Maiatzaren 23
Wikipedia(e)tik
Maiatzaren 23a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta berrogeita hirugarren eguna da, 144garrena bisurteetan. 222 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak
Heriotzak
Gertaerak
Egutegia
IzendegiaEduki-taula
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1978 - ETAk Jose Martin Merquilanz Trincado taxi gidaria hil zuen Oiartzunen.
- 1980 - Gasteiz, Euskal Autonomi Erkidegoko hiriburu aukeratu zuten.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1533 - Ingalaterrako Henrike VIII.a eta Aragoiko Katalinaren arteko ezkontza baliogabetzat eman zuten.
- 1568 - Herbehereak Espainiatik independizatu ziren.
- 1813 - Euskal jatorriko Hego Amerikaren independentziaren bultzatzaile Simon Bolibar Meridan sartu zen, eta Askatzailea titulua eman zioten.
- 1844 - Bab Persiar profetak bere errebelazioa iragarri zuen, Bahaismoa sortuz.
- 1915 - Italiak gerra deklaratu zion Austriari.
- 1967 - Egiptok Tirango itsasartea itxi eta Eilateko portua blokeatu zuen, Aqabako golkoa guztiz itxiz. Honek Israelekin egindako Sei Eguneko Gerraren hasiera markatu zuen.
- 1998 - Irlandako Errepublikako eta Ipar Irlandako hautesleek baiezkoa eman zioten Ostiral Santuko Akordioari.
- 2004 - Parisko Charles de Gaulle aireportuko 2E terminaleko sabaia behera etorri zen, sei hildako eraginez.
- 2008 -
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1929 - The Karnival Kid estreinatu zuten, Mickey Mouseren lehen marrazki bizidun hiztunak.
- 1973 - Pat Garrett and Billy the Kid ("Pat Garrett eta Billy Haurra") filma estreinatu zen, Sam Peckinpahek zuzendu eta James Coburn, Kris Kristofferson eta Bob Dylan aktoreek antzeztu zuten.
- 1974 - Thunderbolt and Lightfoot ("Thunderbolt eta Lightfoot") filma estreinatu zen, Michael Ciminok zuzendu eta Clint Eastwood, Jeff Bridges eta George Kennedy aktoreek antzeztu zuten.
- 1984 - Indiana Jones and the Temple of Doom ("Indiana Jones eta Templu Madarikatua") filma estreinatu zen, Steven Spielbergek zuzendu eta Harrison Ford aktoreak antzeztu zuelarik.
- 1986 - Cobra filma estreinatu zen, George P. Cosmatosek zuzendu eta Sylvester Stallone, Brigitte Nielsen, Reni Santoni, Andrew Robinson, Brian Thompson, Art LaFleur eta Lee Garlington aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1844 - Lehenengo Morse kodezko mezua:What hath God wrought.
- 1958 - Explorer Ik emititzeari utzi zion.
- 1995 - Sun Microsystemsek Java hizkuntza garatu zuen.
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2008 - Iñaki Otxoa de Olza mendizale nafarra Annapurna zortzimilakoan hil zen bost egun gaixorik eman eta gero.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2001 - Bayern Munich futbol taldeak Txapeldunen Liga irabazi zuen.
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1892 - Rafael Moreno, Pichichi, Bilboko Athletic Klubeko jokalaria (h. 1922).
- 1917 - Jose Maria Zirarda, euskal artzapezpikua, Iruñeko artzapezpiku eta Tuterako apezpikua izandakoa (h. 2008).
- 1930 -
- Dionisio Amundarain, gipuzkoar itzultzailea, testuen zuzentzailea, euskararen sustatzailea, euskara irakaslea, apaiza eta beneditarra.
- Ramon Latasa, nafar aizkolaria, historiako aizkolari hoberenetakoa (h. 1991).
- 1934 - Ander Manterola Aldekoa, bizkaitar etnografoa, antropologoa eta ohorezko euskaltzaina.
