Lankide:Joxan Garaialde/Urakan haizeen Saffir-Simpson eskala

Eskala, 1969an, Herbert Saffir ingeniari zibilak eta Robert "Bob" Simpson meteorologoak garatu zuten, garai hartan Urakanen Zentro Nazionaleko (NHC) zuzendari zena. Eskala, publiko orokorrari, 1973an aurkeztu zen, eta erabilera handia izan zuen 1974an Neil Frank-ek Simpson ordezkatu zuenean NHCko buru gisa.

Hasierako eskala Herbert Saffir egitura-ingeniariak garatu zuen, eta, 1969an, Nazio Batuen Erakundetik enkargua jaso zuen urakanak jasaten zituzten eremuetan kostu baxuko etxebizitzak aztertzeko. Azterketa egiten ari zen bitartean, Saffir konturatu zen ez zegoela eskala sinplerik urakanaren ondorioak deskribatzeko. Richter magnitude-eskalak lurrikarak deskribatzeko duen erabilgarritasuna islatuz, eta 1etik 5era bitarteko eskala bat asmatu zuen, egituretan espero ziren kalteak erakusten zituen haizearen abiaduran oinarrituta. Saffirrek, eskala, NHCri eman zion, eta Simpsonek ekaitz-boladaren eta uholdeen ondorioak gehitu zituen.

Historia

2009an, NHCk neurriak hartu zituen kategorietatik presio- eta ekaitz-uhinen tarteak kentzeko eta haize-eskala hutsa bihurtuz, Saffir-Simpson Hurricane Wind Scale (Experimental) [SSHWS] izenekoa.

Eskala berria 2010eko maiatzaren 15ean jarri zen martxan. Eskalak uholde-barrutiak, ekaitz-boladaren kalkuluak, prezipitazioak eta kokapena baztertzen ditu, eta horrek esan nahi du hiri handi batean jotzen duen 2 kategoriako urakanak landa-eremu bat jotzen duen 5 kategoriako urakan batek baino kalte metatu gehiago eragingo duela ziurrenik. Agentziak hainbat urakan aipatu zituen informazio "zientifikoki okerra" kentzeko arrazoi gisa, besteak beste, Katrina (2005) eta Ike urakanak (2008), estimatutakoak baino indartsuagoak izan baitziren ekaitz-boladak, eta Charley urakana (2004), uste baino ekaitz-bolada ahulagoak izan zituena. Ekaitz-boladaren iragarpena eta modelizazioa Saffir-Simpson Hurricane Wind Scaletik kendu zirenetik, ADCIRC eta SLOSH bezalako zenbakizko eredu informatikoak erabiliz kudeatzen dira.

2012an, NHCk 4 kategoriarako haizearen abiadura, bi noranzkoetan, mph batean zabaldu zuen, 130-156 mph-ra, beste unitateei dagozkien aldaketekin (113-136 kn, 209-251 km/h), 131-155-en mph ordez (114-135 kn, 210–249 km/h). NHCk eta Central Pacific Urakanen Zentroak zikloi tropikalen intentsitateak esleitzen dituzte 5 korapiloko gehikuntzan eta, ondoren, mph-ra eta km/h-ra bihurtzen dituzte beste txostenetarako antzeko biribiltzearekin. Beraz, 115eko korapiloko intentsitateak 4. kategorian sailkatzen dira, baina orduko miliara bihurtzean (132,3 mph) 130 mph-ra biribilduko litzateke, eta horrek 3 kategoriako ekaitz baten itxura izango luke. Era berean, 135 kn-ko intentsitatea (~155 mph, eta, beraz, 4 kategoria) 250,02 km/h da, zeina aldaketaren aurretik erabilitako definizioaren arabera 5 kategoria izango bailuke. Arazo horiek konpontzeko, NHCk 115 kn haize-abiadura zuten ekaitzak 135 mph-ra eta 135 kn zutenak 245 km/h-ra jakinarazi behar izan zituen gaizki. Definizio aldaketak ahalbidetzen du 115 kn-ko ekaitzak 130 mph-ra eta 135 kn-koak 250 km/h gisa zuzen biribiltzea, eta, hala ere, 4 kategoria gisa sailkatzea. NHCk oker biribildu zuenez 4 kategoriako ekaitzak neurri-unitate bakoitzean mantentzeko, aldaketak ez du aurreko urteetako ekaitz sailkapenean eragiten.

Eskala berria 2012ko maiatzaren 15ean jarri zen martxan.

1etik 5era bitarteko kategoriak

Zikloi tropikal baten intentsitateak ekaitz tropikalaren sailkapena gainditzen duenean, urakan bihurtzen da. Bost kategoria hauek dira, goranzko intentsitatearen arabera:

• Adibideetako urakanen intentsitatea kostaldearekin talkatutako unean hartzen da, ez intentsitate maximoko momentuan (itsas zabalean handiagoa baldin bazen).

• Beaufort eskala
• Fujita Eskala

[[Kategoria:Haizea]] [[Kategoria:Eskalak]] [[Kategoria:Zikloi tropikaletako meteorologia]]