Taimyr (penintsula): berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 75°21′40″N 107°41′41″E / 75.3611°N 107.6947°E / 75.3611; 107.6947
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
42.252 edits
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
42.252 edits
No edit summary
1. lerroa: 1. lerroa:
{{coord|74|00|N|98|00|E|source:ruwiki_region:RU_type:landmark|display=title}}
[[Fitxategi:Kara sea2TY.PNG|thumb|Taimyr penintsularen kokapena]]
{{argitzeko|Errusiako penintsulari|Taimyr}}
{{argitzeko|Errusiako penintsulari|Taimyr}}
{{Penintsula infotaula
| izena = Taimyr penintsula
| irudia = Tundra in Siberia.jpg
| irudi oina = Taimyr penintsulako tundra.
| irudi px =
| mapa = Kara sea2TY.PNG
| jatorrizko izena = Таймы́рский полуо́стров
| jatorrizko izenaren lotura =
| izendapena =
| kokapena = [[Siberia]]ko ipar-erdialdea
| koordenatuak = {{Coord|74|00|N|98|00|E|scale:10000000}}
| uhartedia =
| uharteak denera =
| uharte nagusiak =
| azalera = 400.000 km²
| punturik garaiena= Byrranga mendiak
| altuera = 1146 m
| herrialde = {{Bandera|Errusia}}
| herrialde banaketa admin titulua =
| herrialde banaketa admin =
| herrialde banaketa admin titulua 1 =
| herrialde banaketa admin 1 =
| herrialde banaketa admin titulua 2 =
| herrialde banaketa admin 2 =
| herrialde hiriburua =
| herrialde hiri populatuena =
| herrialde hiri populatuenaren biztanleria =
| herrialde buruzagi titulua =
| herrialde buruzagi izena =
| biztanleria =
| dentsitatea =
| talde etnikoak = [[Nenets herria]]
| info gehiago =
}}
[[Fitxategi:Laptev Sea map.png|thumb|350px|<small>Errusiako Artikoaren mapa; Taimyr ezkerraldean dago.</small>]]

'''Taimyr penintsula'''<ref name="euskaltzaindia">{{Web erref|izena=53 or.|izenburua=159. araua|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0159.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2011-04-11}}</ref> ({{lang-ru|Таймы́рский полуо́стров|Taymyrsky Poluostrov}}) [[Siberia]]ko ipar-erdialdean dagoen [[penintsula]] handia da. [[Eurasia]]ko lur-masarik iparraldekoena da. Administratiboki [[Errusia]]ko [[Krasnoiarsk kraia]]ri dagokio<ref name=brit>[http://global.britannica.com/EBchecked/topic/584942/Taymyr-Peninsula Taymyr Peninsula] Global.britannica.com</ref>.
'''Taimyr penintsula'''<ref name="euskaltzaindia">{{Web erref|izena=53 or.|izenburua=159. araua|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0159.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2011-04-11}}</ref> ({{lang-ru|Таймы́рский полуо́стров|Taymyrsky Poluostrov}}) [[Siberia]]ko ipar-erdialdean dagoen [[penintsula]] handia da. [[Eurasia]]ko lur-masarik iparraldekoena da. Administratiboki [[Errusia]]ko [[Krasnoiarsk kraia]]ri dagokio<ref name=brit>[http://global.britannica.com/EBchecked/topic/584942/Taymyr-Peninsula Taymyr Peninsula] Global.britannica.com</ref>.


== Geografia ==
== Geografia ==
Mendebaldean [[Jeniseiko golkoa]] eta [[Kara itsasoa]] ditu, ekialdean [[Laptev itsasoa]] eta [[Khatangako golkoa]]<ref name=brit></ref>, eta hegoaldean, kontinente aldera, [[Khatanga ibaia]]ren ibilbidea. Penintsula zeharkatzen duten [[Taimyr (ibaia)|Taimyr]] eta [[Piassina]] ibaiek [[Kara itsasoa]]n dute ahoa.
Mendebaldean [[Jeniseiko golkoa]] eta [[Kara itsasoa]] ditu, ekialdean [[Laptev itsasoa]] eta [[Khatangako golkoa]]<ref name=brit></ref>; hegoaldean, kontinente aldera, [[Khatanga ibaia]]k mugatzen du. 400.000 km²ko azalera dauka. Punturik garaiena Byrranga mendietan dago (1146 m)<ref name=brit></ref>. Penintsula zeharkatzen duten [[Taimyr ibaia|Taimyr]] eta [[Piasina]] ibaiek [[Kara itsasoa]]n dute ahoa.


== Biztanleria ==
== Biztanleria ==
Nganasan herria nahikoa bakartuta bizi izan da penintsulan; horregatik xamanismo-praktikak, besteak beste, [[XX. mende]]ra arte gorde izan dituzte.
Nganasan herria nahikoa bakartuta bizi izan da penintsulan; horregatik [[xamanismo]]-praktikak, besteak beste, [[XX. mende]]ra arte gorde dituzte.


