Erratz-txilar: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
aurreko edizio baten galdutakoa berreskuratu
No edit summary
4. lerroa: 4. lerroa:
}}
}}


'''Erratz-txilarra''' (''Erica scoparia'') [[Erikazeo|Erikazeoen]] artean altuera handiena lor dezakeen zuhaixka argal eta tentea da. Normalean 0,5-2,5 m artekoa izanik, 7 metrotara hel daiteke. Bestalde lore txikienak eta kaskarrenak diten txilarra da.
'''Erratz-txilarra''' (''Erica scoparia'') [[Erikazeo|Erikazeoen]] artean altuera handiena lor dezakeen zuhaixka argal eta tentea da. Normalean 0,5-2,5 m artekoa izanik, 7 metrotara hel daiteke. Bestalde, lore txikienak eta kaskarrenak dituen txilarra da.


== Morfologia ==
== Morfologia ==
Adaxkak gazteak eta ilegabeak ditu, eta bertan hosto txikiak, forma linearrekoak, berdexkak eta ilegabeak, 3-4 [[Bertizilo|bertizilotan]] antolatzen dira<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Aizpuru,|abizena=I.|izenburua=Euskal herriko zuhaitz eta zuhaixken gida|argitaletxea=Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco|data=2010|url=https://www.worldcat.org/oclc/868798162|edizioa=2. [argit.]|isbn=9788445730515|pmc=868798162|sartze-data=2019-03-15}}</ref>. [[Lore|Loreak]] ez dira oso ikusgarriak, gehienetan berdexkak izan arren, zenbaitetan kolore gorria hartzen dute. Hauek muturreko luku estutuan biltzen dira; [[Sepalo|sepaloak]], bai adaxkak bai hostoak bezala ilegabeak dira. [[Antera|Anterak]] luzakin gabekoak dira<ref name=":1">{{Erreferentzia|izenburua=Euskal Herriko landareak eta inguruetakoak sailkatzeko gako irudidunak|argitaletxea=Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco|data=2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/432948603|edizioa=1. argit|isbn=8445720902|pmc=432948603|sartze-data=2019-03-15}}</ref>, eta eslotiloa pixka bat irutena da.
Adaxkak gazte ilegabeak ditu, eta bertan hosto txikiak, forma linearrekoak, berdexkak eta ilegabeak, 3-4 [[Bertizilo|bertizilotan]] antolatzen dira<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Aizpuru,|abizena=I.|izenburua=Euskal herriko zuhaitz eta zuhaixken gida|argitaletxea=Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco|data=2010|url=https://www.worldcat.org/oclc/868798162|edizioa=2. [argit.]|isbn=9788445730515|pmc=868798162|sartze-data=2019-03-15}}</ref>. [[Lore|Loreak]] ez dira oso ikusgarriak, gehienetan berdexkak izan arren, zenbaitetan kolore gorria hartzen dute. Hauek muturreko [[Luku (botanika)|luku]] estutuan biltzen dira; [[Sepalo|sepaloak]], bai adaxkak bai hostoak bezala ilegabeak dira. [[Antera|Anterek]] ez dute luzakinik oinaldean eta inklusoak dira<ref name=":1">{{Erreferentzia|izenburua=Euskal Herriko landareak eta inguruetakoak sailkatzeko gako irudidunak|argitaletxea=Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco|data=2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/432948603|edizioa=1. argit|isbn=8445720902|pmc=432948603|sartze-data=2019-03-15}}</ref>, eta estiloa pixka bat irtena da.


== Loraketa ==
== Loraketa ==
Erica scopariaren lorazioa maiatzetik-abustura ematen da, garai horretan polenaren garraioa intsektuen edota airearen bitartez gertatuz<ref name=":0" />.
''Erica scoparia''ren loraldia maiatzetik abuztura ematen da, garai horretan polinizazioa intsektuen edota airearen bitartez gertatuz<ref name=":0" />.


