Aranera: berrikuspenen arteko aldeak
t robota Erantsia: ko:아란어 |
t robota Aldatua: no:Aranesisk |
||
126. lerroa: | 126. lerroa: | ||
[[la:Lingua Aranica]] |
[[la:Lingua Aranica]] |
||
[[nl:Aranees]] |
[[nl:Aranees]] |
||
[[no:Aranesisk |
[[no:Aranesisk]] |
||
[[oc:Aranés (parlar)]] |
[[oc:Aranés (parlar)]] |
||
[[pt:Língua aranesa]] |
[[pt:Língua aranesa]] |
20:54, 21 martxoa 2008ko berrikusketa
Aranera | |
---|---|
Aranés | |
Datu orokorrak | |
Lurralde eremua | Katalunia |
Hiztunak | 4.700 |
Rankinga | Ez 100 mintzatuenen artean |
Ofizialtasuna | Katalunia |
Eskualdea | Val d´Aran |
Araugilea | Conselh de la Lenga Occitana |
Hizkuntza sailkapena | |
giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak hizkuntza italikoak hizkuntza erromantzeak mendebaldeko hizkuntza erromantzeak hizkuntza galo-iberiarrak hizkuntza galo-erromantzeak Hizkuntza okzitaniar-erromantzeak okzitaniera gaskoi | |
Informazio filologikoa | |
Hizkuntza-tipologia | subjektu aditza objektua eta silabadun hizkuntza |
Alfabetoa | latindar alfabetoa |
Hizkuntza kodeak | |
Glottolog | aran1260 |
Linguasphere | 51-AAA-ff |
IETF | oc-aranes |
Aranera okzitanieraren dialektoa den gaskoineraren aldaera bat da. Val d´Aranen (Katalunia) mintzatzen da. 2006ko abuztuaren 9tik Kataluniako Autonomia Erkidego osoan hizkuntza ofizial izaera du, katalana eta gaztelaniarekin batera, Kataluniako estatutu berrian hala jasota. 1984an aranera Val d´Arango hezkuntza sisteman erabiltzeko hizkuntza izendatu zen.
Arautzea
Aranerak berezko idaztarauak ditu, gaskoineraren gainontzeko aldaeretatik bereiziz. Horrela, bere ezaugarri propioak kontuan hartzen dira idazterako garaian. Adibidez, emakumezkoentzako pluralak -es bukaera izatea (es hemnes araneses, emakume arandarrak euskaraz), gizonentzako pluralen "-i" (es aranesi) eta artikulu piriniotarrak (eth, era, es), besteak beste.
Inguruko hizkuntzen eragina
Aranerak inguruko hizkuntza ofizialen eragina jaso du historikoki (gaztelaniarena lehendabizi, katalanarena ondoren), eta egun gaskoineratik bereizten dituen ezaugarriak ditu. Horrela, azken hamarkadetan neologismo "hispaniar" ugari gehitu zaizkio araneraren lexikoari. Esaterako, actuar (okzitanierako "agir"-en ordez), empresa (vs. "entrepresa"), foment, impartir, increment (vs. "aumentacion"), laborau, matrícula (vs. "inscripcion"), oficina (vs. "burèu"), etab.
Erabilera
Kopuruak
|
Portzentaiak
|
|
Ulertzen dute |
6.712
|
%88,88
|
Hitz egiteko gai dira |
4.700
|
%62,24
|
Irakurtzeko gai dira |
4.413
|
%58,44
|
Idazteko gai dira |
2.016
|
%26,69
|
Iturria: IDESCAT, 2001eko hizkuntz neurketa |
Ekimenak
2005ean Corsa per la lenga izeneko lasterketa aldarrikatzailearen 12. edizioa ospatu zuten, Korrikaren ereduari jarraituz.
Kanpo loturak
- (Okzitanieraz) Aranerari buruzko ikastaro eta loturak
- (Okzitanieraz) Aranes.org webgunea
- (Okzitanieraz) Araneraren idaztarauak