Lankide:Quintana 17/Proba orria

Wikipedia, Entziklopedia askea

Helen Murray Free[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Helen Murray Free (Pittsburgh, 1923ko otsailaren 20a - Elkhart, 2021eko maiatzaren 1a)[1] estatubatuar kimikaria izan zen. 1944an kimikan lizentziatu zen The College of Wooster-en eta 1978an Erdialdeko Michigango Unibertsitateko administrazioan maisutza izan zuen. Indiana University South Bend unibertsitateko administrari-ondokoa izan zen eta Bayer AG-rako aholkularia.[2]

Helen Murray Free
2009an, Freek Obamaren Teknologia eta Berrikuntza Domina Nazionala jaso zuen. Ryan K. Morrisen argazkia
Información personal
Jaiotze-data 1823ko otsailak 20

Pittsburgh (Estatu Batuak)

Heriotza 2021ko maiatzak 1 (98 urtere)
Bizilekua Youngstown
Herritasuna Estatu batuarra
Hezkuntza
Non?
Informazio profesionala
Okupazioa KImika eta asmatzailea
Arloa Kimika
Lanpetu karguak American Association for Clinical Chemistryko presidentea
Enplegatzailea
  • Miles Laboratories
  • Indiana University South Bend
  • Bayer
Bereizketak

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Helenek bere hezkuntza Youngstowneko (Ohio) eskola publikoetan jaso zuen, eta 1941ean graduatu zen bigarren mailako Poland Seminary High Schoolen. Wooster Ikastetxeko udaleku batera joaten zen bitartean, Woosterrera joaten ahalegindu zen.

1941eko abenduan, Pearl Harbor bonbardatu zutenean, gazte asko armadan sartu ziren. Honen ondorioz, emakumeak, zientzian karrerak jarraitzera animatu ziren, eta, beraz, Helenek, bere espezialitatea, kimika izatera aldatu zuen, 1944an jaso zuena. Kimikara egindako aldaketa gertatu zaion "gauzarik beldurgarriena" izan dela esan du.[3]

Karrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Woosterren graduatu ondoren, berehala Miles Laborategietarako kalitate kontroleko kimika bezala lan egiten hasi zen (Alka-Seltzerren sortzaileak bezala ezagutzen direnak), baina, hala ere, kalitate kontrolean lan egin beharrean, ikertzaile bat izatea nahi zuen.[4] Alfred Freek bere biokimikako ikerketa taldean jarrera irekia izan zuenean, bere jarrera bete zuen.

Jatorrian, antibiotiko ezberdinak ikertu zituzten erreaktibo lehorren sistemetara pasa aurretik. Clinitest delakoa findu zuten, paziente diabetikoen gernuko glukosa-mailak neurtzen dituen tableta bat, eta Acetest garatu zuten, diabetesa probatzeko beste tableta bat.[4][5]

1969an, Hazkunde eta Garapen Sailera joan zen bizitzera, eta, azkenik, Specialty Test Systemsen zuzendari bihurtu zen 1976an. Ikerketa-produktuen Dibisiorako Marketin Zerbitzuen zuzendaria izan zen Bayer Diagnosticsek Miles erosi zuenean 1978an.[6][7]

Michigango Unibertsitate Zentralean (1978) administrazioan maisutza bat lortu zuen (arreta medikoaren administrazioa) eta Indianako Unibertsitatean (South Bend) administrazio-irakasle laguntzailea da.[8]

1975erako, zazpi patente lortu zituen, gernua aztertzeko proba mediko eta klinikoetan egindako hobekuntzengatik. Urte horretan, berak eta bere senarrak Análisis de gerina en la práctica de laboratorio (Gernuaren analisia laborategian) liburuaren egilekide izan ziren, eta oraindik ere lan estandarra da alor horretan.[8]

1982an erretiratu zen, baina aholkulari lanetan jarraitzen du Bayer Diagnosticsentzat, Elkharten, Indianan.

Erretiroa hartu ondoren, hezkuntza zientifikoaren sustatzaile aktibo bihurtu zen. Arreta berezia eskaini die egoera ahulean dauden emakumeei eta ikasleei, "Kids & Chemistry" eta "Expanding Your Horizons" programen bidez.[5]

Sariak eta ohoreak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1980an, Garvan-Olin domina jaso zuen, emakumeei emana kimikaren arloan egindako zerbitzu bikainagatik.[3] 1996an Kilby Saria jaso zuen.[9]

1990ean Kimika Klinikoaren Amerikako Elkarteko presidentea izan zen eta 2006an kimika klinikoari egindako ekarpen bikainengatik bere sari ospetsua jaso zuen.[10]

1993an American Chemical Societyko presidente izendatu zuten.[10] Presidente gisa, bere lehentasun nagusia kimikak gure bizitzan izan duen zeregin positiboaren gaineko kontzientzia publikoa areagotzea zela iritzi zion. ACSk sari bat izendatu zuen bere omenez, Helen M. Free Award in Public Outreach.[10][11]

