Leyteko gudua

Leyteko gudua
Mota	gudu E eguna
Honen parte da	Filipinetako kanpaina (1944-1945)
Denbora-tarte	1944ko urriaren 17a - 1944ko abenduaren 26a
Data	1944ko abenduaren 26a
Kokaleku	Leyte
Herrialdea	Filipinak
Parte-hartzaileak	Ameriketako Estatu Batuak

Leyteko gudua izan zen Bigarren Mundu Gerran, Ozeano Bareko gerrako gudu bat, zeinean AEBetako indarrak Leyte uhartean Filipinetan lehorreratu ziren eta hura japoniarrengandik errekonkistatu zuten. Douglas MacArthur jeneralaren agindupean, guduak 1944ko urriaren 17tik abenduaren 31ra arte iraun zuen, eta Filipinetako kanpaina abiarazi zuen artxipelagoa birkonkistatu eta askatzeko, hiru urtez japoniarren okupatu ondoren.

AEBetako lehorreratze operazioari laguntzeko, Leyte Golkoko gudua izan zen, historiako itsas gudurik handiena, 1944ko urrian, uhartearen ekialdean. Leyteko gudu izenez, beraz, lehorreratzeari berari eta uharteko lehorreko operazioei esaten zaie.

Garrantzi estrategikoa

Leyte uharteak, artxipelagoko handienetako bat, hondartza ugari zituen, eta eraso anfibio baterako egoki suertatzen zen beraz. San Juaniko itsasarteko bideak, Leyte eta Samar lotzen zituenak, blindatuen eta infanteria operazioetarako egokiak ziren. Leyte harrapatzeari esker, Estatu Batuetako Armadako Aire Indarrek uhartedi osoa bonbardatu ahal izateko oinarriak ezartzea ahalbidetuko zuen.

Guduaren garapena

Lehorreratzeko maniobrak urriaren 17an hasi ziren, Leyte Golkoko uharte txikietako komando operazioekin. Horietatik urriaren 20an, hainbat ordutako bonbardaketa-sute gogorraren ostean, 6. Armadako tropak Leyteko hondartzetan lehorreratu ziren goizeko 10etan. 13:30ean, MacArthur pertsonalki lehorreratu zen eta Filipinetako askapenaren hasiera dekretatu zuen.

Lehorreratzean eta gero lurraldean aurrera egin zutenean, estatubatuar indarrek lagun izan zituzten Japoniako okupatzailearen aurkako Filipinetako erresistentziko gerrillak.

6. Armadak hainbat egunez aurrera egin zuen, japoniar erresistentzia nahiko nahasia aurkituz. Tacloban, probintziako hiriburua, 21ean hartu zuten. Hilaren 23an, MacArthur-ek Filipinetako administrazioa berrezartzeko ekitaldia antolatu zuen bertan.

Kanpo estekak

• Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, frantsesezko Wikipediako «Bataille de Leyte» artikulutik itzuli da; zehazki, 2023-05-22ko bertsio honetatik. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.

• Datuak: Q717004
• Multimedia: Battle of Leyte / Q717004