Lankide:Anarkobuda/Etnolinguistika
Etnolinguistika (edo kultur hizkuntzalaritza) hizkuntzen eta kulturen arteko harremanak aztertzen dituen hizkuntzalaritzaren eremua da, talde etniko desberdinek hizkuntzaren bidez mundua nola hautematen duten azalduz[1]. Etnologia (komunitateak bereizten dituzten ezaugarrien ikasketa) eta hizkuntzalaritza (hizkuntzen ikasketa) biltzen ditu, beraz.
Etnolinguistek pertzepzioak eta kontzeptualizazioak hizkuntzan nola eragiten duten kultura ezberdinetan aztertzen dute. Adibide argia orientazio espaziala da [2] [3]. Gizarte askotan, norabide kardinalen ekialde eta mendebalde terminuak sortalde eta sartalde eguzkiaren ibilbidearekiko finkatzen dira. Euskeraz, adibidez, egunsentiak sortalde eta ekialde deiturak sortzen ditu, eta ilunabarrak sartalde eta mendebalde hitzak dakartza. Eta ingelesez, east and west terminoak sunrise/sunset (egunsenti/ilunabar) hitzetatik eratortzen dira. Aldiz, Groenlandiako inuit hiztunen noranzko kardinalen nomenklatura mugarri geografikoetan oinarritzen da, hala nola ibaien sisteman eta norberak kostaldean duen kokapenean. Era berean, yurokek ez dute norabide kardinalen ideiarik; beren ezaugarri geografiko nagusiarekiko orientatzen dira, Klamath ibaia.
Hizkuntzalaritza Kulturalak, etnolinguistikaren berdintzat har daiteke edo, dituen zenbait arreta kontutan hartuz, hizkuntzalaritzaren adar erlazionatua eta desberdintzat. Arlo honek hizkuntzak hiztunen komunitateetan, gizatalde desberdinetan eta kultur ezagutzan oso errotuta ikusten ditu, hizkuntzen eta kultur kontzeptualizazioen arteko harremana aztertuz. Hizkuntzen ezaugarriek kontzeptualizazio kulturalak nola kodetzen dituzten aztertzen du, eskema kulturalak, kategoria kulturalak eta metafora kulturalak barne[4]. Zientzia kognitiboko (konplexutasun zientzia eta kognizio banatua barne) eta antropologikoko aurrerapen teoriko eta analitikoak baliatu eta zabaltzen ditu. Fokapen hauek hizkuntza ikerketa aplikatuko hainbat eremutan eman dira hala nola, kultura arteko komunikazioa, bigarren hizkuntzaren ikasketa, ingelesa nazioarteko hizkuntza gisa irakastea eta munduko ingelesak[5].
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Ferraro, Gary (2006). Cultural Anthropology: An Applied Perspective. Cengage Learning. ISBN 0-495-10008-0
- ↑ Heine, Bernd (1997) Cognitive Foundations of Grammar. Oxford/New York: Oxford University Press.
- ↑ Tuan, Yi-Fu (1974) Topophilia: A study of environmental perception, attitudes, and values. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice Hall.
- ↑ Sharifian, Farzad (2011). Cultural Conceptualisations and Language: Theoretical Framework and Applications. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
- ↑ Sharifian, Farzad & Palmer, Gary B. (eds.) (2007) Applied cultural linguistics: Implications for second language learning and intercultural communication. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Bartmiński, Jerzy (2009/2012) Aspects of Cognitive Ethnolinguistics. Sheffield and Oakville, CT: Equinox.
- (en) Madeleine Mathiot (dir.) (1979) Ethnolinguistics: Boas, Sapir and Whorf revisited, Mouton, La Haye. ({{ISBN|978-90-279-7597-3}})
- (fr) Luc Bouquiaux (2004) Linguistique et ethnolinguistique : anthologie d'articles parus entre 1961 et 2003, Peeters, Louvain, Dudley, MA.
- (fr) Christine Jourdan et Claire Lefebvre (dir.) (1999) «L'ethnolinguistique», in Anthropologie et sociétés, vol. 23, no 3, , p. 5-173
- (fr) Bernard Pottier (1970) L'ethnolinguistique (numéro spécial de la revue Langages), Didier.
- Underhill, James W. (2009) Humboldt, Worldview and Language. Edinburgh: Edinburgh University Press.
- Underhill, James W. (2011) Creating Worldviews. Edinburgh: Edinburgh University Press, .
- Underhill, James W. (2012) Ethnolinguistics and Cultural Concepts: love, truth, hate & war. Cambridge University.
- Whorf, Benjamin Lee (1954) Language, Thought and Reality: Selected Writings (1956). Ed. John B. Caroll, Cambridge, Massachusetts: M.I.T. Press, 1984.
- Wierzbicka, Anna, (1997) Understanding Cultures through their Key Words, Oxford: Oxford University Press
- Wierzbicka, Anna (1999) Emotions across Languages and Cultures, Cambridge: Cambridge University Press, 1999.
- Wierzbicka, Anna (1996), Semantics: Primes and Universals. Oxford: Oxford University Press, 2004.
- Wierzbicka, Anna (1992) Semantics, Culture, and Cognition: Universal human concepts in culture-specific configuration. New York: Oxford University Press.