Txikipedia:Bamako
Bamako Malíko hiriburua da. Niger ibaiaren ertzean dago, herrialdearen hego-mendebaldean, 2009an 1.809.106 biztanle zituen.
Bamako sei udaletan dago banatuta bakoitza alkate batekin.[1] Urteko klima altuena 47ºkoa da eta bajuena 8ºkoa da.[1]
Sorrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hiriaren izena bàbakailaoaren hizkuntzatik dator, "krokodiloaren remansoa"; izan ere, animalia hori zen tokiko fetitxea, eta, xx. mendearen hasierako kontakizunen arabera, urtean behin sakrifikatzen zitzaion.[1]
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bamako eskualdean historiaurreko garaietatik bizi izan da, xvi. mendearen amaieran sortu zuten Bamako bilobek, niakate izenekoek, hots, soninké etnia talde batek. Niaréla, bilobek sortutako auzoa, hiriko gunerik zaharrenetako bat da.[1]
xix. mendearen amaieran, Bamako 600 biztanleko hiri gotortua zen, eta Maliko inperioaren garaian musulmanak aztertzeko zentro bat, 1883ko otsailaren 1ean Gustave Borgnis-Desbordes jeneralak komandatutako tropa frantsesek eskualdea hartu zuten arte.[1]
Frantziaren mende, 1895. urtean hiria eskualdeko hiriburu bihurtu zen, eta, azkenean, 1899ko urriaren 17an, Senegal Garaiko eta Niger Garaiko hiririk garrantzitsuena bihurtu zen. Ondoren, Sudan frantsesa deitu zen 1920an. 1903 eta 1907 bitartean, Koulouba jauregia eraiki zuten. Jauregi hori gobernadorearen egoitza izan zen, eta geroago Maliko Errepublikako lehendakaritzaren egoitza izan zen 1960an independentzia lortu zuenetik.[1]
1927an katedrala eraiki zuten eta 1947an lehen zubia, 1948an berriz, mezkita eraiki zen. [1]
1955eko azaroaren 18an, Barmako eskubide osoko komuna bat izatera iritsi zen, Modibo Keita alkate izendaturik.[1]
1960an Malik independentzia lortu zuen eta Barmako hiriburu izendatu zuten.[1]
Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Datu klimatikoak (Bamako) | |||||||||||||
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 42 | 47 | 43 | 44 | 46 | 41 | 39 | 36 | 36 | 40 | 43 | 40 | 47 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 33 | 36 | 39 | 39 | 39 | 34 | 32 | 31 | 32 | 34 | 34 | 33 | 35 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 16 | 19 | 22 | 24 | 24 | 23 | 22 | 22 | 22 | 22 | 18 | 17 | 21 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | 9 | 11 | 14 | 18 | 19 | 18 | 18 | 17 | 17 | 15 | 12 | 8 | 8 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 0 | 0 | 3 | 15 | 74 | 137 | 279 | 348 | 206 | 43 | 15 | 0 | 1120 |
| Iturria: BBC Weather | |||||||||||||