María Jiménez

María Jiménez
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	María Jiménez Gallego
Jaiotza	Sevilla, 1950eko otsailaren 3a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Sevilla, 2023ko irailaren 7a (73 urte)
Familia
Ezkontidea(k)	Pepe Sancho (1980 - 2002)
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	abeslaria, flamenko-dantzaria eta aktorea
Jasotako sariak	ikusi Premios Odeón ; Arte Ederretako Merituaren Urrezko Domina (2022) ;
Musika instrumentua	ahotsa

María Jiménez Gallego (Sevilla, 1950eko otsailaren 3a - ibidem, 2023ko irailaren 7a) espainiar abeslaria, dantzaria eta aktorea izan zen.^[1]Ia berrogeita hamar urteko ibilbidean hemeretzi album argitaratu zituen eta hamar film eta telesail baino gehiagotan parte hartu zuen. Bere lan artistikoagatik hainbat sari eta aintzatespen jaso zituen, besteak beste, Espainiako Kultura Ministerioak ematen duen Arte Ederretako Merezimenduaren Urrezko Domina eta Andaluzia Bikaina saria bere ibilbideagatik.^[2]

1980-2002 artean Pepe Sancho aktorearekin ezkondua egon zen.

Biografia

María Jiménez Triana auzoan jaio zen, Sevillan, 1950eko otsailaren 3an. Haren aita, ijito jatorrikoa, Huelvakoa zen, eta ama, El Pedrosokoa, Sevillakoa. Isabel izeneko ahizpa txikia du (1955).

1968an jaio zen lehen alaba, María del Rocío Asunción Jiménez. 1985eko urtarrilaren 7ko goizaldean hil zen, hamasei urte zituela, trafiko-istripu batean.^[3]

Maria artista gisa La Pipa izeneko oholtza flamenkoetan hasi zen, frankismoaren amaieran. 1980ko ekainaren 1ean Sevillako Santa Ana elizan ezkondu zen Pepe Sancho aktore valentziarrarekin.

1983ko otsailaren 16an, bere seme Alejandro jaio zen. 1984an, Maria eta Pepe banandu egin ziren, baina bi urte geroago, María del Rocío hil ondoren, berriro ezkondu ziren Costa Rican. 2003az geroztik Cadizko Chiclana de la Frontera hirian bizi izan zen.

Ibilbide profesionala

Lehen urteak: 1976-1995

1976an argitaratu zuen lehen diskoa, Gonzalo García Pelayoren produkzioarekin eta Paco Cepero gitarra-jolearen moldaketekin, Silvio Rodríguezen, Lolita de la Colinaren edo Amancio Pradaren rumbak, tangoak, buleriak, boleroak, arrantxerak eta baladak erabilita. 1978an Se acabó albuma kaleratu zuen. Haren lehen singleak arrakasta handia izan zen Espainian eta Mexikon, tratu txarrez nazkatuta zegoen emakume bati buruzko letra ausartei esker.^[4]^[5]

Laurogeiko hamarkadan albumak grabatzen eta argitaratzen jarraitu zuen, erritmo frenetikoan (album bat bi urtean behin), eta, ondorioz, Espainian eta nazioartean errumbera garrantzitsuenen artean kokatu zuen.

Bigarren garaia: 2002tik aurrera

2002an, Donde más duele (Canta por Sabina) diskoa kaleratu zuen, eta Joaquín Sabinaren abestien bertsioak egin zituen Gonzalo García Pelayok ekoitzita. Disko hau oso arrakastatsua izan zen eta 600000 kopia baino gehiago saldu zituen Espainian. Diskotik "Con dos camas vacías" eta "El diario no hablaba de ti" singleak egin zituen, Estopa taldearekin. 2001ean, La lista de la compra abestian ere parte hartu zuen La Cabra Mecánica taldearekin. Los 40 Principales saioko zerrendaren gailurrera iristea lortu zuen.

Hamarkada horretan Bienaventurados programa aurkeztu zuen Canal Sur Televisión-en. 2009ko irailetik 2010eko martxora arte epaimahaikide izan zen kate bereko Copla izeneko programan, eta gero noizbehinka izan zen bere edizio berezian, Se llama copla: El desafío.

2002an Calla canalla memoriak argitaratu zituen. Gainera, hainbat filmetan eta telesailetan parte hartu du bere ibilbidean, besteak beste Todos los hombres sois iguales filmean.

2005ean Canta José Alfredo Jiménez albuma kaleratu zuen, Jimenezen kanta ezagunenen bertsioekin. 2013. urtean duo bat egin zuen Manuel Ortarekin eta 2019an bat Miguel Povedarekin. 2020an La vida a mi manera albuma argitaratu zuen.

