Elikadura: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orriaren edukiaren ordez, «zuzto» jarri da
t 85.87.151.108 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Xabier Armendaritz wikilariaren azken bertsiora itzularazi da.
1. lerroa: 1. lerroa:
'''Elikadura''' bizidunen zelulek beren osagaiak eratzeko eta energia lortzeko betetzen dituzten prozesuen multzoa da.
zuzto

Bi elikadura mota bereizi ohi dira:

:* '''Heterotrofoa''': beste animalia batzuetatik elikatzea.

:* '''Autotrofoa''': bere kabuz energia lortzea.

== Elikaduren prozesua ==

=== Landareena ===

:* '''Xurgapena''': Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo.

:* '''Garraioa''': Artutako guztia gorputz guztira garraiatu egiten da.

:* '''Ebapotranspirazioa''': Soberan dagoen ura botatzeari deritzo.

:* '''Gas-trukea''': Honi oxigenoa eta karbono dioxidoa artxen dute eta oxigenoa botatzen dute.

:* '''Fotosintesia''': Eguzkiaren energia erabiliz eta klorofilaren laguntzaz fotosintesia egiten da energia sortzeko.

:* '''Garraioa''': Gero energia sortu ondoren gorputz guztira banatu egiten da metabolismoa egiteko.

:* '''Metabolismoa''': Bizi funtzioak egiteari deritzo.

:* '''Hondakinak kanporatu''': Beraien hondakinak ez dira gureak bezalakoak beraien kaka oxigenoa da.

=== Animaliena ===

:* '''Digestioa eta gas-trukea''': Batera egiten dira hau da oxigenoa erabiliz janaria erretzen da eta horrela energia lortzen da.

:* '''Garraioa''': hartutako energia gorputz guztira garraiatzen da.

:* '''Metabolismoa''': bere bizi funtzioak egiten ditu.

:* '''Iraizketa''': azkenik, energia ez duten gauzak bota egiten dira.

== Energia lortzeko momentua ==
=== Landareena ===

:* Zeluletan sartu diren karbohidratoak mitokondrioetara heltzen dira.

:* Ingurunetik jasotako oxigenoa ere mitokondrioetara heltzen da.

:* Oxigenoak karbohidratoen molekulak apurtzen ditu eta energia askatzen da.

:* Ura eta [[karbono dioxido|CO<sub>2</sub>]] ere sortzen da.

== Animaliena ==

:* Hartutako ura, [[karbono dioxido|CO<sub>2</sub>]] eta gatz mineralak kloroplastoetara heltzen dira.

:* Kloroplastoetan dagoen klorofilak eguzki-energia hartzen du.

:* Gero erabili ahal duten energia gorderik duten karbohidratoak sortzen dituzte.

:* Hondakintzat [[oxigeno|O<sub>2</sub>]] sortzen da.

[[Kategoria:Elikadura|*]]

[[eo:Manĝado]]

17:17, 11 martxoa 2014ko berrikusketa

Elikadura bizidunen zelulek beren osagaiak eratzeko eta energia lortzeko betetzen dituzten prozesuen multzoa da.

Bi elikadura mota bereizi ohi dira:

  • Heterotrofoa: beste animalia batzuetatik elikatzea.
  • Autotrofoa: bere kabuz energia lortzea.

Elikaduren prozesua

Landareena

  • Xurgapena: Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo.
  • Garraioa: Artutako guztia gorputz guztira garraiatu egiten da.
  • Ebapotranspirazioa: Soberan dagoen ura botatzeari deritzo.
  • Gas-trukea: Honi oxigenoa eta karbono dioxidoa artxen dute eta oxigenoa botatzen dute.
  • Fotosintesia: Eguzkiaren energia erabiliz eta klorofilaren laguntzaz fotosintesia egiten da energia sortzeko.
  • Garraioa: Gero energia sortu ondoren gorputz guztira banatu egiten da metabolismoa egiteko.
  • Metabolismoa: Bizi funtzioak egiteari deritzo.
  • Hondakinak kanporatu: Beraien hondakinak ez dira gureak bezalakoak beraien kaka oxigenoa da.

Animaliena

  • Digestioa eta gas-trukea: Batera egiten dira hau da oxigenoa erabiliz janaria erretzen da eta horrela energia lortzen da.
  • Garraioa: hartutako energia gorputz guztira garraiatzen da.
  • Metabolismoa: bere bizi funtzioak egiten ditu.
  • Iraizketa: azkenik, energia ez duten gauzak bota egiten dira.

Energia lortzeko momentua

Landareena

  • Zeluletan sartu diren karbohidratoak mitokondrioetara heltzen dira.
  • Ingurunetik jasotako oxigenoa ere mitokondrioetara heltzen da.
  • Oxigenoak karbohidratoen molekulak apurtzen ditu eta energia askatzen da.
  • Ura eta CO2 ere sortzen da.

Animaliena

  • Hartutako ura, CO2 eta gatz mineralak kloroplastoetara heltzen dira.
  • Kloroplastoetan dagoen klorofilak eguzki-energia hartzen du.
  • Gero erabili ahal duten energia gorderik duten karbohidratoak sortzen dituzte.
  • Hondakintzat O2 sortzen da.