Lankide:Aitor.260/Proba orria
IEEE 802.11[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Artikulu hau eskola ariketa bat da. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, oraindik ez egin ekarpen edo aldaketarik testuan. Bestela, idatzi [[Eztabaida:Txantiloi:Aitor Pascual artikuluaren eztabaida orrian]]. |
|
Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, gaztelaniazko wikipediako «IEEE 802.11» artikulutik itzulia izan da. Jatorrizko artikulu hori GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentzien pean dago. Egileen zerrenda ikusteko, bisita ezazu jatorrizko artikuluaren historia orria. |
IEEE 802.11 haririk gabeko sare lokaletarako (ingelesezko siglekin ere ezaguna: WLAN) estandar multzoa da. IEEEk (Institute of Electrical and Electronics Engineers) sortutako estandar bat da, eta gaur egun ere garatzen ari da. Estandar talde hau izendatzeko 802.11x izena ere erabiltzen da.
Sare lokalak (ingelesezko siglekin ere ezaguna: LAN) sortzeko helburuarekin sortu zen, Ethernet-ek (IEEE 802.3 ere esaten zaio) egiten duen bezala. Hala ere, sare kableatuak sortu beharrean, espektro erradioelektrikoa erabiliz haririk gabeko sareak sortzeko modu bat garaitu nahi zen. Jatorrizko estandarra, 802.11-1997, 1997. urtean berronetsi izan zen, baino 1999. urtera arte ez zen ezaguna egin 802.11b estandarra berrestean. Hortik aurrera, teknologia lider gisa kokatu zen WLANen arloan. Teknologia hau merkaturatzeko eta sustatzeko, WECA (Wireless Ethernet Compatibily Alliance) sortu zen, geroago Wi-Fi Alliance izendatutakoa. Azken hau Wi-Fi marka erregistratuaren jabea da.
Estandar multzo honek erabiltzen dituen frekuentziak ondorengo hauek dira: 5 GHz eta 2,4 GHz. Sareak estaldura txikiko sareak dira. Estaldura eragile askoren araberakoa da baina normalean 100 metrokoa izaten da, nahiz eta, 600 metrokoa ere izan daiteke. Sare mota hau asko erabiltzen da etxeetan, baita enpresa txiki batzuetan (enpresa kableatu nahi ez dutenak), aireportuetan, liburutegietan eta abarretan (horrela edozein pertsonak aukera dauka bere eskuko ordenagailua, PDA gailua, eskuko telefonoa eta abar Internetera konektatzeko).
Kontzeptu orokorrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hurrengo kontzeptuen definizioa:
- Estazioa: ordenagailu edo sare-interfaze duten gailuak.
- Ingurunea: espektro erradioelektriko; batez ere, infragorriak eta irrati-maiztasuneko bandak.
- Modulazioa: seinale garraiatzaile baten ezaugarri bat seinale modulatzaile batean jasotako informazioaren arabera aldatzeko prozesua, komunikabide baten bidez modu eraginkorrean transmititzeko.
- Sarbide-puntua (AP): zubi baten funtzioak ditu (antzeko lotura-mailak edo desberdinak dituzten bi sare konektatzen ditu), eta, beraz, bilbe-bihurketa egokiak egiten ditu.
- Ingurunerako sarbidea (MAC): ordenagailuen sareetan txartel bat edo interfaze bati identifikazio bakarra esleitzeko erabiltzen den balioa da.
- Baneketa-sistema: estazioen arteko konexioa eta komunikazioa koordinatzen duena, datuen banaketa eraginkorra ahalbidetuz.
- Oinarrizko zerbitzuen multzoa (BSS): elkarren artean komunikatzen diren estazio multzoa. Bi motakoak daude:
- Independenteak: estazioak zuzenean komunikatzen dira.
- Azpiegitura: guztiak sarbide-puntu baten bidez komunikatzen dira.
- Zerbitzu hedatuen multzoa (ESS): BSS batzuen lotura da.
- Oinarrizko zerbitzua: 802.11 sareetan garrantzitsua da, terminalen kokapena aldatzeko gaitasuna adierazten baitu, BSSa aldatuz. Trantsizioa zuzena izango da ESS beraren barruan egiten bada, bestela ezingo da egin.
Estandarrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
IEEE 802.11-1997[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ingeniari Elektriko eta Elektronikoen Institutuaren (IEEE) 802.11 estandarraren jatorrizko bertsioa da, 1997an argitaratua. Honek 1 eta 2 Mbit/s transmisio-abiadura "teoriko" zehazten ditu, seinale infragorrien bidez transmititzen direnak (IR).[1] IR guar egun estandarrean jarraitu izan arren, ez dauka inplementaziorik eskuragarri. 1999an berrikuspen bat izan zuen eguneratzeko asmoz, baina gaur egun zaharkituta dago.
Jatorrizko estandarrak, halaber, CSMA/CA (Carrier Sense Multiple Access with Collision Avoidance) entzunaldia duen protokoloa definitzen du sarbide-metodo gisa. CMSA/CA metodoa CSMA/CDren antzeko protokoloa da (IEEE 802.3 edo Ethernet-en erabiltzen dena) eta, CSMA familiaren barruan, haririk gabeko ingurunerako diseinua da.
