Ivermectina

Ivermectina
	Irudi gehiago
Konposizioa	ivermectin b1a (en) eta ivermectin b1b (en)
Masa molekularra	1.736,2 Da
Erabilera
Konposatu aktiboa	Sklice (en) , Stromectol (en) eta Soolantra (en)
Tratatzen du	ascariasis (en) , Elephantiasis, trichuriasis (en) , onkozerkosi, mansonelliasis (en) , strongyloidiasis (en) , filariosi, Hazteri, pedikulosi, Akne arrosa eta onkozerkosi
Haurdunaldia	Australian pregnancy category B3 (en) eta US pregnancy category C (en)
Rola	Intsektizida eta antiparasitario
Identifikatzaileak
CAS zenbakia	70288-86-7
ChemSpider	7988461
PubChem	9812710
Gmelin	6078
ChEMBL	CHEMBL1200633
EC zenbakia	274-536-0
ECHA	100.067.738
MeSH	D007559
RxNorm	6069
Human Metabolome Database	HMDB0014740
UNII	8883YP2R6D
NDF-RT	N0000148510
KEGG	D00804

Ohar medikoa

Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Ivermectina sendagai bat da, bizkarroi mota askok eragindako gaitzen tratamenduan erabiltzen dena. Besteak beste, eraginkorra da pediculosis capitisa, hazteria, miiasia, elefantiasia, onkozerkosia, estrongiloidiasia, askariasia eta trikuriasia tratatzeko. Aho bidez har daiteke, edo larruazalean eman kanpoko infestazioei aurre egiteko.^[1] Munduko Osasun Erakundearen funtsezko sendagaien zerrendan dago.^[2] 1975ean aurkitu eta 1981ean hasi zen medikuntzan erabiltzen;^[3] aurkitzaileek, William C. Campbellek eta Satoshi Ōmurak, Medikuntzako Nobel saria jaso zuten 2015ean.^[4]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Satoshi Ōmura izan zen avermectina garatzeko lehen pausoa eman zuen ikertzailea. Mikrobiologoa izaki, eta gai naturaletatik konposatuak isolatzen aditua, lurrean bizi diren Streptomyces bakterioetan jarri zuen arreta, ezaugarri antibiotikoak dituzten konposatu ugari sortzen dituztelako. Bakterioak laborategian hazteko metodologia findu zuen, eta konposatu eraginkorrenak sortzen zituzten espezieak aukeratu zituen; guztira, 50 espezie. Tartean Streptomyces avermitilis zegoen, avermectinaren iturria, hain justu.^[4]

William C. Campbell biologoak eman zion jarraipena Ōmuraren lanari. Streptomyce-kulturak eskuratu, eta haien eraginkortasuna aztertu zuen. Haietako bat abereen bizkarroiei aurre egiteko bereziki eraginkorra zela ohartu zen. Isolatu zuen, eta avermectina deitu zion. Gerora, kimikoki eraldatu, eta beste konposatu bat sortu zuen, are eraginkorragoa: ivermectina. Gizakietan egindako probetan frogatu zuten benetan eraginkorra zela filariasia, onkozerkosia, eta era horretako gaixotasunak tratatzeko, eta, geroztik, ivermectinan oinarrituta sortu dira bizkarroiek eragindako gaitzak tratatzeko hainbat botika.^[4]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Ivermectin. The American Society of Health-System Pharmacists, drugs.com (Noiz kontsultatua: 2020-3-22).
↑ World Health Organization Model List of Essential Medicines. 21st List. 2019. apps.who.int (Noiz kontsultatua: 2020-3-22).
↑ Mehlhorn, Heinz. Encyclopedia of parasitology. 646. orrialdea, Springer, ISBN 978-3-540-48994-8, books.google.es (Noiz kontsultatua: 2020-3-22).
↑ ^a ^b ^c Galarraga Aiestaran, Ana. Medikuntzako Nobel Saria, zizare bizkarroiek eragindako gaitzen eta malariaren aurkako terapiak asmatu dituztenentzat. Elhuyar aldizkaria, 2015/10/05, CC-BY-SA-3.0, aldizkaria.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2020-3-22).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q415178
Multimedia: Ivermectin / Q415178

[1] Ivermectin. The American Society of Health-System Pharmacists, drugs.com (Noiz kontsultatua: 2020-3-22).

[2] World Health Organization Model List of Essential Medicines. 21st List. 2019. apps.who.int (Noiz kontsultatua: 2020-3-22).

[3] Mehlhorn, Heinz. Encyclopedia of parasitology. 646. orrialdea, Springer, ISBN 978-3-540-48994-8, books.google.es (Noiz kontsultatua: 2020-3-22).

[galarraga-4] Galarraga Aiestaran, Ana. Medikuntzako Nobel Saria, zizare bizkarroiek eragindako gaitzen eta malariaren aurkako terapiak asmatu dituztenentzat. Elhuyar aldizkaria, 2015/10/05, CC-BY-SA-3.0, aldizkaria.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2020-3-22).

[1]

[2]

[3]

[4]