
:* '''Hondakinak kanporatu''': Beraien hondakinak ez dira gureak bezalakoak beraien kaka oxigenoa da. |
|||
=== Animaliena === |
|||
:* '''Digestioa eta gas-trukea''': Batera egiten dira hau da oxigenoa erabiliz janaria erretzen da eta horrela energia lortzen da. |
|||
:* '''Garraioa''': hartutako energia gorputz guztira garraiatzen da. |
|||
:* '''Metabolismoa''': bere bizi funtzioak egiten ditu. |
|||
:* '''Iraizketa''': azkenik, energia ez duten gauzak bota egiten dira. |
|||
== Energia lortzeko momentua == |
|||
=== Landareena === |
|||
:* Zeluletan sartu diren karbohidratoak mitokondrioetara heltzen dira. |
|||
:* Ingurunetik jasotako oxigenoa ere mitokondrioetara heltzen da. |
|||
:* Oxigenoak karbohidratoen molekulak apurtzen ditu eta energia askatzen da. |
|||
:* Ura eta [[karbono dioxido|CO<sub>2</sub>]] ere sortzen da. |
|||
== Animaliena == |
|||
:* Hartutako ura, [[karbono dioxido|CO<sub>2</sub>]] eta gatz mineralak kloroplastoetara heltzen dira. |
|||
:* Kloroplastoetan dagoen klorofilak eguzki-energia hartzen du. |
|||
:* Gero erabili ahal duten energia gorderik duten karbohidratoak sortzen dituzte. |
|||
:* Hondakintzat [[oxigeno|O<sub>2</sub>]] sortzen da. |
|||
[[Kategoria:Elikadura|*]] |
|||
[[eo:Manĝado]] |
17:17, 11 martxoa 2014ko berrikusketa
Elikadura bizidunen zelulek beren osagaiak eratzeko eta energia lortzeko betetzen dituzten prozesuen multzoa da.
Bi elikadura mota bereizi ohi dira:
- Heterotrofoa: beste animalia batzuetatik elikatzea.
- Autotrofoa: bere kabuz energia lortzea.
Elikaduren prozesua
Landareena
- Xurgapena: Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo.
- Garraioa: Artutako guztia gorputz guztira garraiatu egiten da.
- Ebapotranspirazioa: Soberan dagoen ura botatzeari deritzo.
- Gas-trukea: Honi oxigenoa eta karbono dioxidoa artxen dute eta oxigenoa botatzen dute.
- Fotosintesia: Eguzkiaren energia erabiliz eta klorofilaren laguntzaz fotosintesia egiten da energia sortzeko.
- Garraioa: Gero energia sortu ondoren gorputz guztira banatu egiten da metabolismoa egiteko.
- Metabolismoa: Bizi funtzioak egiteari deritzo.
- Hondakinak kanporatu: Beraien hondakinak ez dira gureak bezalakoak beraien kaka oxigenoa da.
Animaliena
- Digestioa eta gas-trukea: Batera egiten dira hau da oxigenoa erabiliz janaria erretzen da eta horrela energia lortzen da.
- Garraioa: hartutako energia gorputz guztira garraiatzen da.
- Metabolismoa: bere bizi funtzioak egiten ditu.
- Iraizketa: azkenik, energia ez duten gauzak bota egiten dira.
Energia lortzeko momentua
Landareena
- Zeluletan sartu diren karbohidratoak mitokondrioetara heltzen dira.
- Ingurunetik jasotako oxigenoa ere mitokondrioetara heltzen da.
- Oxigenoak karbohidratoen molekulak apurtzen ditu eta energia askatzen da.
- Ura eta CO2 ere sortzen da.
Animaliena
- Hartutako ura, CO2 eta gatz mineralak kloroplastoetara heltzen dira.
- Kloroplastoetan dagoen klorofilak eguzki-energia hartzen du.
- Gero erabili ahal duten energia gorderik duten karbohidratoak sortzen dituzte.
- Hondakintzat O2 sortzen da.