IEEE 802.11b[aldatu | aldatu iturburu kodea]
802.11b sistemak 11 Mbps-ko transmisio-abiadura du gehienez, eta CSMA/CA jatorrizko estandarrean zehaztutako sarbide-metodo bera erabiltzen du. 802.11b estandarrak 2,4 GHz-ko bandan funtzionatzen du. CSMA/CA protokoloaren kodifikazioak hartzen duen espazioa dela eta, praktikan, transmisio-abiaduren murrizketa orokorra gertatzen da.
Bertsio hori erabiltzen duten produktuak 2000. urtearen hasieran agertu ziren merkatuan, 802.11b jatorrizko arauan definitutako modulazio-teknikaren garapenaren jarraipena baita. 802.11b-ko errendimenduaren igoera eta bere prezio txikiak 802.11b-ko onarpen azkarra ekarri zuen. Une horretatik aurrera, WLAN teknologia nagusi gisa kokatu zen.
802.11b erabiltzen duten gailuek interferentziak izan ditzakete 2,4 GHz-ko bandan funtzionatzen duten beste produktu batzuekin.
IEEE 802.11a[aldatu | aldatu iturburu kodea]
802.11a berrikuspena 1999an onartu zen. Estandar honek jatorrizko estandarraren oinarrizko protokoloen multzo bera erabiltzen du, 5 GHz-ko bandan jarduten du, eta maiztasun ortogonalak zatituz (Orthogonal Frequency-Division Multiplexing, OFDM) multiplexazioko 52 azpigarraiatzaile erabiltzen ditu, 54 Mbit/s-ko gehieneko abiadurarekin. Datuen abiadura 48, 36, 24, 18, 12, 9 edo 6 Mbit/s-ra murriz daiteke behar izanez gero.
2,4 GHz-ko banda asko erabiltzen denez, 5 GHz-ko banda nahiko ezohikoa erabiltzeak abantaila esanguratsua ematen dio 802.11ari. Hala ere, maiztasun eramaile handia horrek desabantaila bat ere badu: 802.11ko tarte global eraginkorra 802.11b-ko tartea baino txikiagoa da. Teorikoki, 802.11a seinaleak errazago xurgatzen dituzte hormek eta beste objektu solido batzuek beren ibilbidean, uhin-luzera txikiagoa dutelako.
12 kanal ditu gainjarri gabe, 8 hari gabeko sarerako eta 4 puntutik punturako konexioetarako. Ezin du 802.11b estandarreko tresneriarekin elkarreragin, bi estandarrak inplementatzen dituzten ekipamendu izan ezik.
IEEE 802.11g[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2003ko ekainean, hirugarren modulazio-estandar bat berretsi zen: 802.11g; hau da, 802.11b-ren jarraipena eta garapena. Honek 2,4 GHz-ko banda erabiltzen du (802.11b bezala), eta gehienez 54 Mbit/s-ko abiadura teorikoan jarduten du, 802.11a estandarraren antzekoa. 802.11b estandarrarekin bateragarria da, maiztasun berberak erabiltzen baititu. Estandar berria diseinatzeko prozesuan, bi ereduak (b eta g) bateragarri egiteak hartu zuten helburu bezala. Hala ere, g estandarrarekin sortutako sareetan, b estandar nodoen erabilerak nabarmen murrizten du transmisio-abiadura.
IEEE 802.11n[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Wi-Firen beste bertsioak ez bezala, 802.11n bi maiztasun-bandatan lan egin dezake: 2,4 GHz (802.11b eta 802.11g erabiltzen dituena) eta 5 GHz (802.11a erabiltzen duena). Horri esker, 802.11n Wi-Firen aurreko edizio guztietan oinarritutako gailuekin bateragarria da. Gainera, erabilgarria da 5 GHz-ko bandan lan egitea, pilaketa txikiagoa baitu eta 802.11n errendimendu handiagoa lortzea ahalbidetzen baitu.
Estandar honen berrikuntza tekniko handiena MIMO (Multiple Input - Multiple Output) teknologia sartzea da. MIMOren bidez, hainbat antena erabil ditzakegu erabiltzaileekin datu-fluxu paraleloak mantentzeko. Estandarraren bertsio honetan, 4 MIMO fluxu onartzen dira.
802.11n estandarra 2009ko irailaren 11n berretsi zuen IEEE erakundeak 600 Mbps-ko abiadurarekin maila fisikoan.[2][3]
IEEE 802.11ac[aldatu | aldatu iturburu kodea]
IEEE 802.11ac [4][5] IEEE 802.11n arauaren bilakaera bat da, 2011. eta 2013. urteen artean garatu egin zen, eta, azkenik, 2014ko uztailean onartu zen.
