Núria Espert

Núria Espert
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Núria Espert i Romero
Jaiotza	L'Hospitalet de Llobregat, 1935eko ekainaren 11 (88 urte)
Herrialdea	Katalunia
Familia
Ezkontidea(k)	Armando Moreno Gómez (en)
Seme-alabak	ikusi Alícia Moreno Espert (en) ;
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania; katalana
Jarduerak
Jarduerak	aktorea eta antzerki zuzendaria
Jasotako sariak	ikusi Sant Jordiren gurutzea (1983) ; Arteetako Asturiasko Printzesa saria (2016) ; Arte Ederretako Merituaren Urrezko Domina (1983) ; Ondas Sariak (1959) ; Espainiako Antzerki Sari Nazionala (1985) ; [[]] (1992) ; [[]] (2006) ; Gold Medal of the Círculo de Bellas Artes (2009) ; Madrilgo Complutense Unibertsitateko honoris causa doktoregoa (2013) ; Madrilgo Complutense Unibertsitateko honoris causa doktoregoa (2013) ; Premi Memorial Margarida Xirgu (1978) ; Butaca Award for best theater actress (2015) ; Butaca Award for best Catalan film actress (1997) : Actrius (en) ; National Culture Award of Catalonia (2015) ; Europe Theatre Prize (2018) ; Premio Fuente de Castalia (2011) ; Premios Max (2024) ;
Kidetza	Academia de las Artes Escénicas de España

Núria Espert i Romero (Hospitalet de Llobregat, 1935eko ekainaren 11) kataluniar antzezlea eta antzerki- eta opera-zuzendaria da.^[1] 2022ko irailean Ziortzako kontzertu sakroetan errezitatu zuen bere ahots indartsuarekin, Arteen Asturiasko Printzesa Saria irabazi zuenak 'Lau urtaroak' oinarri duten testuak azaldu zituen. ^[2]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gazterik hasi zen antzerkigintzan; 17 urte zituela lortu zuen lehenengo arrakasta, Medea obran Elvira Noriegaren ordezko gisa egindako lanarekin. 1959an bere konpainia osatu zuen, bere senar Armando Moreno zuzendari eta idazlearekin. Esperten karreran azpimarratzekoak dira tragedia grekoetako pertsonaien antzezpenak eta zenbait egile garaikideren obretako pertsonaienak, adibidez Brecht eta O´Neillen obretakoenak. 1969tik aurrera garrantzi handiko lanak egin zituen Víctor García zuzendariarekin. Haren zuzendaritzapean antzeztu zituen zenbait produkzio berrizale, Geneten Las criadas, García Lorcaren Yerma eta Valle Inclánen Divinas palabras, besteak beste. Lan haiekin nazioarteko hainbat sari irabazi zituen, eta munduko jaialdi ospetsuenetan parte hartu zuen. 1979-1981 bitartean Espainiako Zentro Dramatiko Nazionaleko zuzendari izan zen. 1986an egin zituen lehenengo lanak zuzendari gisa; gogoangarria izan zen La casa de Bernarda Alba obran egindako lana. Hurrengo urtean bere lehenengo opera zuzendu zuen: Pucciniren Madame Butterfly, Glasgowko Theatre Royalen. Ondoren zuzendu ditu La Traviata, Rigoletto, Carmen, etab., Londresko Covent Gardenen horietako zenbait. Antzezle-lanak ere egin ditu tartean (1991n Hisashi Inoueren Makilai, 1994an Sanchis Sinisterraren Leningradoko setioa&). Fuenlabradako Udal Antzokiari Núria Espert izena eman diote haren omenez.

Sariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Filmografia hautatua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1954: Once pares de botas
1958: La tirana
1961: A las cinco de la tarde
1962: Trigo limpio.
1964: Maria Rosa.
1976: La ciutat cremada
1996: Actrius
2007: Barcelona (un mapa)

Antzezlan hautatuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1952: L'amor viu a dispesa
1981: Doña Rosita la soltera
1981: Medea
1983: La tempesta
1985: Salomé
1990: Maquillaje
1998: Master Class
1999: Who's Afraid of Virginia Woolf?
2003: La Celestina
2006: Play Strindberg
2007: Hay que purgar a Totó

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ (Gaztelaniaz) García, Manuel Gómez. (1998-01-02). Diccionario Akal de Teatro. Ediciones AKAL ISBN 978-84-460-0827-9. (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
↑ (Gaztelaniaz) «Nuria Espert recitará en los conciertos sacros de Zenarruza» El Correo 2022-09-08 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).

Datuak: Q543603
Multimedia: Núria Espert / Q543603

[1] (Gaztelaniaz) García, Manuel Gómez. (1998-01-02). Diccionario Akal de Teatro. Ediciones AKAL ISBN 978-84-460-0827-9. (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).

[2] (Gaztelaniaz) «Nuria Espert recitará en los conciertos sacros de Zenarruza» El Correo 2022-09-08 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).

[1]

[2]