Jeanneth Beltran
| Jeanneth Beltran | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Nikaragua, 1984 |
| Herrialdea |  Nikaragua |
| Heriotza | Toledo, 2014ko maiatzaren 23a (29/30 urte) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | etxeko langilea |
Jeanneth de los Angeles Beltrán Martínez, ezagunagoa Jeanneth Beltrán izenez (Nikaragua, 1984 – Toledo, 2014ko maiatzaren 23a) etxeko langilea zen. Nikaraguako migratzaile irregularra izan zen Espainian, eta Toledoko ospitaleko larrialdietan lau ordu baino gehiago itxaron ondoren hil zen, artatu gabe. Bere kasua osasun arreta unibertsalaren aldeko aldarrikapenaren sinbolo bihurtu da, baita pertsona migratzaileen eta etxeko langileen eskubideen ikur ere. 2018an Jeanneth Beltrán Behatokia sortu zen, etxeko langileen sektorean eragin politikoa izateko eta gehiegikeriak salatzeko.
Jeanneth Beltránen heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Maiatzaren 23an, ostirala, 18:30ean, Jeanneth Beltrán Toledoko Osasun-Ama Birjina Ospitaleko larrialdietara iritsi zen Ajofrín herritik, beste emakume batekin. Buruko min handiak zituen, aurpegi erdia paralizatua, gorakoak eta gorputz osoko minak. Ospitalera lagundu zion lagunak pazientearen pasaportea eskatu ziotela esan zuen eta, ez zuenez, bere paperak eskaintzen saiatu zela, "zerbait izan zezaten behintzat, baina uko egin zioten. Ez, ez, ez, esaten zidaten”. Era berean, esan zuen, gaixoaren osasun-egoera itxaroten eta larriagotzen ari zela-eta, behin eta berriz deitu ziela ospitaleko osasun-langileei, baina inork ez ziola kasurik egiten, eta oso modu txarrean lasaitzeko baino ez ziotela esaten. Gaineratu zuen, 22:30ean Beltrán oka “oso ilunak botatzen” hasi zenean, konbultsioekin ere hasi zen, eta horregatik, arreta falta zela eta, beste ospitale batera eramatea pentsatu zuela. Une horretan, larrialdietako langileek Jeanneth Beltrán pazientea artatzea erabaki zuten. Bi ordu eta erdi geroago, mediku bat irten zen haren heriotzaren berri ematera.
Gertaera horien ondoren, ospitaleak ohar bat eman zuen, arrazoiak zehazteko ikerketa bat ireki zela jakinarazteko. Ohar horretan, erakundeak adierazi zuen larrialdi-zerbitzuak ez zeudela gainezka egun horretan, eta ez zuela gaixorik ohe baten zain, eta, gainera, gogorarazi zuen ospitaleak eskura zituen baliabide guztiak zituela laguntza-beharretara egokitzeko, eta, aldi berean, ikerketa hori errespetatzeko eskatu zuen.[1]
Jeanneth Beltrán hil eta hilabetera, ospitaleak ohar bat bidali zuen bere izenean, dokumentazioa aurkezteko hogei eguneko epea emanez. Erantzunik jaso ezean, artatze horri zegokion faktura bidaliko zitzaiola jakinarazten zion. “Gizarte Segurantzako osasun-txartelaren edo Europako txartelaren fotokopia” bidali behar zen, Beltránek ez zuena, Espainian egoera irregularrean egoteagatik.[2]
Jeanneth Beltránen heriotzaren aurreko erreakzioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jeanneth Beltrán hil ostean, ofizioz ikerketa-eginbideak hasi ziren, eta gero artxibatu egin ziren. Bere txostenean, fiskalaren arduradunak ondorioztatu zuen osasun laguntza zuzena izan zela eta ez zela izan delitu baten aztarnarik, "ezta gutxienekorik ere". Era berean, adierazi zuen ospitaleko larrialdietan egin beharreko galdera egokiak egin zitzaizkiola, eta, horien bidez, larritasun ertaineko sintomak identifikatu zirela, eta, beraz, ez zela inolako loturarik aurkitu Jeanneth Beltránen heriotzaren eta jaso zuen osasun-laguntzaren artean. Fiskalaren ebazpenak, gainera, azpimarratzen zuen ez zegoela aurretiazko diagnostikorik, eta ez zela ageri gaixotasuna pazientearen historian.[3]
Bestalde, zenbait gizarte-erakundek —hala nola Yo Sí Sanidad Universal, Sociedad Madrileña de Medicina de Familia y Comunidad, Territorio Residencial eta Senda de Cuidado— salatu zuten, Jeanneth Beltránek gaixotasun arraroa zuela, baina diagnostiko erraza zuela —giltzurrun-infekzioa—, eta erraz kontrola zitekeela, osasuneko oinarrizko arreta-zerbitzuan egindako jarraipenaren bidez. Aukera hori ukatu egin zitzaion 16/2012 Errege Dekretua aplikatzearen ondorioz, paperik gabeko pertsona migratzaileak estaldura horretatik kanpo uzten baitzituen. Era berean, salatzen zuten:[4][5][6]
Arau horren ondorioz, osasun-eredua aldatu egin da, eta unibertsaltasunaren ordez aseguramendu-sistema jarri da. Herritarrak bitan banatu dira: arreta jasotzeko eskubidea dutenak eta eskubide hori galdu dutenak. Aldaketa hori Legebiltzarraren inolako eztabaidarik gabe gertatu da, eta gizartearen eta osasunaren profesionalen arteko aurkakotasun sendoarekin, Familia eta Komunitate Medikuntzaren Espainiako Elkartean (SEMFYC) aurkeztutako 2.300 eragozpenek adierazten duten bezala. Osasun Bazterkeria Salatzeko Estatuko Erregistroaren Txostena (REDES/ SAREAK).
