Karst

Karst, arroka disolbagarriz osatutako topografia mota da.

Ezaugarri nagusiak, lurpeko ur-sistema eta erliebe forma eratzen dituela da: Karstak eragindako erliebe formari dagokionez hiru motakoak daude, esaterako, dolinak, haitzuloak eta arroilak. Dolinari dagokionez, uraren azaleko irteerarik ez duen lurrazaleko sakonune itxi bat da. Leizeak, lur azpiko ibaietan sortzen dira. Arroilak, ertz bertikaletan erliebe zutabeak sortzen dira.

Karstifikazioa

Karstifikazioa, H₂O eta CO₂ disolbatzean azido karbonikoa sortzen da. Karstifikazio motak dagokionez:

Puntudun zerrendako elementua Karbono dioxidoaren disoluzioa azido karbonikoa sortuz

CO₂+H₂O↔H₂CO₃

Puntudun zerrendako elementua Azido karbonikoaren eta bikarbonato ioiak eta protoiaren arteko erreazioa

H₂CO₃↔H⁺+HCO_3^{^-}

Puntudun zerrendako elementua Bikarbonato ioiaren eta karbonato ioia eta protoiaren arteko erreazkioa

HCO₃^-↔H⁺+HCO₃^-

Puntudun zerrendako elementua kaltzio karbonatoaren sorrera

Ca²⁺+CO₃^-↔CaCO₃

Karstifikazio prozesua

Disolbatutako gatzen bitartez sortutako prozesu bat da non leizezulo baten sabaitik tantak erortzen dira, estalaktitak eta estalagmitak eratuz. Barrunbean prozesu honek sortzen bada, geodak sor ditzake. Lurrazalean edo lurrazpiko barrunbetan era desberdinak daude forma karstikoa sortzeko. Esaterako exokarstikoak eta endokarstikoak.

Adibideak

Europa: Europan karst eremu ugari topa daitezke, esaterako, Italiaren ipar-mendebaldean, Eslovenian edota Kroazian.

Iberiar penintsula: Espainian ugaria da erlibe hau topatzea. Paisai karstiko hauek, Torcal de Antequera Cuencako probintziako Hiri Sorginduan aurkitu dezakegu.

Euskal Herriko bi karst eremu topa daitezke, esaterako, Nafarroan eta Aralar mendileroan.