2000. urtean Inbentore Nazionalen Ospearen Aretoan sartu zuten.[12] 2010ean, Barack Obama presidenteak Teknologia eta Berrikuntzaren medaila Nazionala eman zion.[13][14][15]

Helenek eta Al Freek diagnostiko-probako bidaietan egindako lana Monumentu Historiko Kimiko Nazional izendatu zuen American Chemical Societyk 2010eko maiatzaren 1ean, Elkhart hiriko ethos Zientzia Zentroan (Indiana).[16]

2011n, Emakumeen Ospearen Aretoan sartu zen.[17]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «EL ACUERDO EXTRAJUDICIAL DE PAGOS» La segunda oportunidad de las personas naturales (J.M Bosch): 23–106. 2021-01-12 ISBN 978-84-122827-7-1. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  2. ↑ Böhning, Dankmar. (1998-12-31). Allgemeine Epidemiologie und ihre methodischen Grundlagen.  doi:10.1515/9783486796988. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  3. ↑ a b Böhning, Dankmar. (1998-12-31). Allgemeine Epidemiologie und ihre methodischen Grundlagen.  doi:10.1515/9783486796988. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  4. ↑ a b Free, Alfred H.; Free, Helen M.. (2018-01-10). «History» Urinalysis in Clinical Laboratory Practice (CRC Press): 3–6. ISBN 978-1-351-07746-0. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  5. ↑ a b Artiguenave, Darío Gastón. Construcción comunicacional de un espacio público educativo de memoria colectiva. Universidad Nacional de La Plata (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  6. ↑ Pérez Pacheco, Yaritza. (2013-01). «Reconocimiento y ejecución de sentencias mexicanas de divorcio en venezuela**Artículo recibido el 23 de noviembre de 2011 y aceptado para su publicación el 26 de julio de 2012. Ponencia presentada en el XXXIII Seminario de la Academia Mexicana de Derecho Internacional Privado y Comparado, Universidad de Colima, del 13 al 16 de octubre de 2010.» Boletín Mexicano de Derecho Comparado 46 (136): 69–96.  doi:10.1016/s0041-8633(13)71122-0. ISSN 0041-8633. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  7. ↑ «para-publicacin-el-domingo-26-de-mayo-de-1991-3-pp» Human Rights Documents online (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  8. ↑ a b Moya Palencia, Mario. (1974-05-01). «Discurso del secretario de Gobernación Lic. Mario Moya Palencia, al instalarse el Consejo Nacional de Población, el 27 de mayo de 1974» Estudios Demográficos y Urbanos 8 (02): 261.  doi:10.24201/edu.v8i02.268. ISSN 2448-6515. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  9. ↑ Kilby, J.. (1982-07-03). «Distinction awards system in England and Wales 1980» BMJ 285 (6334): 64–64.  doi:10.1136/bmj.285.6334.64-b. ISSN 0959-8138. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  10. ↑ a b c Wayne, Tiffany K.. (2011). American women of science since 1900. ABC-CLIO ISBN 978-1-59884-159-6. PMC 702118874. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  11. ↑ Amber Charlebois, Chair, ACS Committee on Public.... (2021-01-08). «Celebrating 25 years of the Helen M. Free Award» Chemical & Engineering News: 41–41.  doi:10.47287/cen-09902-comment. ISSN 1520-605X. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  12. ↑ Oakes, Elizabeth H.. (2007). Encyclopedia of world scientists. (Rev. ed. argitaraldia) Facts on File ISBN 978-1-4381-1882-6. PMC 466364697. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  13. ↑ Soto Barrientos, Francisco. (2013-01). «El referéndum en latinoamérica: Un análisis desde el derecho comparado**Artículo recibido el 18 de noviembre de 2011 y aceptado para su publicación el 31 de julio de 2012.» Boletín Mexicano de Derecho Comparado 46 (136): 317–346.  doi:10.1016/s0041-8633(13)71129-3. ISSN 0041-8633. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  14. ↑ Tweed, Anthony. (2004-01). «President Presents National Medals of Science, Medals of Technology» Physics Today 57 (1): 63–64.  doi:10.1063/1.1650074. ISSN 0031-9228. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  15. ↑ Paiva, Rini. (2011-04-01). «News & Views: Helen Free Receives National Honor» Clinical Chemistry 57 (4): 647–648.  doi:10.1373/clinchem.2011.162859. ISSN 0009-9147. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  16. ↑ Goicoechea, Eugenio Nasarre. (2014-01-01). «PRESENTACIÓN.» La Unión Europea y las elecciones del 22 al 25 de mayo de 2014 (Marcial Pons, ediciones jurídicas y sociales): 11–16. ISBN 978-84-9123-567-5. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
  17. ↑ Aramburu Lazo, Claudio Andrés Martin. Salón de belleza móvil para mujeres de Lima Metropolitana. Universidad San Ignacio de Loyola S.A. (Noiz kontsultatua: 2021-05-04).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lankide:Quintana_17/Proba_orria&oldid=8514070"(e)tik eskuratuta