Inpaktu-faktore
Inpaktu-faktorea (inpaktu-indizea bezala ere ezaguna), ingelesez impact factor ohikoagoa, argitalpen zientifiko baten garrantziaren neurria da.
Urtero Informazio Zientifikorako Institutuak (ISI) kalkulatzen ditu, jarraipena egiten duen argitalpenetarako, Journal Citation Reports izeneko aipamen-txosten batean argitaratzen direnak.
Inpaktu-faktoreak izugarrizko eragina du, baina eztabaidagarria da ikerketa zientifikoen argitalpenak hautemateko eta ebaluatzeko modua. Azken urteotan, inpaktu neurri berriak proposatu dira, lanek interneten duten eragina eta zabalkundea kontuan hartuta, orokorrean Altmetrics deitzen direnak .
Kalkulua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Inpaktu-faktorea, oro har, bi urteko epean oinarrituta kalkulatzen da. Adibidez, 2003an emandako argitalpen baterako inpaktu-faktorea honela kalkulatu daiteke:
- A = 2001-2002 aldian aldizkari honetan argitaratutako artikuluak zenbat aldiz aipatu diren 2003. urtean zehar jarraipena egin zaien argitalpenetan
- B = Aldizkari honetan 2001-2002 aldian argitaratutako artikulu kopurua.
- 2003ko Inpaktu-faktorea = A/B
Horretarako zenbait ñabardura daude: Informazio Zientifikorako Institutuak izendatzailetik artikulu mota batzuk (adibidez, albisteak, korrespondentzia, hutsen zerrenda) baztertzen ditu. Halaber, argitalpen berriei dagokienez, aipatutako institutuak inpaktu-faktorea kalkulatzen du bi urteko informazioarekin soilik.
Alde on eta txarrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Batzuetan baliagarria da argitalpen eta ikerketa talde desberdinak konparatzeko. Adibidez, talde zientifiko baten babesleak emaitzak konparatu nahi ditu inbertsioen produktibitatea zehazteko. Horrek argitalpen desberdinen garrantziaren neurri objektiboa eskatzen du eta inpaktu-faktorea horietako bat da. Horrenbestez, horrelako neurrien eskaria dago.
Inpaktu-faktorearen aldeko propietateak hauek dira:
- Nazioarteko estaldura zabala 60 herrialdetako 8400 argitalpen baino gehiagorekin.
- Emaitzak doan argitaratu eta eskuragarri daude.
- Erraza da erabiltzea eta ulertzea.
Inpaktu-faktorea ez da, ordea, hutsezina. Adibidez, zalantzan dago ea aipamen kopuruak mezuen kalitatea edo kantitatea neurtzen duen.[1] Halaber, argitaratzeko denbora luzea behar duen argitalpen batean, ezinezkoa izango zaizu hiru urteko epean dauden nahikoa artikulu berri aipatzea. Izan ere, zenbait argitalpenetarako, lan bat jaso eta argitaratzearen arteko denbora 2 urte baino gehiagokoa izan daiteke, beraz urtebete baino ez du aipatua izateko. Alderantziz, oinarri-aldi luzeagoa mantsoa izango da aldaketa-joerei egokitzeko.
Inpaktu-faktoreari egotzitako porrot ohikoenak hauek dira:
- Aipamenen kopuruak ez du benetan neurtzen argitalpenaren kalitatea, baina bai argitalpenen kopurua.
- Aipuetarako oinarrizko kalkulu-aldia oso laburra da. Artikulu klasikoak askotan aipatzen dira hamarkaden ondoren ere.
- Ikerketa arlo desberdinetako emaitzen izaerak argitalpen kopuru desberdinak eta tasa desberdinak sortzen ditu eta horrek eragina du faktorean. Oro har, adibidez, medikuntzako argitalpenek matematikako argitalpenek baino inpaktu-faktore handiagoa dute.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Maurice Bruynooghe Theory and Practice of Logic Programming and the ISI Web of Knowledge[Betiko hautsitako esteka], Association for Logic Programming Newletter, November 2005
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Informazio Zientifikoko Institutuaren informazioa inpaktu-faktoreari buruz. (Ingelesez)
- Argitalpenen zerrenda eta horien inpaktu-faktorea. (Ingelesez)
- SCImago Journal & Country Rank (Ingelesez) SJR inpaktu-faktorearen adierazle alternatibo bat da, funtzionamendua PageRank algoritmoan oinarritzen duena.
- Eigenfactor (Ingelesez) sareen analisian oinarritutako adierazlea da; Bost urteko datuekin eigenfaktorea zehazten du, inpaktu-faktorearen antzekoa, artikuluen eragina eta hitzorduaren kostu ekonomikoa, diziplina zientifikoen arteko aldeak konpentsatuz.
- Artikulu zientifikoen kantitatea eta kalitatea
- Groesser, Stefan N. (2012). "Aldizkariaren Inpaktu-Faktoreen Dinamika". Sistemen Ikerketa eta Jokabidearen Zientzia 29 (6): 624. doi: 10.1002 / sres 2142 (Ingelesez)
Datuak: Q5330
Multimedia: Impact factor / Q5330