Elske Smith

Elske Smith
Bizitza
Jaiotza	1929 (94/95 urte)
Jarduerak
Jarduerak	astronomoa eta unibertsitateko irakaslea

Elske van Panhuys Smith (1929) holandar-estatubatuar astronomoa, administratzaile akademikoa eta astronomiari buruzko liburuen egilea da. Emakumeen aurkako diskriminazioaz ere hitz egin du akademian.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Smith 1929an jaio zen Monakon, Holandako diplomatiko baten alaba gisa. Bere bizitzako lehen urteak Austrian igaro zituen Herbehereetara, Venezuelara, Costa Ricara joan aurretik, eta azkenik, 1943an, AEBetako Bostonera. Bostonen geratu zen batxilergoko eta unibertsitateko ikasketak bukatzeko, bere aita kargu gehiagotara joan baitzen. Radcliffe College-n astronomia ikasi zuen, lehen urteko lagun baten bitartez horretan interesatu ondoren, eta Bart Bok astronomo holandar-amerikarraren eta Harlow Shapleyren tutoretza jaso zuen. Harvard Unibertsitatean egon zen bere senarrarekin, Harry Smith, Bok-ekin izar arteko polarizazioari buruzko graduondoko ikasketak egiteko. Doktoregoa egin zuen. 1956an.

Bi gorputzen problemari soluzio egokia aurkitzeko zailtasunen ostean, Smith eta bere senarra izarren astronomiatik eguzki astronomiara pasatu ziren, orduan modaz kanpo, Sacramento Peak-eko Eguzki Behatoki Nazionalean posizio bateratuak lortzeko, berea hasieran lanaldi partzialean. Urtebeteren buruan, hango postua lanaldi osoko bihurtzeko gai izan zen. Zazpi urte beranduago, 1960ko hamarkadaren hasieran, Boulder-era (Colorado) joan ziren bizitzera, bere senarrak Arauen Bulego Nazionalean postu bat har zezan; Laborategiko Astrofisikako Institutu Bateratuan ikertzaile izan zen. Berriro joan ziren, urtebete geroago, Washington DC-ra, non bere senarrak NASAn postu bat zuen; Marylandeko Unibertsitateko (College Park) irakasle bihurtu zen, eta ikerketan baino gehiago astronomiaren hezkuntzan zentratzen hasi zen.

Marylanden, bere lana administrazio akademikora aldatu zen, hasieran astronomia programako zuzendari jardunean eta, azkenean, errektoreorde laguntzaile gisa. Virginia Commonwealth Unibertsitatera joan zen humanitate eta zientzietako dekano gisa, hamabi urtez izan zuen kargua, eta, ondoren, erretiroa hartu aurretik, ingurumen-ikasketetako programa berri baten zuzendaria izan zen.