Estandarra transferentzia-tasak hobetzean datza, teorikoki 6.933 Gbit/s-ko tasak lortu arte. Helburu hori lortzeko, MU-MIMO teknologia berria erabiltzen da. MU-MIMO teknologiak erabiltzaile batekin baino gehiagorekin aldi berean komunikatzeko aukera ematen du. 802.11ac-k 5 GHz-ko bandaren barruan jarduten du, banda-zabalera 160 MHz-raino zabaltzen du (40 MHz 802.11n sareetan), 8 MIMO fluxu ere erabiltzen ditu eta dentsitate handiko modulazioa barne hartzen du (256 QAM).
IEEE 802.11ax[aldatu | aldatu iturburu kodea]
IEEE 802.11ax[6], Wi-Fi 6 edo Wi-Fi 6th Generation bezala ere izendatua, jada existitzen diren 2.4 GHz eta 5 GHz[7] espektroetan jarduteko diseinatuta dago. Espektro-eraginkortasun orokorra hobetzeko OFDMA baliatzen du[8]. Interferentziak murrizteko BSS kolorazioa sortzen da; eta, energiaren erabilera hobetzeko TWT teknologia sortzen eta erabiltzen da.
Teknologia horiek guztiek 802.11ac helburua betetzeko balio dute: trafiko handiko baldintzetan ere oso zerbitzu ona ematea. Horrek aukera bideragarri bihurtzen du 802.11ac-k estadioetan, merkataritza-guneetan eta halako lekuetan erabiltzeko.
Gainera, 6 GHz-en banda erabiltzen hasten den subertsio bat dago. Wi-Fi 7k joera horrekin jarraitzea espero da.
Konparaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hona hemen estandar garrantzitsuenen laburpena:
| Izena | Onarpe-data[9] | Wi-Fi bertsioa | Gehienezko abiadura | Modulazioa | Banda | MAC | Banda-zabalerak |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 802.11-1997 | 1997 | Wi-Fi 0 | 1 eta 2 Mbps | DSSS | IR | CSMA/
CA |
22 MHz |
| 802.11b | 1999 | Wi-Fi 1 | 11 Mbps | DSSS | 2.4 GHz | 22 MHz | |
| 802.11a | Wi-Fi 2 | 54 Mbps | OFDM | 5 GHz | 5, 10 eta 20 MHz | ||
| 802.11g | 2003 | Wi-Fi 3 | 2.4 GHz | 5, 10, eta 20 MHz | |||
| 802.11n | 2009 | Wi-Fi 4 | 600 Mbps | OFDM
(64-QAM) |
2.4 eta 5 GHz | 20 eta 40 MHz | |
| 802.11ac | 2013 | Wi-Fi 5 | 6.933 Mbps | OFDM
(256-QAM) |
5 GHz | 20, 40, 80 eta 160 MHz | |
| 802.11ax | 2021 | Wi-Fi 6,
Wi-Fi 6E |
9.608 Mbps | OFDMA
(1024-QAM) |
2.4, 5 eta 6 GHz | 20, 40, 80 eta 160 MHz |
IEEE 802.11ko familiaren beste estandar batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Izena | Onarpe-data | Gaia |
|---|---|---|
| 802.11c | 1999 | Estandarren arteko bateragarritasuna |
| 802.11e | 2005 | Quality of Sercive (QoS) |
| 802.11i | 2004 | Segurtasuna |
| 802.11r | 2008 | BSS aldaketa azkarra |
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Ingelesez) «Different Wi-Fi Protocols and Data Rates» Intel (Noiz kontsultatua: 2023-12-03).
- ↑ «IEEE Ratifies 802.11n, Wireless LAN Specification to Provide Significantly Improved Data Throughput and Range» web.archive.org 2010-07-26 (Noiz kontsultatua: 2023-12-03).
- ↑ «revistadeinternet.com - This website is for sale! - revistadeinternet Resources and Information.» ww16.revistadeinternet.com (Noiz kontsultatua: 2023-12-03).
- ↑ (Gaztelaniaz) Luz, Sergio De. (2012-03-29). «802.11ac : Todo lo que debes saber sobre el nuevo estándar Wi-Fi» RedesZone (Noiz kontsultatua: 2023-12-03).
- ↑ (Gaztelaniaz) Hoy, Computer. (2014-02-01). «¿Qué es WiFi 802.11ac y qué lo hace tan rápido?» Computer Hoy (Noiz kontsultatua: 2023-12-03).
- ↑ (Ingelesez) «D-Link, Asus tout 802.11ax Wi-Fi routers, but you'll have to wait until later in 2018» ZDNET (Noiz kontsultatua: 2023-12-03).
- ↑ «El WiFi cambia de nombre: 802.11ac es Wi-Fi 5; 802.11ax, Wi-Fi 6» web.archive.org 2018-10-04 (Noiz kontsultatua: 2023-12-03).
- ↑ «Monitorización de redes inalámbricas: Relevancia y Herramientas.» web.archive.org 2018-12-06 (Noiz kontsultatua: 2023-12-03).
- ↑ «IEEE 802.11, The Working Group Setting the Standards for Wireless LANs» grouper.ieee.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-03).