María Emilia Casas
| María Emilia Casas | |||||
|---|---|---|---|---|---|
_Rodr%C3%ADguez_Zapatero_recibe_a_la_presidenta_del_Tribunal_Constitucional._Pool_Moncloa._23_de_junio_de_2004_(cropped).jpeg) | |||||
2018 -
2004ko ekainaren 15a - 2011ko ekainaren 12a ← Manuel Jiménez de Parga (mul)  - Pascual Sala Sánchez (en) → | |||||
| Bizitza | |||||
| Jaiotza | Monforte de Lemos, 1950eko azaroaren 30a (73 urte) | ||||
| Herrialdea |  Espainia | ||||
| Familia | |||||
| Ezkontidea(k) | Jesús Leguina | ||||
| Hezkuntza | |||||
| Heziketa | Madrilgo Complutense Unibertsitatea | ||||
| Hizkuntzak | gaztelania | ||||
| Jarduerak | |||||
| Jarduerak | legelaria | ||||
| Enplegatzailea(k) | Salamancako Unibertsitatea Madrilgo Karlos III.a Unibertsitatea Madrilgo Complutense Unibertsitatea | ||||
| Jasotako sariak | |||||
| Kidetza | Espainiako Konstituzio Auzitegia | ||||
.svg){kind=small}
María Emilia Casas Baamonde (Monforte de Lemos, León, 1950eko azaroaren 30a) leondar legelaria da. Lan Zuzenbideko eta Gizarte Segurantzako lehen katedraduna izan zen. 1998an Konstituzio Auzitegian (KA) sartu zen, eta erakundearen historian sartutako kide gazteena izan zen. 2004an, Espainiako Konstituzio Auzitegiko buru izan zen lehen emakumea (2004-2010).[1]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Jatorriz Monforte de Lemosekoa, Roberto Baamonde Robles aitonak, zaldun-politikari eta komandanteak, kale bati izena ematen dion herrikoa. Leonen jaio zen, aitak jabetza-erregistratzaile jarduten zuen tokian.[2][3]
Zuzenbidea ikasi zuen Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean. Lizentziatura Sari Bereziarekin lizentziatu zen, eta Doktoretzako Sari Berezia kalifikazio berarekin doktoratu zen, Manuel Alonso Olea Konplutentseko Zuzenbideko katedradun emerituaren ikaslea zela. Filosofia eta Letretan ere lizentziaduna da.[3]
Lan ibilbidea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Irakasle
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Espainiako Lan Zuzenbidearen eta Gizarte Segurantzaren katedraz gain, Salamancako Unibertsitateko Lan Arriskuen Kudeaketako Masterrean eskolak eman zituen.
Esparru akademikoan, graduatu ondoko hainbat programatan eta espezializazio-ikastaroetan eskolak eman ditu Espainiako eta atzerriko unibertsitateetan. Madrilgo Karlos III.a Unibertsitateko Kudeaketa Batzordeko kidea da eta unibertsitate horretako Nazioarteko eta Erakunde Harremanetarako errektoreordea ere izan da.
Bartolomé de las Casas Zientzia Politikoen eta Giza Eskubideen Nazioarteko Institutuko Kontseiluko kide izan da. Madrilgo Karlos III.a Unibertsitateko Industria Harremanen Europako Institutuko zuzendari akademikoa ere izan da.
Lan harremanetako aditu
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bere ibilbide profesionalean lan harremanak funtsezkoak izan dira, nazioarteko hainbat mintegitan parte hartuz eta gaiari buruzko hitzaldiak emanez.[4]
Lan Zuzenbideko eta Gizarte Segurantzako katedraduna izan zen Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Zuzenbide Fakultatean. Espainian katedra hori izan zuen lehen emakumea izan zen, eta Carlos III.a Unibertsitateko Kudeaketa Batzordeko kidea eta errektoreordea.
1998an, Gobernuak eskatuta, Konstituzio Auzitegiko kide izan baino lehentxeago, lan-arauetako aditu-taldeko kidea izan zen, lanaldi partzial egonkorra arautzen zuen legea prestatzeko ardura zutenen taldekoa.[4]
Magistratu Konstituzio Auzitegian
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1998ko abenduaren 16an, Konstituzio Auzitegiko magistratu izendatu zuten, eta erakundearen historian sartu zen kide gazteena izan zen. 2004an, presidente izendatu zuten, eta erakundearen presidente izatera iritsi zen lehen emakumea izan zen.[3][4] Izendatzeko, magistratu progresisten eta Roberto García Calvo eta Jorge Rodríguez-Zapata kontserbadoreen botoak jaso zituen.