== Banaketa eta habitata ==
== Banaketa eta habitata ==
Zoru haretsuetan eta silizeotan bizi da, hainbat sastrakadi eguzkitsuetan parte hartuz<ref name=":0" />, besteetan baso ezkutuetako soilgune eta orlak kolinizatuz<ref name=":1" />.Europaren erdialdea eta mendebaldekoa endemikoa izanik, oso ugaria da Mediterraneo ertzeko herrialdeetan, hauen artean Portugal, Espainia, Frantzia, Italia eta Yugoslavia (3).
Lurzoru haretsuetan eta silizeotan bizi da, hainbat sastrakadi eguzkitsuetan parte hartuz<ref name=":0" />, besteetan baso ezkutuetako soilgune eta orlak kolonizatuz<ref name=":1" />. Europa erdialdeko eta mendebaldeko endemikoa izanik, oso ugaria da Mediterraneo ertzeko herrialdeetan, hauen artean Portugal, Espainia, Frantzia, Italia eta Yugoslavia (3). Euskal Herrian, ekialdetik mendebaldera doan erdiko banda zabal batean aurkitzen da, normalean mendiko karraskaletan. Hala ere, ipar isurialdeko leku babestu batzuetan ere azaltzen da<ref name=":0" />.
Euskal Herrian, ekialdetik mendebaldera doan erdiko zerrenda batean era urrian aurkitzen da, normalean mendiko karraskaletan. Hala ere, Ipar isurialdeko leku isolatu batzuetan ere azaldu<ref name=":0" />.


== Erabilerak ==
== Erabilerak ==
Txilar erratzak egiteko gehien erabili izan den espeziea da, izan ere, horregatik hartzen du "erratz-txilarra" izena arrunta<ref name=":1" />.
Erratzak egiteko gehien erabili den txilar-espeziea da, izan ere, horregatik hartzen du "erratz-txilarra" izena arrunta<ref name=":1" />.


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==

18:19, 20 martxoa 2019ko berrikusketa

Erratz-txilar
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaEricales
FamiliaEricaceae
GeneroaErica
Espeziea Erica scoparia

Erratz-txilarra (Erica scoparia) Erikazeoen artean altuera handiena lor dezakeen zuhaixka argal eta tentea da. Normalean 0,5-2,5 m artekoa izanik, 7 metrotara hel daiteke. Bestalde, lore txikienak eta kaskarrenak dituen txilarra da.

Morfologia

Adaxkak gazte ilegabeak ditu, eta bertan hosto txikiak, forma linearrekoak, berdexkak eta ilegabeak, 3-4 bertizilotan antolatzen dira[1]. Loreak ez dira oso ikusgarriak, gehienetan berdexkak izan arren, zenbaitetan kolore gorria hartzen dute. Hauek muturreko luku estutuan biltzen dira; sepaloak, bai adaxkak bai hostoak bezala ilegabeak dira. Anterek ez dute luzakinik oinaldean eta inklusoak dira[2], eta estiloa pixka bat irtena da.

Loraketa

Erica scopariaren loraldia maiatzetik abuztura ematen da, garai horretan polinizazioa intsektuen edota airearen bitartez gertatuz[1].

Banaketa eta habitata

Lurzoru haretsuetan eta silizeotan bizi da, hainbat sastrakadi eguzkitsuetan parte hartuz[1], besteetan baso ezkutuetako soilgune eta orlak kolonizatuz[2]. Europa erdialdeko eta mendebaldeko endemikoa izanik, oso ugaria da Mediterraneo ertzeko herrialdeetan, hauen artean Portugal, Espainia, Frantzia, Italia eta Yugoslavia (3). Euskal Herrian, ekialdetik mendebaldera doan erdiko banda zabal batean aurkitzen da, normalean mendiko karraskaletan. Hala ere, ipar isurialdeko leku babestu batzuetan ere azaltzen da[1].

Erabilerak

Erratzak egiteko gehien erabili den txilar-espeziea da, izan ere, horregatik hartzen du "erratz-txilarra" izena arrunta[2].

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Erratz-txilar Aldatu lotura Wikidatan
  1. a b c d I., Aizpuru,. (2010). Euskal herriko zuhaitz eta zuhaixken gida. (2. [argit.]. argitaraldia) Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco ISBN 9788445730515. PMC 868798162. (Noiz kontsultatua: 2019-03-15).
  2. a b c Euskal Herriko landareak eta inguruetakoak sailkatzeko gako irudidunak. (1. argit. argitaraldia) Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco 2004 ISBN 8445720902. PMC 432948603. (Noiz kontsultatua: 2019-03-15).