Partizipio: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

08:39, 16 urtarrila 2021ko berrikusketa

Partizipioa aditz eta izenondoen artean dagoen hitza da. Oraindik irauten duen (edo iraungo duen/irauten zuen) edo amaitutako ekintza bat adierazten du izenondoen eran.

Partizipioek perfektuak (ekintzaren emaitza azpimarratzen denean esaldian) edo ez perfektuak (emaitza ez da azpimarratzen) izan daitezke, baita aktiboak (norbaitek edo zerbaitek berak jarduten duenean) eta pasiboak ere.

Euskara

Euskarazko partizipioak orainaldikoak, lehenaldikoak edo etorkizunekoak izan daitezke. Perfektuak edo ez perfektuak izan daitezke, baita aktiboak eta pasiboak ere. «Egon» eta «izan» aditzek eta atzizkiek laguntzen digute partizipioak osatzen.

Adibideak:

«irauten duen uda» (aktibo (berak irauten duelako), ez perfektu eta orainaldikoa);
«iraungo duen uda» (aktibo, ez perfektu eta etorkizunekoa);
«irauten zuen uda» (aktibo, ez perfektu (irautea amaitu zuen, baina horren emaitza ez da azpimarratzen) eta lehenaldikoa);
«erabiltzen den indarra» (pasibo (indarra norbaitek erabiltzen delako), ez perfektu eta orainaldikoa);
«erabilitako indarra» (pasibo, perfektua (erabilita dagoelako jadanik: emaitza dugu) eta lehenaldikoa) etb.

Beste hizkuntza batzuk

Beste hizkuntzetako partizipioek ez dituzte beti euskarazko partizipioen ezaugarri guztiak.

Errusiera

Adibidez, errusierazko partizipioak ez du etorkizuneko formarik eta ez ditu aditz osagarriak erabiltzen:

Строящий человек Strojaxtxij txelovek «Eraikitzen duen gizakia»;
Строивший человек Stroivxyj txelovek «Eraikitzen zuen gizakia»;
Строящееся здание Strojaxtxejesja zdanije «Eraikitzen den eraikina»;
Построенное здание Postrojennoje zdanije «Eraikitako eraikina».

Errusierazko partizipioak laburtutakoak eta beteak izan daitezke ere eta horrek esanahia aldatzen du: Здание построено Zdanije postrojeno «Eraikina eraikita dago» — Построенное здание Postrojennoje zdanije «Eraikitako eraikina»

Alemaniera

Alemanierazko partizipioak, berriz, ez ditu forma pasiborik orainaldian eta forma aktiborik lehenaldian; aditz osagarriak lehenaldian erabiltzen ditu bakarrik:

Lesende Menschen «Irakurtzen duten gizakiak»;
Die Zeitung ist gelesen «Egunkaria irakurrita dago».

Erreferentziak

@@ 5. lerroa: / 5. lerroa: @@
 == Euskara ==
-Euskarazko partizipioak orainaldikoak, lehenaldikoak edo etorkizunekoak izan daitezke. Perfektuak edo ez perfektuak izan daitezke, baita aktiboak eta pasiboak ere. «Egon» eta «izan» aditzek laguntzen digute partizipioak osatzen.
+Euskarazko partizipioak orainaldikoak, lehenaldikoak edo etorkizunekoak izan daitezke. Perfektuak edo ez perfektuak izan daitezke, baita aktiboak eta pasiboak ere. «Egon» eta «izan» aditzek eta [[Atzizki|atzizkiek]] laguntzen digute partizipioak osatzen.
 Adibideak:
-* irauten duen uda (aktibo (berak irauten duelako), ez perfektu eta orainaldikoa);
+* «irau'''ten duen''' uda» (aktibo (berak irauten duelako), ez perfektu eta orainaldikoa);
-* iraungo duen uda (aktibo, ez perfektu eta etorkizunekoa);
+* «iraun'''go duen''' uda» (aktibo, ez perfektu eta etorkizunekoa);
-* irauten zuen uda (aktibo, ez perfektu (irautea amaitu zuen, baina horren emaitza ez da azpimarratzen) eta lehenaldikoa);
+* «irau'''ten zuen''' uda» (aktibo, ez perfektu (irautea amaitu zuen, baina horren emaitza ez da azpimarratzen) eta lehenaldikoa);
-* erabiltzen den indarra (pasibo (indarra norbaitek erabiltzen delako), ez perfektu eta orainaldikoa);
+* «erabil'''tzen den''' indarra» (pasibo (indarra norbaitek erabiltzen delako), ez perfektu eta orainaldikoa);
-* erabilitako indarra (pasibo, perfektua (erabilita dagoelako jadanik: emaitza dugu) eta lehenaldikoa) etb.
+* «erabili'''tako''' indarra» (pasibo, perfektua (erabilita dagoelako jadanik: emaitza dugu) eta lehenaldikoa) etb.
 == Beste hizkuntza batzuk ==
@@ 23. lerroa: / 23. lerroa: @@
 Adibidez, [[Errusiera|errusierazko]] partizipioak ez du etorkizuneko formarik eta ez ditu aditz osagarriak erabiltzen:
-* Строящий человек ''Strojaxtxij txelovek'' «Eraikitzen duen gizakia»;
+* Стро'''ящий''' человек ''Strojaxtxij txelovek'' «Eraik'''itzen duen''' gizakia»;
-* Строивший человек ''Stroivxyj txelovek'' «Eraikitzen zuen gizakia»;
+* Стро'''ивший''' человек ''Stroivxyj txelovek'' «Eraik'''itzen zuen''' gizakia»;
-* Строящееся здание ''Strojaxtxejesja zdanije'' «Eraikitzen den eraikina»;
+* Стро'''ящееся''' здание ''Strojaxtxejesja zdanije'' «Eraiki'''tzen den''' eraikina»;
-* Построенное здание ''Postrojennoje zdanije'' «Eraikitako eraikina».
+* '''По'''стро'''енное''' здание ''Postrojennoje zdanije'' «Eraiki'''tako''' eraikina».
-Laburtutakoak eta beteak izan daitezke ere eta horrek esanahia aldatzen du:  Здание построено ''Zdanije postrojeno'' «Eraikina eraikita dago» — Построенное здание ''Postrojennoje zdanije'' «Eraikitako eraikina»
+Errusierazko partizipioak laburtutakoak eta beteak izan daitezke ere eta horrek esanahia aldatzen du: Здание '''по'''стро'''ено''' ''Zdanije postrojeno'' «Eraikina eraikita dago» — '''По'''стро'''енное''' здание ''Postrojennoje zdanije'' «Eraikitako eraikina»
 === Alemaniera ===
@@ 34. lerroa: / 34. lerroa: @@
 [[Alemaniera|Alemanierazko]] partizipioak, berriz, ez ditu forma pasiborik orainaldian eta forma aktiborik lehenaldian; aditz osagarriak lehenaldian erabiltzen ditu bakarrik:
-* ''Lesende Menschen'' «Irakurtzen duten gizakiak»;
+* ''Lesen'''de''' Menschen'' «Irakur'''tzen duten''' gizakiak»;
-* ''Die Zeitung ist gelesen'' «Egunkaria irakurrita dago».
+* ''Die Zeitung '''ist''' '''ge'''lesen'' «Egunkaria irakurri'''ta dago'''».
 == Erreferentziak ==