Tordesillasko Ituna: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

13:58, 31 urtarrila 2020ko berrikusketa

Banaketa lerroa Cantinoren planisferioan (1502)

Tordesillasko Ituna Espainiako eta Portugalgo errege-erreginek sinatu zuten hitzarmena da, Ameriketako lurralde berriak konkistatzean muga-arazoak gerta ez zitezen. 1493an Alexandro VI.a Aita Santuak Inter caetera eta Eximiae devotionis buldak argitaratu zituen; konkistaturiko lurraldeak bitan banatzeko lerroa zehazten zen haietan, iparburutik hegobururaino: Cabo Verdetik mendebalera ehun legoaz harantzako lurraldeak Espainiaren administraziopean geratu ziren, eta lerro horretatik ekialderakoak Portugalen mende. Europako gainerako herri kolonizatzaileek eta Portugalgo errege Joan II.ak ez zuten Aita Santuaren bulden edukia onartu, eta Portugalgo erregeak negoziazio berriak eskatu zizkien Errege Katolikoei. 1494an beste hitzarmen bat izenpetu zuten Gaztelako Tordesillas herrian; horren arabera Cabo Verdetik mendebalera 370 legoara atzeratu zen banalerroa. Tordesillasko hitzarmena 1507. urtean berretsi zuten Julio II.a Aita Santuak eta Portugalgo Manuel I.a erregeak; honela, Portugalek Esperantza Onaren lur-muturrean zuen itsasbidea mantentzea zihurtatzen zuen, espainiarrek Antilletako bidea zihurtatzen zuten bitartean.

Unesco-k Gizartearen Ondare izendatu zuen itun hau 2007an, "Munduaren memoria" kategoriaren baitan.

Aurrekariak

Ondorioak

Europarrek ezagutzen ez zuten mundu bat banatu zuten. Garai hartan oraindik ere Mundu Berriko kostalde kontinentalak, Brasil adibidez, europarrentzat ezezaguna zen. Beraz, hitzarmena onartzeko unean, sinatzaileek ez zituzten egintzaren garrantzia eta ondorioak ezagutzen. Besteak beste, Brasil banaketaren ekialdean geratu zenez, Portugalentzat izan zen.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

Datuak: Q180897
Multimedia: Treaty of Tordesillas / Q180897

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 [[Fitxategi:CantinoPlanisphere.png|thumb|400px|Banaketa lerroa Cantinoren planisferioan (1502)]]
-'''Tordesillasko Ituna''' [[Espainia]]ko eta [[Portugal]]go errege-erreginek sinatu zuten hitzarmena da, [[Amerika|Ameriketako]] lurralde berriak konkistatzean muga-arazoak gerta ez zitezen. [[1493]]an [[Alexandro VI.a]] Aita Santuak ''Inter caetera'' eta ''Eximiae devotionis'' [[bulda]]k argitaratu zituen; konkistaturiko lurraldeak bitan banatzeko lerroa zehazten zen haietan, iparburutik hegobururaino: [[Cabo Verde]]tik mendebalera ehun [[legoa]]z harantzako lurraldeak Espainiaren administraziopean geratu ziren, eta lerro horretatik ekialderakoak Portugalen mende. Europako gainerako herri kolonizatzaileek eta Portugalgo errege Joan II.ak ez zuten Aita Santuaren bulden edukia onartu, eta Portugalgo erregeak negoziazio berriak eskatu zizkien Errege Katolikoei. 1494an beste hitzarmen bat izenpetu zuten [[Gaztela]]ko [[Tordesillas]] herrian; horren arabera Cabo Verdetik mendebalera 370 legoara atzeratu zen banalerroa. Tordesillasko hitzarmena 1507. urtean berretsi zuten [[Julio II.a]] Aita Santuak eta Portugalgo Manuel I.a erregeak.
+'''Tordesillasko Ituna''' [[Espainia]]ko eta [[Portugal]]go errege-erreginek sinatu zuten hitzarmena da, [[Amerika|Ameriketako]] lurralde berriak konkistatzean muga-arazoak gerta ez zitezen. [[1493]]an [[Alexandro VI.a]] Aita Santuak ''Inter caetera'' eta ''Eximiae devotionis'' [[bulda]]k argitaratu zituen; konkistaturiko lurraldeak bitan banatzeko lerroa zehazten zen haietan, iparburutik hegobururaino: [[Cabo Verde]]tik mendebalera ehun [[legoa]]z harantzako lurraldeak Espainiaren administraziopean geratu ziren, eta lerro horretatik ekialderakoak Portugalen mende. Europako gainerako herri kolonizatzaileek eta Portugalgo errege Joan II.ak ez zuten Aita Santuaren bulden edukia onartu, eta Portugalgo erregeak negoziazio berriak eskatu zizkien Errege Katolikoei. 1494an beste hitzarmen bat izenpetu zuten [[Gaztela]]ko [[Tordesillas]] herrian; horren arabera Cabo Verdetik mendebalera 370 legoara atzeratu zen banalerroa. Tordesillasko hitzarmena 1507. urtean berretsi zuten [[Julio II.a]] Aita Santuak eta Portugalgo Manuel I.a erregeak; honela, Portugalek Esperantza Onaren lur-muturrean zuen itsasbidea mantentzea zihurtatzen zuen, espainiarrek Antilletako bidea zihurtatzen zuten bitartean.
+Unesco-k Gizartearen Ondare izendatu zuen itun hau 2007an, "Munduaren memoria" kategoriaren baitan.
+Aurrekariak
+<br />
 == Ondorioak ==
 Europarrek ezagutzen ez zuten mundu bat banatu zuten. Garai hartan oraindik ere Mundu Berriko kostalde kontinentalak, [[Brasil]] adibidez, europarrentzat ezezaguna zen. Beraz, hitzarmena onartzeko unean, sinatzaileek ez zituzten egintzaren garrantzia eta ondorioak ezagutzen. Besteak beste, Brasil banaketaren ekialdean geratu zenez, Portugalentzat izan zen.