Ondoren, horiek errefusatu egin zituzten Alderdi Sozialistak, Ezker Batuak (IU) eta Konbergentzzia eta Batasunak (CiU) Konstituzio Auzitegiaren Lege Organikoan (Casas izenarekin ezaguna) egindako erreformaren konstituzionaltasunari buruzko eztabaidarako. (Lehendakaria, hiru urtero aukeratua) Auzitegi Konstituzionalaren Osoko Bilkuraren 160. artikulua, Auzitegi Konstituzionalaren Lehendakaritzaren luzapen automatikoa ezartzen zuen Konstituzio Auzitegiaren Lege Organikoan ezarritako Magistratuak berritzen ez ziren bitartean, eta Auzitegi Konstituzionalak jarritako Osoko Agintaldia amaitu ondoren, usurpatu egiten zituen, PPren errekurtsoen arabera.[5][6] Zuzenketa hau, Konstituzio Auzitegiaren Lege Organikoaren (LOTC delakoa) 16.3 artikulua Konstituzioaren arabera deklaratu zen apirilaren 9ko 47/2008 Konstituzio Auzitegiaren epaian.
2007an kritika gogorrak egin zizkioten, eta bidegabeko aholkularitzaren delitua leporatu zioten.[7] Emakume bat Casasekin harremanetan jarri zen telefonoz, bizilagun batek emana, senar ohiarekin izandako gatazkei eta alabaren zaintza berreskuratzeari buruz zuen iritzia galdetzeko. María Dolores Martín Pozo abokatua zen, eta KA presidenteari esan zion kalbario judizial batetik pasatu zela eta alabaren zaintza berreskuratu nahi zuela.[8] Casasek dokumentazioa jaso zuenean telefonoz hitz egin zuen harekin. "Konstituzionalera 'babesean' iristeko, jarduera judizial bat eragin behar zuela" esan zion, eta dei ziezaiokeela, epaitegiaren aurrean babes errekurtsoa jarriz gero. Emakume hori atxilotu egin zuten, senar ohia hiltzeko sikario bat kontratatu izanaz leporatuta.[9] Emakumearen telefonoan epaile batek agindutako telefono-interbentzioaren ondorioz aurkitu zen argumentua. Casasi bidegabeko aholkularitza delitua leporatu zioten. 2008ko ekainean, Auzitegi Goreneko Zigor arloko Salak artxibatu egin zuen kasua.[8]
Bereizkeriaren aurkako eta berdintasunerako zuzenbideko aurrerapenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Laneko Zuzenbideko katedradun gisa, Konstituzio Auzitegiak, bere lehendakaritzan, genero-bereizkeriaren aurkako babesa sendotu zuen, hainbat alderditan, eta emakume haurdunen babesa indartu zuen (92/2008 Konstituzio Auzitegiaren Epaia). Horrekin batera, langileen lana eta familia bateratzea errazteko neurri guztiei konstituzio-izaera eman zien (3/2007 Epaia).[10] Era berean, muga gaindiezinak ezarri zituzten, pertsonaren duintasunean eta nortasunaren garapen askean oinarrituta, enpresaburuak langilearen denbora librea kontrolatzeko duen gaitasunean oinarrituta (KAE 192/2003); edo, azken finean, greba-eskubideen eta askatasun sindikalaren babesa ekoizpenaren deszentralizazio-testuinguruetara zabaltzen lagundu du (KAE 75/2010).[11][12]
Casasen lehendakaritzan, KAk Genero Indarkeriaren Aurkako Lege Integralaren konstituzionaltasuna ere abalatu zuen, fenomeno kriminal horren berariazko ezaugarriak, biktimaren babes-beharrak eta emaztearen edo bikotekidearen kontrako erasoen gaitzespen sozial handiena aitortuz. Bereizkeriaren aurkako eskubidearen aplikazioan -nabarmendu zuen Inmaculada Montalbán Huertasek, Genero-indarkeriaren aurkako behatokiko lehendakariak - Espainiak nazioartean eta Europan hartutako konpromisoek markatutako bideari jarraitu zion.[13]
2019ko azaroaren 19an, kanpoko agenteengandiko presio ikaragarria jasota ,gobernu sozialistaren lehendakariorde ohi zen Alfonso Guerrak, hitzaldi batean, jakinarazi zuen María Emilia Casas buru zuen KAn prebarikazioa izan zela Genero Indarkeriaren Aurkako Lege Integrala konstituzionaltzat jo zuenean, eta lege horrek talka egiten zuela Konstituzioaren 14. artikuluarekin, zeinak ezartzen zuen espainiar guztien berdintasuna legearen aurrean.[14]