- 1936 - Daniela Albizu, lapurtar irakaslea eta euskal idazlea (h. 2015).
- 1977 - Dorleta Urretabizkaia, gipuzkoar aktore eta eleberrigilea.
- 1980 - Miren Ibarguren, gipuzkoar aktorea.
- 1993 - Guillermo Fernández, bizkaitar futbolaria.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1052 - Filipe I.a Frantziakoa, Kapeto leinuko Frantziako laugarren erregea (h. 1108).
- 1707 - Lineo, suediar zientzialari eta naturalista.
- 1729 - Giuseppe Parini, italiar poeta (h. 1799).
- 1734 - Franz Anton Mesmer, alemaniar sendagilea (h. 1815).
- 1790 -
- James Pradier, frantziar eskultorea (h. 1852).
- Jules Dumont d'Urville, frantziar itsasgizona (h. 1842).
- 1811 - José Salamanca, espainiar negozio gizon, politikari eta noblea (h. 1893).
- 1844 - Alfred Espinas, frantziar soziologoa (h. 1922).
- 1848 - Otto Lilienthal, alemaniar ingeniaria (h. 1896).
- 1851 - Luis Ricardo Falero, andaluziar margolaria (h. 1896).
- 1883 - Douglas Fairbanks, estatubatuar aktorea (h. 1939).
- 1884 - Corrado Gini, italiar estatitikari, ekonomialari eta demografoa (h. 1965).
- 1891 - Par Lagerkvist, suediar idazlea, 1951ko Literaturako Nobel Saria (h. 1974).
- 1893 - Ulysses S. Grant IV, amerikar geologo eta paleontologoa.
- 1900 - Hans Frank, militar eta abokatu nazia (h. 1946).
- 1901 - Edmund Rubbra, ingeles musikagilea (h. 1986).
- 1905 - Ramiro Ledesma Ramos, espainiar eleberrigile, periodista eta ideologoa, nazionalsindikalismo mugimenduaren fundatzailea (h. 1936).
- 1908 - John Bardeen, estatubatuar fisikaria, 1956ko eta 1972ko Fisikako Nobel Saria (h. 1991).
- 1923 - Alicia de Larrocha, espainiar pianista, XX. mendeko piano-jotzaile hoberenetariko bat (h. 2009).
- 1925 - Joshua Lederberg, estatubatuar mikrobiologo eta genetista, 1958ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2008).
- 1926 -
- Gerardo Rueda, espainiar eskultorea (h. 1996).
- Joe Slovo, hegoafrikar politikaria, Apartheidaren aurkako borrokalaria (h. 1995).
- 1930 -
- Richard Anuszkiewicz, estatubatuar margolari eta grabatzailea.
- Jordi Solé Tura, kataluniar politikari eta legelaria (h. 2009).
- 1934 - Robert Moog, estatubatuar asmatzailea, sintetizadorearen asmatzailea (h. 2005).
- 1949 - Martin Cahill, Dublin hiriko irlandar kriminal nabarmena (h. 1994).
- 1950 - Martin McGuinness, IRAkoko liderra eta Sinn Feineko politikaria (h. 2017).
- 1951 - Anatoly Karpov, errusiar xake jokalaria.
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1957 - Zakarias Salterain, bizkaitar karmeldar misiolaria, Keralan (j. 1887).
- 1979 - Gillermo Amutxastegi, ondarroar puntista, Texasen (j. 1910).
- 1981 - Joaquín Roa, euskal aktorea (j. 1895).
- 1994 - Jon Bilbao Azkarreta, euskal gaien ikertzaile eta bibliografoa (j. 1914).
- 1995 - Jacques de Menditte, zuberoar politikaria, Mendikotako alkatea (j. 1906).
- 2008 - Iñaki Otxoa de Olza, 12 zortzimilako igo zituen iruindar mendizale eta alpinista (j. 1967).
