Lankide:JonR-007

Espaniako independentzia gerra

Iberiar penintsula 1809an

1807ko urriaren 27an hasi zen, Frantzia eta Espainiaren arteko Fontainebleau ituna sinatu ondoren, akordioa Frantziako tropak espainiar lerraldera sartzea ahalbideatu zuen Portugal konkistatzeko, baina Napoleonen asmoak Portugal konkistatik harago joan ziren, eta Espainian zeuden tropak bere presentzia aprobetzatu nahi zuen. 1808ko martxoan, errege familia, amerikar kolonietara ihes egiten nahiz zuen dena aldatu arte, baina ezin izan zuten, eta Napoleonek bere anaiari (Jose) Espainako eeregea bihurtu zuen, mugimendu horien hondorioz herrialdea bitan banatu zen, alde batetik, Jose I-aren aldeko frantziarrak eta bestetik, abertzaleek okupazio frantzeesaren aurkakoak.

Faseak

Maiatzak 3 1808an, Madrilen (Goya)

1808ko maiatzaren 2an gerra piztu zen, egun bat geroago errepresio gogorra gertatu zen tropa frantzesek maiatzaren 3ko fusilamenduekin. Pixkanaka matxinadak Burgosen eta Leonen geratzen ari dira, eta gerra Espainian osoan hedatzen ari da.

-Lehen fasea (1808 maiatza-azaroa): Frantzesek, peninsularen gaineko kontrol ososa lortzen saiatzen dira, eta Bailengo guduan, lehen porrota izan zuten, eta frantziarrek Pirinioetara ihes egin zuten, Baionara berriro hornitzeko.

-Bigarren fasea (1808-1811): Napoleon Espainia konkistatzen hasi ziren, eta goreneko gobernu zentrala Cadizera erretiratu zen.

-Hirugarren fasea (1812-1813): Frantziako dominazioaren amaiera 1812ko uztailaren 22an gertatu zen, Arapilesen gudua gertatzen da, eta Napoleonek porrot ikaragarria jasatzen du. Cadizen 1812an onartu zen Espainako lehen konstituzioa, Napoleonek bere hamarnaka milaka gizon erretiratu behar izan zituen Frantzia defendatzeko Europako gerretik, 1813an Napoleonek Valançay ituna sinatu zuen, Fernando VII.a eta ondorengoak Espainako errege gisa aitortzeko.

Ondorioak

Gerrak kaltea ekarri zuen Espainiako ekonomiarentzat eta pertsona askok galdu ziren gerran, nekazaritzan ere laborantza-eremuan jende gutxiago zegoenez behera joan zen, Frantsesek eta britainiarrek fabrikak suntsitsean industria jeitzi zen, merkataritza, zubiak suntsitu zirenean komertzioa ere jaitsi zen, eta Amerikan independentzia kolonietan hasi zen.