Diskografia

1975: María La Pipa
1976: María Jiménez
1978: Se acabó, con letras de José Ruiz Venegas^[6]
1979: Resurrección de la alegría
1980: Sensación
1981: De distinto modo
1982: Frente al amor
1983: Por primera vez
1984: Voy a darte una canción
1986: Seguir viviendo
1987: Alma salvaje
1988: Rocíos
1993: Átame a tu cuerpo
1995: Eres como eres
2002: Donde más duele (canta por Sabina)
2003: De María... a María con sus dolores!
2005: Canta José Alfredo Jiménez
2006: Bienaventurados
2020: La vida a mi manera

Filmografia

Manuela

Urtea: 1976
Zuzendaria: Gonzalo García Pelayo

Perdóname amor

Urtea: 1982
Zuzendaria: Luis Gómez Valdivieso

La vida siempre es corta (cortometraje)

Urtea: 1994
Zuzendaria: Miguel Albaladejo

Hostal Royal Manzanares (serie)

Urtea: 1996
Zuzendaria: Sebastián Junyent

Todos los hombres sois iguales (serie)

Urtea: 1997
Zuzendaria: Jesús Font

¡Ja me maaten...!

Urtea: 2000
Zuzendaria: Juan Antonio Muñoz

<b id="mwvw">Yo, puta</b>

Urtea: 2004
Zuzendaria: María Lidón

Amar en tiempos revueltos (serie)

Urtea: 2006
Zuzendaria: Lluis María Güell y Orestes Lara

Los mánagers

Urtea: 2006
Zuzendaria: Fernando Guillén Cuervo

Osasuna

2013ko otsailean, 63 urte zituela, lehen mailako bularreko minbizia diagnostikatu zioten. Urte hartako ekainean operatu zuten, tumore bat kentzeko, eta kimioterapia- eta erradioterapia-tratamendua hasi zuen. Hiru urteko borrokaren ondoren, 2016. urtean erabat sendatuta zegoela iragarri zuen.

2019an, Cádizko San Rafael ospitalean ingresatu zuten urgentziaz, digestio-aparatuko arazo baten ondorioz operatzeko, eta berehala sendatu zen.

Maria 2003az geroztik Cadizko Chiclana de la Frontera herrian bizi zen, eta Sevillara joan zen irailaren 5ean proba medikoak egitera, Infanta Luisa ospitalean. Hurrengo egunean, gainbehera egiten hasi zen, eta pixkanaka itzaltzen joan zen. Sevillako Triana auzoko etxean hil zen, familiaz inguratuta, 2023ko irailaren 7an, 73 urte zituela.

Sariak

Espainiako Kultura Ministerioak ematen duen Arte Ederretako Merezimenduaren Urrezko Domina jaso zuen.

2018an Prisa Taldearen Radiolé saria jaso zuen bere ibilbide osoari.
2021ean Andaluzia Bikaina saria jaso zuen bere ibilbideagatik.

Erreferentziak

↑ «Muere la artista María Jiménez a los 73 años» Europa Press 2023-09-07.
↑ «BOE-A-2022-23030 Real Decreto 1083/2022, de 27 de diciembre, por el que se concede la Medalla al Mérito en las Bellas Artes, en su categoría de oro, a las personas y entidades que se relacionan.» www.boe.es.
↑ Madrid, Jose. (2021-07-20). «María Jiménez, de la muerte de su hija a luchar por su vida pasando por un divorcio» vanitatis.elconfidencial.com.
↑ «María Jiménez, la artista que empezó de limpiadora, sufrió la pérdida de una hija y sigue reinventándose al grito de ¡se acabó!» ELMUNDO 2021-07-20.
↑ Aragón, Heraldo de. «María Jiménez: "Ese señor me daba una paliza y me decía: vamos a casarnos otra vez"» heraldo.es.
↑ Jerez, Diario de. (2018-01-26). «Fallece el jerezano José Ruiz Venegas, autor de títulos como 'La minifalda'» Diario de Jerez.

Kanpo estekak

Datuak: Q3296457
Multimedia: María Jiménez / Q3296457

[1] «Muere la artista María Jiménez a los 73 años» Europa Press 2023-09-07.

[BOE-A-2022-23030-2] «BOE-A-2022-23030 Real Decreto 1083/2022, de 27 de diciembre, por el que se concede la Medalla al Mérito en las Bellas Artes, en su categoría de oro, a las personas y entidades que se relacionan.» www.boe.es.

[3] Madrid, Jose. (2021-07-20). «María Jiménez, de la muerte de su hija a luchar por su vida pasando por un divorcio» vanitatis.elconfidencial.com.

[4] «María Jiménez, la artista que empezó de limpiadora, sufrió la pérdida de una hija y sigue reinventándose al grito de ¡se acabó!» ELMUNDO 2021-07-20.

[5] Aragón, Heraldo de. «María Jiménez: "Ese señor me daba una paliza y me decía: vamos a casarnos otra vez"» heraldo.es.

[6] Jerez, Diario de. (2018-01-26). «Fallece el jerezano José Ruiz Venegas, autor de títulos como 'La minifalda'» Diario de Jerez.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]