- 2014 - Santi Auzmendi, lazkaotar moda diseinatzailea eta jostuna (j. 1940).
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 230 - Urbano I.a, Aita santua.
- 1125 - Henrike V.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1086).
- 1423 - Benedikto XIII.a (antipapa) (j. 1328).
- 1498 - Girolamo Savonarola, italiar domingotar fraidea (j. 1452).
- 1523 - Ashikaga Yoshitane, Ashikaga shogunerriko hamargarren shoguna (j. 1466).
- 1524 - Ismail I, Pertsiako Sha.
- 1627 - Luis de Góngora, espainiar olerkaria eta antzerkigilea (j. 1561).
- 1670 - Fernando II.a Medici, Toskanako Duke Handia (j. 1610).
- 1701 - William Kidd, Kidd kapitaina, pirata (j. c. 1645).
- 1842 - José de Espronceda, espainiar idazlea (j. 1808).
- 1857 -
- Augustin-Louis Cauchy, frantziar matematikaria eta permutazioen teoriaren sortzailea (j. 1789).
- Manuel José Quintana, espainiar idazle eta politikaria (j. 1772).
- 1871 - Jarosław Dąbrowski, poloniar militarra (j. 1838).
- 1895 - Franz Ernst Neumann, amerikar mineralogo eta fisikaria.
- 1906 - Henrik Ibsen, norvegiar antzerkigile eta idazlea (j. 1828).
- 1917 - Ranavalona III.a, Madagaskarko erregina (j. 1861).
- 1934 -
- Bonnie Elizabeth Parker (Bonnie eta Clyde), estatubatuar gaizkile eta lapurra (j. 1910).
- Clyde Chestnut Barrow (Bonnie eta Clyde), estatubatuar gaizkile eta lapurra (j. 1909).
- 1937 - John Davidson Rockefeller, estatubatuar industria-enpresaburua, Standard Oil-en fundatzailea (j. 1839).
- 1940 - Paul Nizan, frantziar filosofo eta saiakeragilea (j. 1905).
- 1943 - Piotr Nilus, errusiar idazle eta margolari inpresionista (j. 1869).
- 1945 - Heinrich Himmler, alemaniar buruzagi nazia, Schutzstaffeletako (SS) komandantea (j. 1900).
- 1947 - Charles Ferdinand Ramuz, frantsesezko poeta, eleberrigile eta saiakera-egile suitzarra (j. 1878).
- 1991 - Wilhelm Kempff, alemaniar piano-jotzailea (j. 1895).
- 1992 -
- Giovanni Falcone, italiar magistratua, mafiaren aurka aritutakoa (j. 1939).
- Atahualpa Yupanqui, argentinar kantautore, gitarrajole, antropologo eta idazlea (j. 1908).
- 2004 - Ramón Margalef, kataluniar ekologoa (j. 1919).
- 2009 -
- Roh Moo-hyun, Hego Koreako presidentea eta Giza eskubideen aldeko aktibista (j. 1946).
- José-Miguel Ullán, espainiar poeta eta prosalaria (j. 1944).
- 2011 -
- Elisabeth Eidenbenz, suitzar irakasle eta erizaina, Elneko amaberrien etxea sortzeagatik ezaguna (j. 1913).
- Xavier Tondo, kataluniar txirrindularia (j. 1978).
- 2013 - Georges Moustaki, greziar-egiptoar-frantziar kantautorea, XX. mendeko kantagintzaren erreferente nagusietakoa (j. 1934).
- 2015 - John Forbes Nash, Jr., estatubatuar matematikaria, 1994ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1928).
- 2017 - Roger Moore, britainiar aktorea (j. 1927).
Jaiak eta urteurrenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Sehaska egutegiko izendegia: Enetz eta Soiartze/Zohiartze.
| Urteko hilak | ||
|---|---|---|
|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua |
||