== Fauna eta flora ==
== Fauna eta flora ==
[[Munduko Natura Funtsa]]ren arabera, Taimyr [[paleartikoa]]ren barneko «Erdialdeko Siberiako eta Taimyr penintsulako tundra» deritzon eskualde ekologikoaren eremuan dago.
[[Fitxategi:Tundra in Siberia.jpg|thumb|Paisaia tipikoa, tundrarekin]]
Paleartikoko eskualde ekologikoaren eremua da Taimyr penintsula: "Erdialdeko Siberiako eta Taimyr penintsulako tundra" deritzonaren eskualdea, hain zuzen ere.


Taimyr penintsulan bizi izan ziren Ipar Amerikatik kanpoko azken [[idi musketadun]]ak. Duela 2000 urte inguru desagertu ziren<ref>[http://www.sciencedaily.com/releases/2005/10/051006085912.htm ''Muskox Suffered Loss Of Genetic Diversity At Pleistocene/Holocene Transition''] Sciencedaily.com</ref>, baina [[1975]]ean berriz sartu zituzten.
Taimyr penintsulan bizi izan ziren [[Ipar Amerika]]tik kanpoko azken [[idi musketadun]]ak. Duela 2000 urte inguru desagertu baziren ere<ref>[http://www.sciencedaily.com/releases/2005/10/051006085912.htm ''Muskox Suffered Loss Of Genetic Diversity At Pleistocene/Holocene Transition''] Sciencedaily.com</ref>, [[1975]]ean berriz sartu zituzten.


== Klima ==
== Klima ==

00:21, 16 uztaila 2014ko berrikusketa

Artikulu hau Errusiako penintsulari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Taimyr».
Taimyr penintsula

Taimyr penintsulako tundra.
Bertako izenaТаймы́рский полуо́стров
Geografia
KokapenaSiberiako ipar-erdialdea
Azalera400.000 km²
Punturik garaienaByrranga mendiak
Politika
Herrialdea Errusia
Gizartea
Talde etnikoakNenets herria
Errusiako Artikoaren mapa; Taimyr ezkerraldean dago.

Taimyr penintsula[1] (errusieraz: Таймы́рский полуо́стров, translit.: Taymyrsky Poluostrov) Siberiako ipar-erdialdean dagoen penintsula handia da. Eurasiako lur-masarik iparraldekoena da. Administratiboki Errusiako Krasnoiarsk kraiari dagokio[2].

Geografia

Mendebaldean Jeniseiko golkoa eta Kara itsasoa ditu, ekialdean Laptev itsasoa eta Khatangako golkoa[2]; hegoaldean, kontinente aldera, Khatanga ibaiak mugatzen du. 400.000 km²ko azalera dauka. Punturik garaiena Byrranga mendietan dago (1146 m)[2]. Penintsula zeharkatzen duten Taimyr eta Piasina ibaiek Kara itsasoan dute ahoa.

Biztanleria

Nganasan herria nahikoa bakartuta bizi izan da penintsulan; horregatik xamanismo-praktikak, besteak beste, XX. mendera arte gorde dituzte.

Fauna eta flora

Munduko Natura Funtsaren arabera, Taimyr paleartikoaren barneko «Erdialdeko Siberiako eta Taimyr penintsulako tundra» deritzon eskualde ekologikoaren eremuan dago.

Taimyr penintsulan bizi izan ziren Ipar Amerikatik kanpoko azken idi musketadunak. Duela 2000 urte inguru desagertu baziren ere[3], 1975ean berriz sartu zituzten.

Klima

    Datu klimatikoak (Txeliuskin lurmuturra)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) -26 -26 -24 -16 -8 1 5 4 0 -10 -19 -22 -11.8
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -33 -33 -33 -26 -15 -5 -3 -3 -5 -16 -26 -30 -19
Pilatutako prezipitazioa (mm) 8 9 9 8 9 18 21 22 22 15 9 11 201
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 15 15 14 12 11 12 11 12 15 16 13 16 162
Eguzki orduak 0 0 124 270 217 150 186 124 62 0 0 0 1133
Iturria: World Climate Guide[4]

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Taimyr (penintsula) Aldatu lotura Wikidatan
  1. ↑ 159. araua. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2011-04-11).
  2. ↑ a b c Taymyr Peninsula Global.britannica.com
  3. ↑ Muskox Suffered Loss Of Genetic Diversity At Pleistocene/Holocene Transition Sciencedaily.com
  4. ↑ World climate Guide. Climate Data for Mys Chelyuskin. .
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Taimyr_(penintsula)&oldid=4603123"(e)tik eskuratuta