Goliarda Sapienza
| Goliarda Sapienza | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Catania, 1924ko maiatzaren 10a |
| Herrialdea |  Italiako Erresuma (1924ko maiatzaren 10a - 1946ko ekainaren 18a) Italia (1946ko ekainaren 18a - 1996ko abuztuaren 30a) |
| Heriotza | Gaeta, 1996ko abuztuaren 30a (72 urte) |
| Heriotza modua | : falling from height (en)  |
| Familia | |
| Aita | Giuseppe Sapienza |
| Ama | Maria Giudice |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | italiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea eta antzerki aktorea |
  | |
Goliarda Sapienza (Catania, 1924ko maiatzaren 10a - Gaeta, 1996ko abuztuaren 30a) siziliar idazle eta aktorea izan zen.
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Goliarda Sapienza Siziliako familia sozialista eta anarkista batean handitu da. Faxistek Italian boterea hartu aurretik, Giuseppe Sapienza abokatua, bere aita eta Maria Giudice, bere ama, Siziliako sozialismoaren figura garrantzitsuak ziren. Goliarda alaba faxisten eskoletatik urrundu nahian, burasoek etxean hezten dute, ateismoa eta balore sozialistak erakatsiz. 1940an, Goliarda Sapienzak ikasketak egiteko diru-laguntza bat lortzen du eta Erromako Arte dramatikoen Akademia Nazionalean sartzen da. Hurrengo urteetan, antzoki ezberdinetan jokatuko du, bereziki Luigi Pirandelloren antzezlanetan. Zineman ere errola txiki anitz ukango ditu eta hamazazpi urtez Francesco Maselli zuzendariaren laguna izan da.
60. hamarkadan, bere aktore lana utziko du, idazten hasteko. 1967 eta 1976 urteen artean, L'Arte della gioia idatziko du, italiar literatur garaikidearen obra nagusi bat bilakatuko dena. Eleberriak istorio ez konformista eta feminista kontatzen du, Modesta protagonistaren medioz. Argiltapen etxe guztiek ezezkoa emango diote. Goliarda Sapienza hil ondoren, Angelo Maria Pellegrino bere bigarren senarrari esker, liburua argitaratua izanen da, edizio txiki batean. 2005ean, frantsesera itzulia izanen da eta Frantzian arrakasta handia bilduko du, nahiz eta oraindik ezezaguna izan Italian.
1980an, bere lagun aberats bati bitxiak ebasteagatik presondegira joango da. Nahitara egin ebasketa izan da, probokazioz eta etsipenez, 10 urtez idatzi eleberria inork ez zuelako argitaratu nahi. Erromako Rebibbia emakumeen presondegian sartuko dute eta bertan L’Università di Rebibbia idatziko du.
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Lettera aperta, Milán, Garzanti Editore, 1967; Palermo, Sellerio editore, 1997 ISBN 88-389-1378-1
- Il filo di mezzogiorno, Milán, Garzanti, 1969; Milán, La Tartaruga, 2003. ISBN 88-7738-390-9
- L'università di Rebibbia, Milán, Rizzoli, 1983; 2006. {{ISBN|88-17-01172-X}}; Turín, Giulio Einaudi Editore, 2012. ISBN 978-88-06-21020-5.
- Le certezze del dubbio, Roma, Pellicanolibri, 1987; Milán, Rizzoli, 2007. ISBN 978-88-17-01660-5.
- L'arte della gioia, Nuovi Equilibri, 1994, ISBN 88-7226-169-4; Roma, Stampa Alternativa, 1998. ISBN 88-7226-408-1; 2006. ISBN 88-7226-926-1; Turín, Einaudi, 2008. ISBN 978-88-06-18946-4.
- Destino coatto, Roma, Empirìa, 2002. ISBN 88-87450-10-2; Turín, Einaudi, 2011. ISBN 978-88-06-20599-7.
- Io, Jean Gabin, Turín, Einaudi, 2010. ISBN 978-88-06-20189-0.
- Il vizio di parlare a me stessa. Taccuini 1976-1989, Turín, Einaudi, 2011. ISBN 978-88-06-20307-8.
- L'isola dei fratelli, texto teatral inédito
- Appuntamento a Positano, novela inédito
- Ancestrale. Poesie scelte, Milán, La Vita Felice, 2013. ISBN 978-88-7799-487-5
- Elogio del bar, Roma, Ellint, 2014. ISBN 978-88-6192-581-6
- Tre pièces e soggetti cinematografici, Milán, La Vita Felice, 2014. ISBN 978-88-7799-604-6
