Gegenschein
Gegenschein[1] (alemanezko hitza, kontrako + distira hitzak lotzen dituena; ˈɡeːɡn̩ˌʃaɪn ahoskatua) edo argitasun antisolarra argiune ahula da, biribila edo luzanga, gauez zeruan puntu antisolarrean agertzen dena eta mendebaldeko eta ekialdeko argi zodiakalak elkartzen dituena.[1] Alexander von Humboldtek horrela deitua, fenomenoa 1854an azaldu zuen Theodor Brorsen astronomo daniarrak.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gegenschein lehen aldiz Esprit Pezenas jesuita eta irakasleak deskribatu zuen 1730ean.[2] 1799tik 1803ra Hego Amerikara egin zuen bidaian zehar, Alexander von Humboldt esploratzaile alemaniarrak fenomeno honi buruzko hainbat ohar egin zituen.[2] Humboldtek ere eman zion bere alemaniar izena fenomenoari, gegenschein hain zuzen ere.[2]
Theodor Brorsen astronomo daniarrak 1854an argitaratu zituen gegenschein fenomenoari buruzko sakoneko lehen ikerketak. Halaber, zodiako-argiak zeru osoa besarkatu dezakeela ikusi zuen lehena izan zen, baldintza ia perfektuetan bada ere, eta argi zodiakala eta gegenschein lotzen dituen argi-zubi ahul bat ikus daitekeela. Gainera, Brorsenek gegenschein delakoaren azalpen zuzena proposatu zuen (planeten arteko hauts-islapenak).
Garai modernoetan, argi-kutsadura dela eta, munduko eskualde populatuenetan ezin dugu gegenschein ikusten.
Behaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gegenschein hain ahula denez, ezin da ikusi ilargi-argi edo argi-kutsadura apur bat badago, edo Esne Bidetik gertu agertzen bada.
Fenomenoa eskualde obal bat bezala agertzen da, leunki distiratsua, gradu gutxi batzuetako zabalera eta 10-15ºko luzera duena, ekliptikaren planoan zehar orientatua.
Azalpena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zodiakoko argia bezala, gegenschein planetarteko hautsak islatzen duen eguzkiaren argia da. Bereziki, Lurra-Ilargia sistemako L2 Lagrangeren puntuetan dagoen hautsa.[3] Horrela, planeten arteko hauts hau Lurraren inguruan biratzen ari da Ilargia baino 60° lehenago eta 60° geroago, hurrenez hurren. Zodiakoko argia Eguzkiaren norabidean ikusten da, ilunabarrean, gegenschein kontrako norabidean ikusten den bitartean. Gegenscheinen intentsitatea nahiko hobea da honako kasu hauetan:
- hautsaren partikula bakoitza Ilargi betearen aldian ikusten da;
- dispertsio geometrikoak eraikuntza-interferentziara darama.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b Euskalterm: [Hiztegi terminologikoa] [2017]
- ↑ a b c (Ingelesez) Sheehan, William. (1995). The immortal fire within: the life and work of Edward Emerson Barnard. Cambridge University Press, 69–70 or. ISBN 0-521-44489-6..
- ↑ Kopal, Zdeněk. (1962-6-14). «Communications on the Moon» New Scientist (291): 573..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q1061350
Multimedia: Gegenschein / Q1061350