Kataluniako Estatutuaren epaiaren zazpigarren eta azken zirriborroa idazteaz arduratu zen, aurrekoak Auzitegiaren Osoko Bilkuran behar adinako laguntza gabe gelditu ziren eta.[15][16]
2010eko abenduaren 31n Konstituzio Auzitegia eta erakundea utzi zituen.[17]
2014. urtean, Ejaso abokatu-bulegoan aholkulari hasi zen, Konstituzioaren arloan eta lan eta enplegu sailetan negoziazio kolektiboaren eta lan harremanen arloan aholkuak emateko.[18]
Sariak eta aintzatespenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Pelayo saria ospe handiko juristentzat (2006).[19]
- Ohorezko Sari Berezia, Laboralista Abokatuen Elkarte Nazionalak (2007) arlo juridiko-laboralean emandako dedikazio eta ospe osoarengatik.[18]
Peñaforteko San Raimundo Ordenako gurutze handia (2013/12/05).[20]- Karlos III.aren Ordenaren gurutze handia (2011)
- Urteko galiziarra (2011), El Correo Gallego egunkariaren eskutik.[3]
- Kanaria Handiko Las Palmasko Unibertsitateko Honoris Causa doktorea (2019/11/07).[21]
- Santiagoko Unibertsitateko Honoris Causa doktorea.[22]
- Malagako Unibertsitateko Honoris Causa doktorea.
Bizitza pertsonala
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Jesús Leguina Villa Administrazio Zuzenbideko katedradun eta Espainiako Bankuko kontseilariarekin (1942-2016) ezkondu zen, eta harekin lau seme-alaba izan zituen.[3]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Gaztelaniaz) sergio. (2023-04-25). «María Emilia Casas Baamonde» Consejo de Estado - Reino de España (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
- ↑ Ficha del Congreso de Diputados. .
- ↑ a b c d e Gallego, Grupo El Correo. «La magistrada María Emilia Casas ha sido elegida Gallega del Año 2011» El Correo Gallego - Diario de la Capital de Galicia.
- ↑ a b c «elmundo.es - María Emilia Casas Baamonde: de la docencia al máximo poder judicial» www.elmundo.es.
- ↑ Mundinteractivos. «María Emilia Casas asegura que la enmienda para la prórroga del mandato no le afecta | elmundo.es» www.elmundo.es.
- ↑ «El TC decide que Casas y Jiménez no podrán entrar en el debate del recurso contra su ley | Nacional | Tribunales - Abc.es» ABC.
- ↑ «La llamada que toda España oyó» ElPais.com 8 de junio de 2008.
- ↑ a b «El Supremo archiva el procedimiento contra Casas por asesoramiento ilegal | Nacional | Nacional - Abc.es» ABC.
- ↑ País, Ediciones El. (8 de junio de 2008). «Reportaje | La llamada que toda España oyó» EL PAÍS.
- ↑ «Detalle de sentencia» www.tribunalconstitucional.es.
- ↑ «BOE.es - Documento BOE-T-2003-21532» www.boe.es.
- ↑ «Detalle de sentencia» www.tribunalconstitucional.es.
- ↑ Montalbán, Inmaculada. (13 de enero de 2011). «Tribuna | Gracias, María Emilia Casas» EL PAÍS.
- ↑ www.latribunadelpaisvasco.com. «Alfonso Guerra revela que la Ley de Violencia de Género era inconstitucional y que el Tribunal Constitucional fue presionado para aprobarla» La Tribuna del País Vasco | El gran periódico digital del País Vasco.
- ↑ El Constitucional avala el Estatuto Catalán
- ↑ «La juez ponente del Estatut en el TC amaga con dimitir» La Vanguardia.
- ↑ País, Ediciones El. (12 de enero de 2011). «La presidenta del Constitucional critica al Parlamento por la tardía renovación del Tribunal» EL PAÍS.
- ↑ a b expansion.com. (3 de junio de 2014). «María Emilia Casas, expresidenta del TC, se incorpora a Ejaso» Expansion.
- ↑ Premio Pelayo. Ediciones anteriores
- ↑ Boletín Oficial del Estado
- ↑ «El 7 de noviembre la ULPGC celebra el Acto de nombramiento como Doctora Honoris Causa de la Catedrática María Emilia Casas Baamonde» ULPGC - Universidad de Las Palmas de Gran Canaria 31 de octubre de 2019.
- ↑ «A USC investiu doutora 'honoris causa' a María Emilia Casas, primeira muller á fronte do Tribunal Constitucional» Universidade de Santiago de Compostela.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q3032199
Multimedia: María Emilia Casas / Q3032199