Paperak izan arteko iraun beharra[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Yo Sí Salud Universalek fiskalari bidalitako gutun ireki batean nabarmendu zen Jeanneth Beltránen eragozpenak aurretiaz hasi zirela, baina berak bazekiela “paperak iritsi arte iraun behar zuela”, ez baitzuen arriskatu nahi osasun-faktura ez ordaindu, eta, ordainetan, egoitza-eskubidea bertan behera uzteko aukera galtzeko arriskua zuela zigorra.[5]
Beltrán hil ostean ospitaleak dokumentazioa eskatu izanari zegokionez, osasun unibertsala babesten zuen erakundeak berak adierazi zuen zentroak ez ziola fakturaziorik eskatu behar, 16/2012 Errege Dekretuak osasun-estalduratik kanpo geratzen ziren pertsonei laguntzeko aurreikusten zituen kasu bakanetako bat baitzen. Zehazki, honako hau zioen arauak: “erregistratu eta baimendu gabeko atzerritarrek larrialdiko osasun-laguntza jasoko dute gaixotasun larri edo istripuagatik, arrazoia edozein dela ere”.[2][4]
Jeanneth Beltrán behatokia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2018an, Senda de Cuidados eta Territorio Doméstico taldeek Jeanneth Beltrán Behatokia sortu zuten, etxeko lanetan eta zainketetan eskubideak sustatzeko. Sustatzaileen arabera, Behatokiaren helburua zen sektoreko emakumeek beren lanean jasaten zituzten babesgabetasun-egoerak agerian uztea, sistematizatzeko eta zabaltzeko, erakundeen eta, oro har, gizartearen aurrean bozgorailu gisa.Maiatzaren 19an egin zen inaugurazio-ekitaldian, deialdia egin zuten taldeez gain, Las Kellys elkartea eta Bizkaiko adinekoen egoitzetako langileak izan ziren, baita Móstoles, Fuenlabrada eta Alcobendas etxeetako etxez etxeko laguntza-langileak ere, besteak beste.[7] Ondoren, Jeanneth Beltrán Etxeko Langileentzako Aktibismo eta Prestakuntza Politikorako Eskola jarri zuen martxan Behatokiak.[8]
2022an, Ameco Press-ek, Información para la igualdad epaimahaiaren sari berezia eman zion Jeanneth Beltrán behatokiari. Aintzatespen hori jasotzeko ekitaldian, kideek beren kontsigna batzuk egin zituzten, besteak beste:
“besoak nahi zituzten eta pertsonak iritsi ziren”.[9]
Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2018an Jeanneth Beltrán behatokia sortu zuten Senda de Cuidados eta Territorio Doméstico taldeek, etxeko lanetan eta zainketetan eskubideak sustatzeko.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Miranda, Francisca Bravo. (2014-05-25). «Muere una mujer nicaragüense, tras más de cuatro horas de espera en las Urgencias de Toledo» elDiario.es.
- ↑ a b Rejón, Raúl. (2014-07-07). «Un hospital manda un aviso de cobro a una mujer que murió tras varias horas sin atención en Urgencias» elDiario.es.
- ↑ «El fiscal archiva el caso de la nicaragüense que murió en Urgencias de Toledo» La Vanguardia 2015-02-16.
- ↑ a b «BOE-A-2012-5403 Real Decreto-ley 16/2012, de 20 de abril, de medidas urgentes para garantizar la sostenibilidad del Sistema Nacional de Salud y mejorar la calidad y seguridad de sus prestaciones.» www.boe.es.
- ↑ a b «Carta abierta al fiscal jefe de la Audiencia Provincial de Toledo» lamarea.com 2015-04-09.
- ↑ Informe Registro Estatal para la Denuncia de la Exclusión Sanitaria (REDES). septiembre de 2014.
- ↑ iglobal. «Jeanneth Beltrán archivos» USO-Madrid.
- ↑ (Gaztelaniaz) Laboratoria, La. «Segunda edición de «Biosindicalismo desde los territorios domésticos»» Laboratoria (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ «AMECO premia la labor de las redes de mujeres en el periodismo» Ameco Press 2022-06-22.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q124515560