Santiago zubia

Santiago zubia
	Espainia eta Frantzia arteko muga
	Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Gipuzkoa
Udalerria	Irun
Koordenatuak	43°20′58″N 1°47′05″W / 43.3493833°N 1.784667°W43°20′58″N 1°47′05″W / 43.3493833°N 1.784667°W
Historia eta erabilera
Irekiera	1917
Arkitektura
Gurutzatzen du	Bidasoa
Eramaten du	RN-10 eta N-121-A

Irungo etorbidearen zubia Euskal Herriko Gipuzkoako Irun eta Lapurdiko Hendaia udalerriak oinezkoentzat elkarlotzen dituen zubi bat da, Bidasoa ibaiaren gainean, eta Ipar eta Hego Euskal Herria ere elkarlotzen ditu, baita Frantzia eta Espainia ere. Egitura metalikoa du, eta 1917. urtean ireki zen. Ordudanik, Bidasoa gaineko mugako errepidezko pasabide nagusia izan zen Behobiako zubiarekin batera autobidea ireki arte, baita hainbat gertaera historikoren lekuko ere.

Osaera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Metalezko 112 metro ditu luzeraz, eta bost baoz osatzen da, 22,40 metroko argi bana. Egituraz, saretadun bi habe metaliko ditu.^[1] 16 metro zabal zen egin zuten unean.^[2]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zubia 1915eko abenduan ireki zen lehen aldiz (azaroaren edo abenduaren 5ean, iturriaren arabera).^[3]^[4] Bi urteko eraikuntza lanen eta proben ondoren, 1917an zabaldu zen, eta Irungo Udalak ordaindu eta eraiki zuen; Ignacio Ugarte teniente koronela izan zen egitasmoa diseinatzearen arduraduna; era horretan, Hendaiara joateko, errepidez Behobiaraino joan behar izatea saihestu zuten;^[2] Irungo Udalaren kargura izan zen mantentze-lana ere. Une batean, zubi erdia Frantziari oparitu zitzaion, betiere, mantentze-lana erdibana egitearen truke.^[5] Zubiak 132 metro luze zituen eraikitzeko unean, eta metalezkoa da; 22,43 metroko zutabe bat zuen.^[2]

1936ko irail hasieran Irun kolpisten pean erori zenean, Irungo herritarrek eta gerlariek trumilka ihes egin zuten zubian zehar, tiro artean. Lluis Companys buruzagi katalana hemen eman zieten alemanek espainiar agintari frankistei.^[1] Espainiako Gerra Zibilaren osteko aldian, kontrabandorako igarobide bihurtu zen, eta mugaz bi aldeetako familiak bertan elkar ikusten zuten, zubia pasa gabe bada ere, elkarri oihu eginez.^[5]

60ko hamarkada arte, dirusaria ordaindu behar zen hura igarotzean mantentze lanetarako, baina hamarkadetan ez zen aldatu prezioa. 1966az geroztik, aldamenean duen Nazioarteko zubiak ordezkatu zuen trafiko astunaren eta ibilgailuen pasabide gisa. Aldamenean, zubi horretaz gain, Ficoba erakustazoka eta Euskotrenen Irun-Ficoba geltokia ditu. 2017ko apiriletik, zubia itxi zen berritze lanak egiteko, egitura metalikoa oso hondaturik baitzegoen, bereziki herdoildua.^[1]