Frantzisko Nafarroakoa plaza

Frantzisko Nafarroakoa plaza
	Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Tafalla
Koordenatuak	42°31′39″N 1°40′29″W / 42.52754°N 1.6748°W
Ondarea

Frantzisko Nafarroakoa plaza edo Plaza Berria Nafarroa Garaiko Erdialdea eskualdeko Tafalla udalerrian kokatutako plaza bat da. Hiriko plaza nagusia da, non udaletxea da.

Hemen egiten dira ekitaldi zibiko gehienak: hiriko jaiak iragartzen dituen suziritik hasi eta izaera politiko edo erreibindikatiboko elkarretaratzeetaraino; dantzak, jolasak, antzerki-ikuskizunak; Udal Musika Bandaren kontzertuak kioskoan; elikagaien merkatuak azoketan zehar; eta beti da topaleku, pasealeku edo dibertigarri.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Rosa María Armendáriz ikertzailearen arabera, Beltran Aitarekin batera, 1866ko jaietan inauguratu zen. Juan Cruz Labeaga eta Julio Segurak, ordea, ospakizuna 1858ko abuztuaren 15ean izan zela diote.

Martin Sarasibar Lafuente arkitekto gasteiztarra arduratu zen asmo handiko proiektua errege-jauregiko Armen Plazako lurretan garatzeaz. Politikariek, hala nola Nazario Karrikirik edo Gendulaingo konteak koroarekin izandako gorabehera eta gestio ugariren ondoren, Martin Sarasibarrek ekin zion lanari. Estetika neoklasikoko proiektua (Gasteizkoa eta beste hiri batzuetakoa bezalakoa) hiru bloketan garatu zen, erdian udaletxea eta Merkatu Plazatik, Harategitik eta Arrandegitik gertuen dagoen izkinan. Eraikitako gainerako espazioak etxebizitza partikularretarako diseinatu ziren. Plaza Errege Bidera ireki zen eta herriaren erdigune nagusia lekuz aldatu zuen.

Iturriko obeliskoa, Jose Nagusiak egina, 1844an eraiki zen. Bere kokapena Armen Plaza zaharreko harresiaren kubo baten ondoan zegoen espazioari zegokion. Ur premia larriaren ondorioz eraiki zen. Valgorratik, urak iturrira iritsi ziren eta harrizko kupelen lau hodietatik zehar joan ziren, herritarren poz handiz.

1895ean Girod erlojua jarri zen udaletxean, Karlistaldian kobratutako zorrekin.

1987an Plaza birmoldatzeko obra batzuk amaitu ziren, eta hurrengo urtean gaur egun ageri diren masustondo platanifoideak landatu ziren. 1990eko hamarkadaren amaieran berritu zuten azkenekoz udaletxea.